“ Tràng giang ” là bài thơ góp thêm phần cho sự nghiệp nhà thơ Huy Cận có thêm nhiều điểm nhấn. Bài thơ bộc lộ rõ tình yêu quê nhà quốc gia của tác giả Huy Cận. Tràng giang là nỗi buồn của ông với cảnh tượng trước mắt, về nhân thế, nhân tình thế thái. Cùng nghiên cứu và phân tích 2 khổ cuối bài tràng giang để thấy rõ được tâm tư nguyện vọng, nỗi ưu tư của tác giả .
Tìm hiểu về nhà thơ Huy Cận để Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang
Trước khi cảm nhận 2 khổ thơ cuối bài Tràng giang cũng như tìm hiểu và khám phá giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của tác phẩm, bạn cần nắm được sơ nét về tác giả và tác phẩm .
Huy Cận sinh năm 1919 mất năm 2005. Tên thật của Huy Cận là Cù Huy Cận. Ông sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo ở Hà Tĩnh. Huy Cận ở quê xong sau đó vào Huế học trung học, rồi đậu tú tài tại Pháp. Sau đó ông ra Hà Nội học trường Cao đẳng Canh nông.
Đến năm 1942, ông khởi đầu xuất hiện trong một số ít hoạt động giải trí cách mạng như trào lưu Sinh viên yêu nước và Mặt trận Việt Minh. Ông từng tham gia hội nghị Tân Trào và được bầu vào Ủy ban Giải phóng ( tức nhà nước Cách mạng lâm thời sau đó ). Ông còn từng giữ nhiều chức trách quan trọng trong cỗ máy nhà nước như Bộ trưởng Bộ Canh nông tiên phong, Thứ trưởng rồi Bộ trưởng Bộ Văn hóa Nghệ thuật, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Giáo dục đào tạo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Bộ Kinh tế, Bộ trưởng Tổng Thư ký Hội đồng Bộ trưởng ( nay là Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng nhà nước ) .
Không chỉ hoạt động giải trí chính trị can đảm và mạnh mẽ ông còn là một nhà thơ xuất sắc của trào lưu Thơ mới. Huy Cận nổi lên trên văn đàn như một hiện tượng kỳ lạ với tập thơ tiên phong – Lửa thiêng. Đến với Lửa thiêng người đọc phát hiện một giọng thơ nồng hậu vừa phảng phất phong vị cổ xưa vừa mang dấu ấn tân tiến như nhiều nhà phê bình từng nhận xét hồn thơ của Huy Cận là một hồn thơ “ ảo não ” rất riêng, man mác một nỗi sầu thế kỷ .
Huy Cận sáng tác rất nhiều. Có thể kể đến những tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng ; Đất nở hoa ; Bài thơ cuộc sống ; Hai bàn tay em ; Phù Đổng Thiên Vương ; Những năm sáu mươi ; Chiến trường gần đến mặt trận xa ; Họp mặt thiếu niên anh hùng ; Những người mẹ, những người vợ ; Ngày hằng sống ngày hằng thơ ; Ngôi nhà giữa nắng, Hạt lại gieo, Tuyển tập Huy Cận tập I, Chim làm ra gió ; Lời tâm nguyện cùng hai thế kỷ ; Ta về với biển …
Dàn ý chung nghiên cứu và phân tích 2 khổ thơ cuối bài Tràng Giang
Mở bài:Giới thiệu khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang
Ví dụ : Một trong những nhà thơ mới nổi tiếng là nhà thơ Huy Cận, mỗi bài thơ mang một phong thái rất riêng. Thơ của Huy Cận mang phong thái thơ hàm súc, triết lí và ship hàng cho cách mạng của nước ta. Một trong những tác phẩm thơ nổi tiếng là Tràng giang, bài thơ nằm trong tập thơ Lửa thiêng. Bài thơ biểu lộ cảnh thu 1939, bài thơ được sáng tác khi tác giả nhìn bên bờ sông Hồng dưới dòng nước bát ngát sóng nước. Đặc sắc nhất là khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang. Chúng ta cùng đi khám phá khổ thơ cuối của bài thơ để hiểu rõ về phong thái thơ của Huy Cận .
Thân bài:Phân tích hai khổ thơ cuối bài thơ Tràng Giang
Khổ 3
Hình ảnh những cánh “ bèo dạt ” lại gợi lên cảm xúc chia li đã Open từ đầu thi phẩm .
Sự cô quạnh đã được đặc tả bằng cái không sống sót ( khoảng trống bát ngát, trong đó không có bất kỳ tín hiệu nào là của quốc tế con người : không cầu, không chuyến đò ngang ) .
Nỗi buồn này như vậy không chỉ là nỗi buồn giữa trời rộng, sông dài mà còn là nỗi buồn về cuộc sống và nhân thế .
Khổ cuối
– Hai câu đầu : sắc tố cổ xưa của những hình ảnh vạn vật thiên nhiên
Các hình ảnh mây, núi, gió được bộc lộ rất rõ và điển hình nổi bật qua đoạn thơ
Hình ảnh lớp mây biểu lộ nỗi buồn của tác giả vô bờ
Hình ảnh cánh chim một mình, bộc lộ nỗi buồn của tác giả thêm sâu nặng
Hình ảnh cánh chim không chỉ báo hiệu hoàng hôn mà còn chỉ cái tôi nhỏ nhoi, cô độc của tác giả
– Hai câu cuối :
Nhà thơ có cảm xúc nhớ quê nhà khi đứng trước cảnh vạn vật thiên nhiên
Nỗi buồn của Huy Cận được bộc lộ rất thâm thúy và điển hình nổi bật
Khát vọng sự xinh xắn, tươi đẹp về quê nhà quốc gia, góp sức mình cho quê nhà, quốc gia
Kết bài: Nêu cảm nhận của em về hai khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang
Ví dụ : Khổ thơ cuối bài thơ Tràng giang bộc lộ cảnh núi non hùng vĩ của sông nước. bên cạnh đó còn biểu lộ cái tôi nhỏ nhoi của tác giả .
Dàn ý cụ thể Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang
Mở bài:
1. Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm
– Huy Cận là một trong những cây bút tiêu biểu vượt trội cho tiến trình tăng trưởng tỏa nắng rực rỡ nhất của trào lưu thơ Mới, thơ ông hàm súc vừa có tính cổ xưa, vừa giàu chất suy tưởng, triết lí .
