Dân số và sự gia tăng dân số

by

BÀI 25. GIẢI BÀI TẬP DÂN SỐ VÀ SỰ GIA TĂNG DÂN SỐ

(Bài 30 – Ban nâng cao)

I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

Giải bài tập 1 trang 86 SGK địa lý 10: Giả sử tỉ suất gia tăng của Ấn Độ là 2% và không thay đổi trong thời kì 1995 — 2000. Hãy trình bày cách tính và điền kết quả vào bảng số liệu dân số của Ấn Độ theo mẫu.

Năm

1995

1997

1998

1999

2000

Dân số ( triệu người )
?
?
975
?
?

Trả lời

– Cách tính :
+ Ta có công thức :
D1 = DO + DO.Tg = DO. ( 1 + Tg )
Trong đó : D1 là dân số năm liền sau D0, D0 là dân số năm liền trước D1, Tg là tỉ suất tăng tự nhiên .
+ Như vậy : D2 = D1. ( 1 + Tg ) = D0. ( 1 + Tg ) 2
Trong đó : D2 là năm liền sau D1 .
+ Khái quát ta có : Dn = D0. ( 1 + Tg ) n
Trong đó : Dn là dân số năm sau, Do là dân số năm trước đó, n là khoảng cách năm .
– Gọi dân số những năm trong bàng tương ứng là : D5, D7, D8, D9 và D0
– Áp dụng công thức ta có :
D5 = D8 / ( 1 + Tg ) 3 = 975 / ( 1 + 0,2 ) 3 = 918,8 triệu người .

D7 = D8/(1+ Tg) = 975/1,02 = 955,9 triệu người.

D9 = D8 ( 1 + Tg ) = 975 X 1,02 = 994,5 triệu người .
D0 = D8 ( 1 + Tg ) 2 = 975 X ( 1 + 0,02 ) 2 = 1014,4 triệu người .

Giải bài tập 2 trang 86 SGK địa lý 10: Phân biệt gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học và gia tăng dân số.

Trả lời

– Gia tãng tự nhiên là sự dịch chuyển dân số do ảnh hưởng tác động cùa hai tác nhân là mức sinh và mức tử .
– Gia tăng cơ học là sự dịch chuyển dân số do ảnh hưởng tác động cùa hai tác nhân là xuất cư và nhập cư .
– Gia tăng dân số là tổng số giữa ngày càng tăng tự nhiên và ngày càng tăng cơ học .

Giải bài tập 3 trang 86 SGK địa lý 10: Dân số trung bình thế giói năm 2005 là 6477 triệu ngưòi, tỉ suất sinh thô trong năm là 21%o, hãy tính số trẻ em đưọc sinh ra trong năm. Nếu tỉ suất tử thô là 9%0 thì tí suất gia tăng tự nhiên là bao nhiêu? Trong nãm 2005, Trái Đất có thêm bao nhiêu người?

Trả lời

– Ta có công thức : S = s. 1000 / DTB
Trong đó : s là số trẻ nhỏ sinh ra trong năm, còn DTB là dân số trung bình năm đó. Như vậy nếu s = 21 % o thì sổ trè em sinh ra năm 2005 là : s = 64477 X 21 % o ≈ 136 ( triệu người )
– Nếu tỉ suất tử thô là 9 % o thì Tg = 21 % o – 9 % o = 12 % o = 1,2 %
– Trong năm 2005 Trái Đất có thêm : DS.Tg = 6477 X 1,2 % = 77,7 triệu người

Giải bài tập 4 trang 86 SGK địa lý 10: Dựa vào bảng số liệu dưới đây, vẽ đường biểu diễn thể hiện tỉ suất gia tăng tự nhiên (%) của toàn thế giới, các nước phát triển và đang phát triển trong thời kì 1960 – 2005. Nêu nhận xét và giải thích.

Xem bảng bảng số liệu trong SGK

Trả lời

* Vẽ biểu đồ :

Dân số và sự gia tăng dân số 2

Biểu đồ biểu lộ tỉ suất ngày càng tăng tự nhiên của toàn quốc tế, những nước tăng trưởng và đang phát tricn trong thời kì 1960 – 2005
* Nhận xét và lý giải :
Thời kì 1960 – 2005 tỉ suất ngày càng tăng tự nhiên của toàn quốc tế, những nước tăng trưởng và đang tăng trưởng liên tục giảm nhưng vẫn có sự độc lạ giữa hai nhỏm nước :
– Trên toàn quốc tế có xu thế chung là giảm ( từ 1,9 % xuống 1,2 % ) .
– Các nước tăng trưởng có Tg thấp và giảm khá nhanh ( giảm 0,8 % ) và hiện chỉ đạt 0,1 % ). Do mức tử cao do cơ cấu tổ chức dân số già, mức sinh thấp và giảm nhanh .
– Các nước đang tăng trưởng Tg giảm khá ( 0,8 % ) nhưng vẫn đạt mức cao ( 1,5 % thời kỉ 2004 – 2005 ), gấp 1,25 lần mức tmng bình quốc tế và gấp 15 lần những nước tăng trưởng. Do mức tử giảm và đạt mức thấp hơn những nước tăng trưởng do cơ cấu tổ chức dân số trẻ, trong khi mức sinh còn cao và giảm chậm .

II. Kiến thức khoa học

1. Học thuyết Malthus

2. Mối quan hệ giữa dân số và phát triển kinh tế