– Tràng giang là một trong những bài thơ hay tiêu biểu vượt trội nhất trong hàng loạt sự nghiệp sáng tác của Huy Cận .
2. Giới thiệu nội dung đoạn thơ (2 khổ cuối)
– Hai khổ cuối Tràng giang biểu lộ những do dự, tâm lý của tác giả về sự biến hóa của thế sự với xúc cảm dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước thiên hà bát ngát .
Ví dụ : Một trong những nhà thơ mới nổi tiếng là nhà thơ Huy Cận, mỗi bài thơ mang một phong thái rất riêng. Thơ của Huy Cận mang phong thái thơ hàm súc, triết lí và Giao hàng cho cách mạng của nước ta. Một trong những tác phẩm thơ nổi tiếng là Tràng giang, bài thơ nằm trong tập thơ Lửa thiêng. Bài thơ biểu lộ cảnh thu 1939, bài thơ được sáng tác khi tác giả nhìn bên bờ sông Hồng dưới dòng nước bát ngát sóng nước. Đặc sắc nhất là khổ thơ cuối của bài thơ Tràng giang. Chúng ta cùng đi khám phá khổ thơ cuối của bài thơ để hiểu rõ về phong thái thơ của Huy Cận .
Thân bài:
1. Phân tích 3 khổ bài Tràng Giang
– Câu 1 : Hình ảnh những cánh “ bèo dạt ” lại gợi lên cảm xúc chia li đã Open từ đầu thi phẩm .
“ Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ”
+ Phải chăng hình ảnh thơ ngoài ý nghĩa tả thực còn có ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng : Nhà thơ đang sống trong cảnh mất nước, nô lệ, nên đã cảm nhận được cả thế hệ người trẻ tuổi lúc đó cũng như mình đang vật vờ, lênh đênh, trôi dạt, bị cuộc sống cuốn đi mà không biết trôi về đâu ?
– Câu 2, 3 : Cảnh bát ngát, buồn bã, trống vắng quạnh hiu của “ Tràng giang ” càng được nhân lên bằng mấy lần phủ định : “ Không đò … không cầu … ” .
+ Chiếc cầu, con đò bắc nối đôi bờ là biểu lộ của sự giao nối của con người và đời sống, thường gợi về đời sống sinh động, thân mật và gợi nhớ quê nhà. Nhưng ở đây, toàn bộ bị phủ định : không một cái gì đó gợi về tình người, lòng người muốn gặp gỡ lại qua nơi đôi bờ hoang vắng. Hai bờ sông cứ thế chạy dài vô tận như hai quốc tế đơn độc, không chút “ niềm thân thương ” của những tâm hồn đồng điệu. -> Sự cô quạnh đã được đặc tả bằng cái không sống sót .
=> Nỗi buồn này như vậy không chỉ là nỗi buồn giữa trời rộng, sông dài mà còn là nỗi buồn về cuộc sống và nhân thế .
– Câu 4 : Cảnh “ tràng giang ” chỉ còn “ lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”. Câu thơ đã vẽ lên được một bức tranh thật đẹp, yên bình nhưng rất buồn .
=> Bốn câu thơ, bốn hình ảnh, toàn bộ đều gợi buồn. Chúng “ cộng hưởng ” với nhau tạo thành bức tranh gợi về số phận nổi trôi, bơ vơ, xấu số, đơn độc của kiếp người trong xã hội cũ .
2. Phân tích khổ cuối bài Tràng Giang
– Câu 1, 2 : Màu sắc cổ xưa của những hình ảnh vạn vật thiên nhiên
+ Hình ảnh : “ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ” khiến người đọc liên tưởng tới hai câu thơ của Đỗ Phủ trong bài Thu hứng :
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
( Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳm
Mặt đất mây đùn cửa ải xa )
+ Lớp lớp mây trắng “ đùn ” lên, chồng lên nhau thành những núi mây, ánh hoàng hôn chiếu vào như dát bạc, núi mây trở thành núi bạc .
-> Cảnh tượng thật hùng vĩ nhưng không cho nên vì thế mà nỗi sầu vợi đi. Những núi mây kia vẫn là những núi buồn khổng lồ .
+ Hình ảnh cánh chim một mình, cô độc bay nghiêng trong ánh hoàng hôn đã trở thành tín hiệu thẩm mĩ trong thơ cổ xưa :
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi ( Bà Huyện Thanh Quan )
Chim hôm thoi thót về rừng ( Nguyễn Du )
Lạc hà dữ cô lộ té phi ( Ráng chiều và cánh cò cùng bay ) – ( Vương Bột )
+ Tuy nhiên, cánh chim nhỏ trong thơ Mới nói chung và trong khổ thơ này của Huy Cận nói riêng không chỉ có ý nghĩa báo hiệu hoàng hôn mà còn là hình tượng cho cái tôi nhỏ nhoi, cô độc trước cuộc sống ảm đạm không có nổi một giờ vui .
=> Cả bài thơ thiếu hẳn sự sống. Cánh chim nhỏ là tín hiệu duy nhất của sự sống nhưng cái mầm sống ấy Open khi hoàng hôn đang tàn và nỗi sầu dậy khắp khung trời .
+ Cánh chim bộc lộ cho khát vọng, cho sự vươn tới, cho niềm tham vọng và sự háo hức, … Nhưng nỗi sầu dâng kín, “ bóng chiều ” đổ, cánh chim chao nghiêng như một tia nắng rót xuống. Hình ảnh ấy mới buồn thương và tội nghiệp biết bao !
– Câu 3, 4 : Hai câu kết đưa người đọc quay trở lại một tứ thơ Đường của Thôi Hiệu :
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên hà giang thượng sử nhân sầu
( Hoàng hôn vể đó quê đâu tá ?
Khói sóng trên sông não dạ người )
+ Nhà thơ có cảm xúc nhớ quê nhà khi đứng trước cảnh vạn vật thiên nhiên
+ Huy Cận đã đưa khói hoàng hôn và nỗi sầu xa xứ từ trong Đường thi cổ xưa vào Tràng giang để gợi ra nhiều liên tưởng làm cho ý thơ thêm sâu, tình thơ thêm nặng và câu thơ thêm phần cổ kính .
+ Nỗi buồn của Huy Cận được bộc lộ rất thâm thúy và điển hình nổi bật
Không thấy khói, sóng mà vẫn rất buồn, rất nhớ
Nỗi buồn không hề hòa nhập cái “ tiểu ngã ” của mình vào cái “ đại ngã ” của thiên hà để thoát tục lên tiên
Chàng thi sĩ thơ mới đi tìm đồng cảm, tri âm giữa cõi người nhưng chỉ gặp đơn độc, trống vắng
=> Nỗi buồn đau của một cái tôi cá thể luôn đối lập với chính nỗi đơn độc của lòng mình .
+ Lối hô ứng từ ngữ với khổ thơ đầu : những từ láy “ lớp lớp ”, “ dợn dợn ” hô ứng với “ điệp điệp ”, “ song song ” tạo nên cảm xúc chồng chất tầng tầng lớp lớp những con sóng ( cũng là những nỗi sầu ) .
=> Cả bài thơ là sự cộng hưởng của ngôn từ để làm thành một khối sầu lớn mà trong lòng nó luôn có những con sóng vật vã, thao thức .
Kết bài:
1. Đánh giá khái quát nội dung, nghệ thuật 2 khổ thơ
Ví dụ : Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang, hoàn toàn có thể thấy một bức tranh chiều tà vô cùng tinh xảo, tươi đẹp nhưng biểu lộ một nỗi sầu nhân thế vô cùng thâm thúy trong lòng tác giả, khát khao tìm được sự đồng điệu trong quốc tế bát ngát .
2. Nêu cảm nhận về hai khổ thơ cuối Tràng Giang
Ví dụ : Khổ thơ cuối bài thơ Tràng giang biểu lộ cảnh núi non hùng vĩ của sông nước, cạnh bên đó còn biểu lộ cái tôi nhỏ nhoi của tác giả .
Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang
Phân tích 2 khổ cuối bài tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy rõ hình ảnh quê nhà. Huy Cận gợi lên một bài thơ tràng giang với quang cảnh vạn vật thiên nhiên đượm buồn. Nguyễn Du có câu thơ, một khi “ người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”, trong “ truyện Kiều ”. Ở 2 khổ cuối bài tràng giang, tất cả chúng ta cảm nhận được một khung cảnh vạn vật thiên nhiên hắt hiu, cô quạnh :
“ Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang .
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng. ”
Từng đám bèo trôi dạt, chậm rãi, liên tục trên sông mà không biết đúng mực điểm đến. Tác giả tưởng tượng đời người tựa như bèo, luôn bơ vơ, không phương phướng. Bản thân chỉ là hạt cát giữa dòng đời to lớn, bất lực. Dòng sông trọn vẹn trống vắng, không tìm thấy một cây cầu, con tàu nào. Hình ảnh cây cầu bắc qua sông chính là điểm liên kết, giúp con người cảm xúc thân thiện hơn. Trước một khung cảnh trơ trọi, ông cảm xúc lạc lõng .
Chỉ khi nghiên cứu và phân tích 2 khổ cuối bài tràng giang, tất cả chúng ta mới thấy tác giả yêu quê nhà đến vậy. Huy Cận sử dụng từ láy “ bát ngát ” biểu lộ sự trống trải, bát ngát, cảnh sông chiều thật hiu quạnh. Thiên nhiên làm cho lòng người thêm mông lung, buồn man mác. Khung cảnh càng lớn thì con người càng nhỏ bé lại, thêm cảm xúc đơn độc .
Hai bên bờ sông là 2 điểm cực âm dương, quốc tế khác nhau. 2 bên bờ bị chia cắt bởi dòng sông, nước chảy xiết, không có điểm giao hòa, “ lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”. Tâm trạng nhà thơ lúc bấy giờ tựa như như khung cảnh vạn vật thiên nhiên trước mắt. Trong một quốc tế to lớn, ông không tìm được người tri kỷ, nơi để hoàn toàn có thể dừng chân. Cô đơn lại càng thêm trống trải, ông thường nghĩ vu vơ, cảm xúc mình thật nhỏ bé. Tác giả khao khát được yêu thương, chăm sóc, chăm nom. Bỏ qua dòng sông, tác giả ngước đầu lên cao nhìn mây, núi :
“ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa. ”
Trên trời cao, Huy Cận hướng đến những cánh chim tự do, bay đến mọi chân trời. Vào buổi chiều, vẫn “ lớp lớp mây ” chất chồng chéo sum sê, bao trùm cả khung trời. Mây nhiều đến nỗi tạo thành những ngọn núi bạc, rực rỡ, điển hình nổi bật. Dưới mặt đất khoảng trống đượm buồn, nhưng trên cao cảnh vật thật hùng vĩ. Mây dưới cái nắng chiều nhè nhẹ, làm cho khung trời trở nên bùng cháy rực rỡ hơn. Qua đó, tất cả chúng ta thấy cảnh vật trước mắt tác giả rất đẹp, tuy nhiên trong lòng ông cảm xúc đơn độc .
Qua việc nghiên cứu và phân tích 2 khổ cuối bài tràng giang tất cả chúng ta thấy được tác giả rất buồn. Trong cảnh tượng xinh đẹp lại chỉ có 1 cánh chim nhỏ nhoi bay lượn. Chim đơn độc tựa như tâm hồn của nhà thơ hiện tại. Khi tác giả đưa ra sự trái chiều lớn về mây trùng điệp và cánh chim càng tô thêm sự đơn độc của ông. Trước khung cảnh buồn hiu, ông bỗng chốc nhớ về quê nhà :
“ Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. ”
Huy Cận lại quay trở lại với dòng sông, nơi khung cảnh vẫn giữ nguyên như cũ. Dòng sông gợn sóng, uốn lượn nhẹ nhàng, xô đẩy vảo bờ từng đợt. Khi tập trung chuyên sâu cảm nhận từng cơn sóng, tâm trạng ông trống rỗng. Hình ảnh miêu tả về khoảng trống, liên tưởng thực tại với cảm xúc đơn độc của tác giả. Với thể thơ tự do, ông đã bộc lộ được nét đẹp quê nhà điển hình nổi bật nhất .
Huy Cận cảm thấy trong lòng dâng trào nỗi nhớ quê nhà, nơi duy nhất ông cảm thấy bình yên. Thông thường, thấy khói hoàng hôn là lúc đun nhà bếp lửa nấu cơm, ở nhiều làng quê. Tuy nhiên, giờ đây không khói hoàng hôn, tác giả vẫn nhớ nhà da giết. Nỗi nhớ quê nhà luôn sống sót trong tâm lý của ông. Đó là cảm hứng thông thường, những người con xa quê đều mang trong mình nỗi nhớ nhà. Qua đó, tất cả chúng ta thấy do tại quá đơn độc giữa quốc tế bát ngát, ông khát khao về quê .
Kết bài
Phân tích 2 khổ cuối bài tràng giang, tất cả chúng ta càng cảm nhận được bức tranh vạn vật thiên nhiên đẹp. Tác giả nhắc đến những hình ảnh quen thuộc của làng quê Nước Ta, con sông, bèo trôi, mây trời, chim bay. Thể hiện tình yêu quê nhà, quốc gia sâu nặng của ông trong lối văn lãng mạn. Đồng thời, tất cả chúng ta thấy được khát khao của ông trong việc tìm kiếm sự đồng điệu, người tri kỷ trong quốc tế rộng bát ngát .
Phân tích hai khổ thơ cuối bài Tràng Giang của Huy Cận – Bài mẫu 2
Có nhà phê bình nào đó đã tinh xảo nhận xét rằng : Thơ Huy Cận không phải rượu rót vào chén ( tức là không say nồng ) mà là men đang lên ; không phải hoa trên cành ( tức không khoe sắc tỏa nắng rực rỡ ) mà là nhựa đang chuyển. Đúng thế ! Cái hồn thơ hình thức bề ngoài tưởng lặng lẽ mà rất cao, rất rộng trong thơ ông không dễ gì chớp lấy .
Đọc “ Tràng giang ” – bài thơ sang trọng và quý phái, cổ kính, đậm đà cốt cách Đường thi mà giản dị và đơn giản mới lạ, độc lạ in rõ dấu ấn của thơ lãng mạn đương thời – mới thấy nhận định và đánh giá trên là đúng .
Là Tràng Giang khổ nào cũng dập dềnh sóng nước ,
Là tâm trạng, khổ nào cũng lặng lẽ u buồn.
( Lê Vy )
Hai khổ cuối của bài thơ đã góp thêm phần tạo nên điều ấy :
… Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ ; bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời non nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Âm hưởng trầm trầm, chất ngất u buồn của những câu thơ tiên phong lan rộng đến hai khổ cuối. Từ một cành củi khô ở trước đến hình ảnh “ bèo dạt ” vô định vô phương ở sau đều gợi lên sự chia li “ tan ” mà không “ hợp ” .
Bèo dạt về đâu hàng nối hàng ;
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân thương ,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng .
Trước cảnh “ bát ngát ” sông dài trởi rộng, cánh bèo xanh nổi như nét điểm xuyết gợi lên cả kiếp người : nhỏ bé và vô định. Hình ảnh không phải mới, vốn dĩ đã Open khá nhiều trong ca dao và thơ cổ nhưng đặt trong dòng “ Tràng giang ” vẫn đủ sức khiến người chiêm ngưỡng và thưởng thức cảm nhận rõ ràng thêm cái bát ngát của đất trời, cái xa vắng của thời hạn, cái vô cùng của vạn vật thiên nhiên tạo hóa .
Cảnh bát ngát nhưng vắng bặt bóng hình con người. Điệp từ “ không ” như điểm nhấn cho sự vắng ở đây. Song nhưng không có “ đò ”, không hề có cảnh “ cô chu trấn nhật những sa miên ” hãy “ bến My Lăng nàm không thuyền đợi khách ”. Cả dáng cầu nghiêng nghiêng, “ cầu bao nhiêu nhịp thương mình bấy nhiêu ” cũng không hề Open, tổng thể đều “ lặng lẽ ”, chỉ có vạn vật thiên nhiên “ bờ xanh ” tiếp nối đuôi nhau vạn vật thiên nhiên ( bãi vàng ) .
Gam màu lạnh. Cảnh quạnh quẽ càng thêm quạnh quẽ, u buồn càng chất ngất u buồn hơn. Cánh bèo trôi hay chính con người đang lạc loài giữa cái bát ngát của đất trời, cái xa vắng của thời hạn ?
Huy Cận là một nhà thơ mới, ảnh hưởng tác động khá nhiều dòng thơ lãng mạn Pháp. Thế nhưng, ông còn là người thuộc nhiều, ảnh hưởng tác động nhiều phong thái sang trọng và quý phái, cố kính của thơ Đường. Cốt cách ấy được biểu lộ rõ nét trong khổ thơ cuối :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Bậc thánh thi Đỗ Phủ đời Đường thường có câu :
Giang giang ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm .
( Thu hứng )
và đã được Nguyễn Công Trứ dịch một cách tài hoa rằng :
Lưng trời sóng lượn lòng sông thẳm
Mặt đất mây đùn cửa ải xa .
Ý thơ của Đỗ Phủ đã được tái hiện độc lạ qua ngòi bút của Huy Cận :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc .
Từ láy “ lớp lớp ” khiên mây rậm rạp thêm, nhiều tầng nhiều lớp thêm, nên khiến núi ánh lên sắc bạc huyền hoặc như trong mộng. Tứ thơ cao nhã lắm thay !
Trong cái tĩnh gần như tuyệt đối của trang thơ, cánh chim có lẽ rằng là chút hồn động nhất .
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa
Đã là “ cánh nhỏ ” mà lại chao nghiêng nên nét thanh mảnh của cánh chim càng nâng thêm một bậc. Sắc hoàng hôn bát ngát trên trang thơ, cánh chim nhỏ xíu nghiêng chao gợi lên niềm xúc cảm ? Sẽ chẳng khi nào ta quên được ý thơ …
Giữa khoảng trống cô tịch, ngẩng nhìn lên cao rồi lại cúi trông mặt nước :
Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
Tư thế ấy có khiến ta liên tưởng đến Lý Bạch : ” Cửa đầu vọng minh nguyệt – Đê góp vốn đầu tư cố hương ” ?
Âm hưởng hai câu thơ Đường thi tuyệt tác của Thôi Hiệu phảng phất ở đây :
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu .
Thế nhưng Thôi Hiệu phải có “ khói sóng ” mới “ buồn lòng ai ”. Còn nhà thơ của tất cả chúng ta “ không khói hoàng hôn ” mà “ lòng quê ” vẫn “ dợn dợn vời con nước ” ! Từ láy “ dợn dợn ” và từ “ vời ” khiến nỗi buồn triền miên, xa xôi, giàn trải mãi đến vô tận, đến khôn cùng !
Nhận xét về Huy Cận, nhà phê bình Hoài Thanh từng viết : “ Huy Cận có lẽ rằng đã sống một cuộc sống rất thông thường, nhưng ông luôn lắng nghe mình sống để ghi lấ cái uyển chuyển lặng lẽ của quốc tế bên trong. ” Đọc những vần thơ của Thi nhân, chỉ mong cảm nhận và hiểu thêm một chút ít vè con người thơ ấy. “ Tràng giang ” sẽ còn mãi trôi, lấp lánh lung linh trên thi đàn Việt Nam, mãi trôi để nhớ để thương trong lòng người đọc …
Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang – Bài mẫu 3
Độc giả biết đến hồn thơ của Huy Cận trước cách mạng là một hồn thơ sầu, buồn trước nỗi sầu nhân thế. Đến với bài thơ “ Tràng giang ”, ta lại phát hiện một nỗi buồn, đơn độc thâm thúy của tác giả trước cuộc sống. Đặc biệt, nỗi sầu buồn ấy được làm điển hình nổi bật trong hai khổ thơ cuối của bài thơ .
Khổ thơ thứ 3 đã gợi ra hình ảnh một kiếp người nhỏ bé, vô định, chênh vênh trước dòng đời mang nét cổ kính :
“ Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân thiện
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng ”
Hình ảnh “ bèo dạt ” như gợi bão tố của cuộc sống đang xô đẩy số phận một con người nhỏ bé như hình ảnh bèo cô độc, bị xô đẩy. Con người như cùng bơ vơ trước cuộc sống. Điệp từ “ không ” nhấn mạnh vấn đề sự trống vắng, thiếu vắng, mất mát. Nó góp thêm phần phủ định hiệu suất cao. Dòng sông là bức tường ngăn cách, phương tiện đi lại đi qua nó là “ đò ”, “ cầu ”, là cái khiến con người xóa bớt sự đơn độc. Nhưng ở đầy, đã có sự phủ định tuyệt đối “ không cầu ”, “ không đò ”, đó lại là sự khẳng định chắc chắn không có bất kỳ tín hiệu, mối liên hệ nào để con người thân thiện nhau, giá trị sống của con người đang bị trọn vẹn tàn phá. Nếu bị tước đoạt những thứ giúp con người đến với nhau thì không đời sống không có giá trị. Phương tiện giúp con người xóa đi sự xa cách mà ở thực trạng này lại trọn vẹn không có. Sự sống của con người có vẻ như bị tàn phá, vì sống giữa cuộc sống mà không có sự liên hệ, cảm thông hay san sẻ. Hình ảnh “ bờ xanh ’, “ bãi vàng ” là hai sự vật vốn dĩ đứng cạnh nhau mà lại không có một mối liên hệ ràng buộc nào. “ Lặng lẽ ” chỉ hoạt động giải trí bí mật, kín kẽ, riêng không liên quan gì đến nhau. Tác giả đã gợi ra bức tranh cảnh vật hoang vắng, thiếu hơi ấm tình người .
Khổ thơ thứ 4 gợi ra cả một bầu tâm sự của tác giả :
“ Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ, bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vờn con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà ”
Hình ảnh “ mây cao ”, “ núi bạc ” mang hình ảnh kì vĩ, mang tầm vóc lớn. Nhà thơ đã lựa chọn sử dụng những hình ảnh lớn lao, kì vĩ, mượn từ “ đùn ” của nhà thơ Đường, đó là sự hoạt động từ bên trong đẩy ra bên ngoài : từng lớp mây trắng cứ bung nở, tỏa ra thành một núi bạc. “ Lớp lớp ” là nhiều, chồng lên nhau, không có điểm kết thúc. Hình ảnh mây trắng hết lớp này đến lớp khác như một cây bút bông nở lên trên trời cao. Mây trông như những ngọn núi bạc, mây là núi, núi tựa mây. Hình ảnh “ cánh chim ” là một công thức ước lệ trong thơ cổ, lấy cánh chim để gọi buổi chiều, nói hộ tâm trạng con người. Hình ảnh “ cánh chim ” gợi sự sống cho cảnh vật, những cánh chim nhỏ lại nghiêng đi, không chịu được sức nặng của bóng chiều đang xa xuống, tạo sự trái chiều giữa cảnh khung trời cao rộng hùng vĩ ở câu trên và cánh chim nhỏ bé ở câu dưới. Câu thơ sau cuối “ không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà ” chính là tâm sự nhớ quê nhà mà tác giả gửi gắm. Cách biểu lộ nỗi nhớ nhà : không cần có yếu tố gợi nhớ mà vẫn nhớ vì nỗi nhớ luôn thường trực ở trong tâm hồn thi sĩ. Huy Cận đứng trước dòng sông của quốc gia, biểu lộ tâm sự của nhà thơ so với quốc gia. Người đọc nhận ra được sự cô độc của tác giả do mất quê nhà, đây là một tâm trạng thầm kín, bộc lộ tình yêu nước của nhà thơ .
“ Tràng giang ” là một bức tranh vạn vật thiên nhiên đẹp nhưng buồn, đặc biệt quan trọng hai khổ thơ cuối bộc lộ tình yêu quê nhà, quốc gia của nhà thơ. Tình yêu ấy mang tâm sự thầm kín của tác giả. Trong đó còn có sự tích hợp giữa văn minh và cổ xưa, xứng danh là bài thơ hay nhất của tập “ Lửa thiêng ” .
Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang – Bài mẫu 4
Huy Cận nhà thơ xuất chúng của trào lưu thơ mới, thơ của ông mang nhiều tâm trạng, nỗi buồn của chính thi nhân và nỗi sầu nhân thế. Đoạn cuối của bài thơ Tràng giang là một trong số đó .
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa ,
Lòng quê dợn dợn vời non nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. ”
Huy Cận lại khéo vẽ nét đẹp cổ xưa và tân tiến cho khung trời trên cao :
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc ,
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa .
Tác giả đã dùng những từ láy “ lớp lớp ” ở đây để miêu tả rõ hình ảnh của những đám mây nhiều nó từng lớp từng lớp đã làm bạc đi cả khung trời, câu thơ : ” lớp lớp mây cao đùn núi bạc ” nhà thơ đã dùng giải pháp so sánh ẩn dụ và bút pháp chấm phá với “ mây cao đùn núi bạc ” thành “ lớp lớp ” đã khiến người đọc tưởng tượng ra những núi mây trắng được ánh nắng chiếu vào như dát bạc. Hình ảnh mang nét đẹp cổ xưa thật trữ tình và lại càng thi vị hơn khi nó được khơi nguồn cảm hứng từ một tứ thơ Đường cổ của Đỗ Phủ :
“ Mặt đất mây đùn cửa ải xa ” để tô thêm vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên hùng vĩ tác giả đã so sánh màu của những đám mây với ” bạc ” một cách so sánh khá khôn khéo. Huy Cận đã vận dụng rất tài tình động từ “ đùn ”, khiến mây như hoạt động, có nội lực từ bên trong, từng lớp từng lớp mây cứ đùn ra mãi thành núi bạc. Đây cũng là một nét thơ đầy chất tân tiến, bởi nó đã vận dụng phát minh sáng tạo từ thơ cổ xưa quen thuộc. Và nét tân tiến càng thể hiện rõ hơn qua dấu hai chấm thần tình trong câu thơ sau. Dấu hai chấm này gợi mối quan hệ giữa chim và bóng chiều .
Trời mây thì bát ngát, to lớn như vậy còn chim thì chao nghiêng nhưng ở đây không phải là chao nghiêng một cách thông thường mà “ chim nghiêng cánh nhỏ : bóng chiều sa ” : Chim nghiêng cánh nhỏ kéo bóng chiều, cùng sa xuống mặt tràng giang, hay chính bóng chiều sa, đè nặng lên cánh chim nhỏ làm nghiêng lệch cả đi. Câu thơ tả khoảng trống nhưng gợi được thời hạn bởi nó sử dụng “ cánh chim ” và “ bóng chiều ”, vốn là những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ để tả hoàng hôn trong thơ ca cổ xưa. có lẽ rằng những đàn chim đang vội vã bay về tổ ấm của mình để tránh được cái ” bóng chiều sa ”. Hình như những cánh chim đó đang bị đè nặng của cảnh xế chiều buông xuống và điều đặc biệt quan trọng hơn là cánh chim không thông thường mà chim nghiêng bỏi đôi cánh nhỏ bằng đôi cánh nhỏ của mình chim bay về tổ ấm của mình để tránh được một khoảng trống to lớn buổi chiều tà. chim bay đi đâu cho thoát khỏi cái bóng chiều tà đang đè nặng xuống mình ? Nhưng giữa khung cảnh cổ xưa đó, người đọc lại phát hiện nét tâm trạng văn minh :
Lòng quê dợn dợn vời con nước ,
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà .
“ lòng quê dợn dợn vời non nước ”
Lòng quê ở đây muốn nói lên nỗi nhớ quê nhà của nhà thơ, sự hướng tâm chứ không chỉ đơn thuần là tấm lòng chất phác, quê mùa. hai từ “ dợn dợn ” cho ta cảm nhận sóng biển đang ở bên ta, sóng biển cũng biết nhớ thương hay tác giả đang nhớ thương vậy ? “ Dợn dợn ” là một từ láy nguyên phát minh sáng tạo của Huy Cận, chưa từng thấy trước đó. Từ láy này hô ứng cùng cụm từ “ vời con nước ” cho thấy một nỗi niềm bâng khuâng, đơn độc của “ lòng quê ”. Hai từ “ dợn dợn “ còn gợi cho ta thấy được sự lên xuống uốn lượn của sóng biển hay nỗi nhớ trào dâng của nhà thơ khi đứng trước cảnh hoang vắng của một buổi chiều tà. Và nỗi nhớ ấy không chỉ một lần mà là liên tục, nhiều lần nhưng nỗi ấy mới chỉ là “ dờn dợn ” ’ mà chưa phải là cuồng nhiệt. câu thơ muốn nói lên lòng nhớ quê nhà khi tác giả sông nước hay trong Truyện Kiều cũng ả nỗi nhớ nhà nhưng lại chưa biết đâu là nhà khi :
“ bốn phương mây trắng một màu
trông về cố quốc biết đâu là nhà ”
kiếu nhớ quê nhà nhưng bốn phương đều là một màu làm thế nào để nhận ra được đâu là nhà hay trong đời sống của cô như thế thì sẽ biết về đâu và đâu sẽ là nhà ? vâng lòng nhớ quê nhà được gợi lên bởi từ “ mây trắng ”, cánh chim chiều và được tác giả nhấn mạnh vấn đề ở từ “ con nước ”, tác giả kết thúc bài thơ một cách nhẹ nhàng nhưng sâu lắng :
“ không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà ”
Nhà thơ đã mượn từ “ khói ” trong thơ của nhà thơ thôi hiệu để nói lên nỗi lòng của mình, nếu như nhà thơ Tô Hiệu nói “ trên sông khói sóng cho buồn lòng ai ” thì nhà thơ Huy Cận không có “ khói ” nhưng vẫn nhớ về nhà hay cái nôi mà mình đã nuôi ta trưởng thành. Nhà thơ tô hiệu mới nói lên nỗi nhớ nhà một cách chung nhưng ở đây nhà thơ huy cận đã khẳng định chắc chắn “ không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà ” câu thơ rất can đảm và mạnh mẽ dứt khoát. Xưa kia nhà thơ thôi hiệu buồn vì cõi tiên mù mịt, quê nhà cách xa, khói sóng trên sông gợi cho tác giả thấy sầm uất mà sầu. Nhưng nay Huy Cận buồn trước cảnh khoảng trống hoang vắng, sóng “ gợn tràng giang “ khiến ông nhớ tới quê nhà như một nguồn ấm cúng vá là tổ ấm niềm hạnh phúc so với ông. thôi hiệu tìm giấc mơ tiên chỉ thấy hư vô, đó là lòng khát khao một cõi quê nhà thực tại còn Huy Cận một mình đối lập với khung cảnh vô tình, hoang vắng lòng ông lại muốn được quay trở lại với quê nhà mang nặng tình thương và mang lại sự ấm cúng cho tác giả đó cũng là nỗi khát vọng của ông. Bằng những giải pháp so sánh và sự tài tình miêu tả của nhà thơ đã bộc lộ rõ nỗi buồn, nỗi nhớ nhung quê nhà của tác giả. Nỗi niềm nhớ quê nhà khi đang đứng giữa quê nhà, nhưng quê nhà đã không còn. Đây là nét tâm trạng chung của nhà thơ mới lúc giờ đây, một nỗi lòng đau xót trước cảnh mất nước .
Thơ mang đậm nét buồn, buồn ở đây không phải là buồn do cảnh vật tàn phai, khoảng trống chật hẹp, tù túng hay chết chóc mà buồn vì cái đẹp thiếu tình người, từ một sự mất mát những mối liên hệ có tính phổ quát gây nên một cái buồn đậm màu triết lí, nỗi buồn đó cũng phản ánh sự đổi khác đời sống xã hội, khổ thơ cũng muốn nói lên nỗi buồn của những ai khi phải xa quê nhà .
Phân tích 2 khổ cuối bài Tràng giang – Bài mẫu 5
Nhắc đến Cù Huy Cận, ta thường nhớ đến một nhà thơ giàu suy tư với những vần thơ u sầu, ảo não. Thông qua những trang thơ văn, Huy Cận đã biểu lộ được những xúc cảm chân thành về những cuộc sống, về con người, thơ ông khi nào cũng tiềm ẩn một nỗi buồn man mác, “ nỗi buồn miên viễn ”, một nỗi buồn trải dài với bát ngát của trời đất. Đọc thơ Huy Cận, fan hâm mộ thường mang những xúc động, bồi hồi với từng vần thơ, với từng nội dung triết lí nhân sinh ở đời mà nhà thơ truyền tải, bởi những xúc cảm ấy quá đỗi chân thực, nó bắt nguồn từ chính những cảm hứng, những thưởng thức của nhà thơ trong cuộc sống. Cái ấn tượng mà Huy Cận để lại cho fan hâm mộ không chỉ là nỗi buồn, sự suy tư mà trên tổng thể, đó chính là sự chiêm nghiệm đầy quý giá trước những yếu tố, hiện tượng kỳ lạ tất yếu của cuộc sống này. Cũng được sáng tác trong sự suy tư, trong dòng xúc cảm u buồn, trầm mặc ấy, bài thơ “ Tràng giang ” tiêu biểu vượt trội cho cảm hứng thơ văn này của Huy Cận .
Bài thơ “ Tràng giang ” được sáng tác trong một thực trạng khá đặc biệt quan trọng, đó là khi nhà thơ một mình ngắm cảnh trên bến đò Chèn, trước khoảng trống sông nước bát ngát, to lớn nhà thơ đã có những suy tư về cuộc sống, về con người, đó chính là sự nhỏ bé, không có ý nghĩa của con người trước sự to lớn, vô hạn của cuộc sống. Những xúc cảm buồn bã, suy tư đầy trăn trở ấy của nhà thơ được ghi lại một cách chân thực và thâm thúy qua bài thơ “ Tràng giang ”. Đặc biệt, qua hai khổ thơ đầu của bài thơ, Huy Cận vừa biểu lộ được ngọn nguồn của xúc cảm, cũng là nguyên do dẫn đến, nguyên do tác động ảnh hưởng đến tâm trạng, sự suy tư của mình. Và trước sự bát ngát của khoảng trống sông nước ấy, nhà thơ Huy Cận đã bộc lộ được những tâm lý thâm thúy về cuộc sống, về con người. Trong đó sự sự nhỏ bé, hữu hạn của con người được đặt trong mối quan hệ trái chiều với cái to lớn, vô hạn của dòng đời :
“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song ”
Mở ra trước mắt người đọc, đó chính là khoảng trống to lớn, bát ngát của sông nước, của khung trời. Cùng với sự bát ngát đó chính là nét tịch mịch, lạng lẽ của dòng sông. Và chính ngoại cảnh đầy đặc biệt quan trọng ấy đã tác động ảnh hưởng thâm thúy đến tâm trạng của nhà thơ, mang đến những cảm xúc man mác buồn cùng những suy tư triền miên, không có điểm kết. Bao giờ cũng vậy, đứng trước khoảng trống to lớn của vạn vật thiên nhiên, ngoài hành tinh cũng gợi ra cho con người những cảm nhận thấm thía về sự đơn độc, nhỏ bé của mình. Trong bài thơ này cũng vậy, trước khoảng trống sông nước bát ngát, kì vĩ đã gợi ra những nỗi buồn, làm đậm đặc hơn những suy tư của thi nhân về cuộc sống. Không gian to lớn của dòng sông trước hết bộc lộ qua hai âm “ tràng giang ”, âm “ tràng ” vốn là cách đọc chệch âm của trường, nghĩa là sông dài. Nhưng nếu “ trường giang ” chỉ gợi ra độ dài cho con sông thì cách dùng “ tràng giang ” lại gợi ra cho con sông ấy cả độ to lớn và bát ngát .
Như vậy, ngay từ đầu nhà thơ Huy Cận đã rất chú ý quan tâm đến cách lựa chọn, cách dùng từ, đó chính là sự tinh xảo, phát minh sáng tạo của một nhà thơ kĩ năng. “ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp ”, câu thơ đã gợi ra liên tưởng đến những hình ảnh con sóng nhỏ lăn tăn trên mặt sông đầy lạng lẽ, sự hoạt động chậm rãi, nhẹ nhàng đó càng làm cho nhà thơ cảm nhận thấm thía được sự u buồn, đơn độc “ buồn điệp điệp ”, đó chính là nỗi buồn như những con sóng nhỏ lăn tăn, tuy nhẹ nhàng, êm ái ấy nhưng lại có tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến tâm hồn, đến xúc cảm của người thi nhân. Không gian sông nước vốn tịch mịch, u buồn, nên dù có Open những hình ảnh của con người, gợi liên tưởng đến sự sống thì cũng không làm cho nhà thơ vơi bớt được những nỗi buồn, trút bỏ được những suy tư mà ngược lại càng làm cho nỗi buồn ấy trở nên da diết “ Con thuyền xuôi mái nước song song ” .
Con thuyền thường gắn liền với sự sống của con người, nhưng hình ảnh con thuyền xuôi mái lại trọn vẹn không gợi ra được sự sống ấy. Sự hoạt động từ tốn của con thuyền trọn vẹn là do sự trôi chảy của dòng nước, trọn vẹn không có sự ảnh hưởng tác động có ý thức nào “ xuôi mái ”. Và hình ảnh con thuyền vẫn liên tục mạch nguồn xúc cảm của nhà thơ ở câu thơ sau đó :
“ Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng ”
Không gian to lớn nhưng tịch mịch, con thuyền xuôi mái trong lạng lẽ có vẻ như đã trở thành đối tượng người tiêu dùng của sự suy tư. Trôi chảy trên dòng sông nhưng con thuyền lại bộc lộ một sự lạc lõng, nhỏ bé đến đau lòng. Sự hoạt động của nó trọn vẹn phó mặc vào sự chảy trôi của dòng sông, rõ ràng có sự liên hệ mật thiết đấy nhưng lại không gợi được một chút ít gắn bó, thân thương. “ Thuyền về nước lại sầu trăm ngả ”, nhưng một khi vắng đi sự Open của con thuyền thì dòng sông ấy mới thực sự rơi vào nỗi buồn, tịch mịch tuyệt đối “ Sầu về nước lại sầu trăm ngả ”. Qua hình ảnh thơ còn gợi cho người đọc liên tưởng đến đời sống của con người, cũng là quan hệ của con người so với cuộc sống to lớn. Là sự nhỏ bé, lạc lõng của con người trước sự chảy trôi vô tình của cuộc sống “ Củi một cành khô lạc mấy dòng ” .
Hình ảnh cành củi khô hiện lên như chính cuộc sống đầy không có ý nghĩa của con người, trước sự bát ngát, to lớn chảy trôi không ngừng của dòng đời thì con người ấy trở nên đơn độc, lạc lõng đến đáng thương. Cũng là sự nổi trôi đầy thăng trầm của đời sống. “ Lạc mấy dòng ” gợi ra đời sống không có mục tiêu, trọn vẹn chịu sự chi phối, đưa đẩy của dòng đời. Đó cũng chính là tâm trạng của nhà thơ khi thời đại nhà thơ sống vốn có nhiều dịch chuyển, mang đến cho con người nỗi buồn thời thế. Vẫn dùng vạn vật thiên nhiên làm phương pháp biểu lộ nỗi niềm, tâm trạng, ở khổ thơ thứ hai Huy Cận vẫn liên tục biểu lộ chiều sâu của dòng xúc cảm ấy :
“ Lơ thơ cồn cỏ gió vắng ngắt
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều ”
Không gian lạng lẽ của sông nước liên tục được nhà thơ Huy Cận đặc tả trải qua hình ảnh lơ thơ của cồn cỏ “ Lơ thơ cồn cỏ gió vắng vẻ ”. Hình ảnh “ cồn cỏ ” gợi cho người đọc liên tưởng đến những khoảng chừng khoảng trống nhỏ hẹp, xa mờ của những bãi đất giữa sông, sự im re bộc lộ ngay qua những nhà thơ dùng từ, “ lơ thơ ” gợi ra cái rất ít, sự xa cách của những cồn cỏ, “ vắng ngắt ” lại gợi ra cái quạnh quẽ, cô tịch khoảng trống. Trong khoảng trống hoang vắng, bát ngát trọn vẹn không có sự Open của bất kể sống, không có tín hiệu nào của con người. Nhà thơ Huy Cận cảm nhận được sự tịch mịch đó nên đã biểu lộ sự cảm thán trước sự hoang vắng ấy “ Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều ” .
Câu thơ biểu lộ được một sự trống vắng, hụt hẫng trong xúc cảm của nhà thơ. Bởi tiếng “ đâu ” của nhà thơ vang lên đầy mất mát, đau lòng, cái khoảng chừng khoảng trống to lớn nhưng buồn vắng ấy khiến cho nhà thơ choáng ngợp, làm đậm đặc thêm tâm hồn vốn chất chồng những suy tư. Nên nhà thơ muốn kiếm tìm những tín hiệu của sự sống, muốn “ bấu víu ” vào đó để tìm chút ấm cúng, chút sự sống. Nhưng ngay cả mong ước nhỏ nhoi đó cũng trở nên vô vọng bởi “ Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều ”, nghĩa là không có bất kể tín hiệu nào của con người, của sự sống, khoảng trống làng mạc, âm thanh của đời sống vốn chỉ sống sót trong tâm tưởng của nhà thơ :
“Nắng xuống chiều lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng bến cô liêu ”
Khi đã vô vọng trong tìm kiếm hơi ấm từ đời sống thì nhà thơ Huy Cận lại liên tục biểu lộ nỗi lòng qua việc miêu tả khung cảnh của khung trời, của dòng sông. Đó chính là cái sâu thăm thẳm của khung trời khi nắng xuống, tín hiệu của một ngày trọn vẹn lùi xuống, dần nhường chỗ cho ánh chiều tà bao trùm khoảng trống “ Nắng xuống chiều lên sâu chót vót ”. “ Chót vót ” không chỉ gợi ra độ sâu, cũng như độ rộng của khung trời, mà còn gợi ra cái suy tư bộn bề, bộn bề trong tâm hồn của nhà thơ. Dưới khoảng trống sâu thăm thẳm, rộng bát ngát của khung trời thì dòng sông như dài ra, kéo theo cái to lớn của khung trời làm cho cảnh vật chìm đắm trong sự tịch mịch, cô liêu “ Sông dài, trời rộng bến cô liêu ” .
“ Tràng giang ” là bài thơ bộc lộ được nhiều suy tư, xúc cảm của nhà thơ Huy Cận, mà trên toàn bộ đó chính là sự suy tư của về con người và về cuộc sống. Trước khoảng trống bát ngát, kì vĩ của tự nhiên, nhà thơ cảm nhận toàn vẹn sự đơn độc của con người, mà cái đơn độc, nhỏ bé này không chỉ sống sót ở cá thể nhà thơ. Mà nó còn là nỗi buồn, sự lạc lõng đơn độc của cả một thế hệ người trong thời đại mà nhà thơ sinh sống. Đặc biệt, qua hai khổ thơ đầu, nhà thơ Huy Cận cũng đã bộc lộ được cảm hứng chủ yếu của bài thơ, nỗi buồn được gợi ra một cách đầy khôn khéo, tinh xảo, lôi cuốn được sự đồng cảm của người đọc, người nghe .
Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập