Thuyết minh về tác giả Trương Hán Siêu và bài Bạch Đằng giang phú là một trong những đề bài em có thể gặp trong tiết Viết bài tập làm văn số 6. Cùng tham khảo bài hướng dẫn dưới đây của Đọc tài liệu để nắm được cách làm em nhé!
Đề bài: Thuyết minh về tác giả Trương Hán Siêu và bài Bạch Đằng giang phú
Dàn ý thuyết minh về tác giả Trương Hán Siêu và bài Bạch Đằng giang phú
Dàn ý tìm hiểu thêm 1
1. Mở bài
Nhắc đến Trương Hán Siêu, người ta nghĩ đến Phú sông Bạch Đằng. Và trở lại, Phú sông Bạch Đằng cũng đủ làm ra tên tuổi Trương Hán Siêu .
2. Thân bài
– Vài nét về Trương Hán Siêu .- Thuyết minh về Phú sông Bạch Đằng :+ Được viết vào khoảng chừng năm mươi năm sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, đời Trần Hiến Tông, Trần Dụ Tông, khi nhà Trần có tín hiệu khởi đầu suy thoái và khủng hoảng .+ Bạch Đằng là con sông ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong sự nghiệp đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc bản địa ta, từ thời Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán đến nhà Trần chiến thắng quân Nguyên Mông .+ Bài phú được viết theo lối phú cổ thể .+ Cảm hứng : Niềm tự hào, vừa đọng nỗi đau, vừa bộc lộ triết lí về sự biến hóa, biến thiên và xoay vần của tạo hóa .+ Nội dung : Cuộc gặp gỡ giữa hai nhân vật khách và những bô lão trên sông Bạch Đằng. khách và những bô lão phản hồi về thắng lợi, công đức của những vua Trần .Phú sông Bạch Đằng thể hiện lòng yêu nước, tự hào dân tộc bản địa, tự hào về truyền thống cuội nguồn anh hùng, truyền thống lịch sử nhân nghĩa của quốc gia ta .+ Nghệ thuật : Tác phẩm có cấu tứ đơn thuần, lời văn linh động, hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật sinh động, từ ngữ gợi hình sắc, giọng điệu hào hùng sang chảnh, có lúc và lắng đọng quyến rũ, lúc lại triết lí sâu xa .
3. Kết bài
– Phú sông Bạch Đằng là đỉnh điểm thẩm mỹ và nghệ thuật phú trong văn học trung đại .Dàn ý tìm hiểu thêm 2
1. Mở bài:
– Giới thiệu tác phẩm và tác giả cần chứng tỏ : Trương Hán Siêu và ” Phú sông Bạch Đằng ” .
2. Thân bài:
– Giới thiệu về tác giả Trương Hán Siêu :+ Cuộc đời .+ Sự nghiệp văn chương .- Giới thiệu về tác phẩm ” Phú sông Bạch Đằng ” :+ Vị trí của bài phú trong sáng tác của Trương Hán Siêu .+ Thể loại .+ Hoàn cảnh sáng tác .+ Giá trị nội dung .+ Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ .- Đánh giá về giá trị của ” Phú sông Bạch Đằng ” và vị trí của Trương Hán Siêu trong văn học Nước Ta .
3. Kết bài:
– Khẳng định lại vị trí của Trương Hán Siêu và ” Phú sông Bạch Đằng ” .
>> Ôn lại kiến thức: Soạn bài Phú sông Bạch Đằng
Bài văn mẫu thuyết minh về tác giả Trương Hán Siêu và bài Bạch Đằng giang phú
Bài văn mẫu 1
“Bạch Đằng Giang phú” là một kiệt tác trong văn chương cổ Việt Nam. Về mặt nghệ thuật, đây là tác phẩm thể hiện đỉnh cao của tài hoa viết phú. Về nội dung tư tưởng, Bạch Đằng Giang phú là áng văn tràn đầy lòng yêu nước, tráng chí chất ngất, cùng tinh thần tự hào dân tộc và hàm chứa một triết lý lịch sử sâu sắc khi nhìn nhận nguyên nhân thành công của dân tộc trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước.
Trương Hán Siêu là một nhân vật lớn đời Trần. Ông tên chữ Lăng Phủ, quê ở làng Phúc Am, huyện An Khánh, Ninh Bình. Trương Hán Siêu lúc trẻ làm môn khách của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, tham gia cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai và thứ ba. Ông làm quan trải qua bốn triều vua Trần (Anh Tông, Minh Tông, Hiến Tông, Dụ Tông). Trương Hán Siêu là một người học vấn uyên bác, thông hiểu sâu sắc đạo Nho, đạo Phật, lại giàu lòng yêu nước và có nhiều công lao đối với triều Trần, vì vậy ông được các vua Trần tôn kính, xem như bậc thầy.
Năm 1308, vua Trần Anh Tông phong ông làm Hàn Lâm học sĩ. Đời Minh Tông ông giữ chức Hành khiển. Đời Trần Dụ Tông, năm 1339, ông làm Hữu ti Lang trung ở Môn hạ. Đời Trần Dụ Tông đổi sang Tả Tư Lang kiêm chức Kinh Lược sứ ở Lạng Giang, năm 1345 ông được thăng chức Gián nghị Đại phu tham chính sự. Ông được vua Dụ Tông sai cùng với Nguyễn Trung Ngạn hợp soạn bộ “Hoàng Triều Đại Điển” và bộ “Hình Luật Thư”. Năm 1351, ông được phong Tham tri Chính sự.
Năm 1353, ông lãnh chiếu chỉ ra trấn nhậm Hoá Châu (Huế), sai người xây thành đắp luỹ, lập kế chống quân Chiêm. Năm 1354, ông cáo bệnh xin nghỉ nhưng trên đường về Bắc chưa kịp đến nhà thì mất, sau được truy tặng Thái phó và cho phối thờ ở Văn Miếu, Thăng Long.Sau khi mất, Trương Hán Siêu được truy tặng chức Thái phó và được đưa vào thờ tại Văn Miếu ngang với các bậc hiền triết xưa.
Trong lịch sử vẻ vang tư tưởng Nước Ta vào quá trình nửa sau thế kỷ XIV phát sinh cuộc tranh giành vị trí, tác động ảnh hưởng giữa Nho giáo và Phật giáo mà Trương Hán Siêu được coi là người tiên phong lên tiếng phê phán đạo Phật, mở đường cho Nho giáo tiến lên. Ông còn để lại bốn bài thơ và ba bài văn ” Dục Thuý sơn khắc thạch “, ” Linh TẾ Tháp ký “, ” Khai Nghiêm tự bi “, ” Bạch Đằng giang phú “, … Trong thơ văn cổ Nước Ta có một số ít tác phẩm lấy đề tài sông Bạch Đằng nhưng ” Bạch Đằng giang phú ” được xếp vào hạng siêu phẩm. Chưa rõ Trương Hán Siêu viết ” Bạch Đằng giang phú ” vào năm nào, nhưng qua giọng văn cảm hoài ” Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá-Tiếc thay dấu vết luống còn lưu “, ta hoàn toàn có thể đoán định được, bài phú này chỉ hoàn toàn có thể sinh ra sau khi Trần Quốc Tuấn đã mất, tức là vào thời gian 1301 – 1354 .” Bạch Đằng Giang phú ” là một siêu phẩm trong văn chương cổ Nước Ta. Về mặt nghệ thuật và thẩm mỹ, đây là tác phẩm bộc lộ đỉnh điểm của tài hoa viết phú. Về nội dung tư tưởng, Bạch Đằng Giang phú là áng văn tràn trề lòng yêu nước, tráng chí chất ngất, cùng ý thức tự hào dân tộc bản địa và hàm chứa một triết lý lịch sử thâm thúy khi nhìn nhận nguyên do thành công xuất sắc của dân tộc bản địa trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước .” Bạch Đằng giang phú ” được viết bằng chữ Hán. Đông Châu Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Đổng Chi, Bùi Văn Nguyên … đã dịch khá thành công xuất sắc áng văn này .Ở Trương Hán Siêu, hành vi ứng xử điển hình nổi bật nhất, in đậm vào sử sách, là thái độ thân thiện vạn vật thiên nhiên, cách ông nhìn ngắm vạn vật thiên nhiên tạo vật. Về điều này, nếu nói Trương Hán Siêu gắn bó với cảnh trí của quốc gia thì không có gì sai nhưng hình như vẫn chưa đủ. Nhà thơ nhà văn Nước Ta lâu nay rất ít người lạnh nhạt trước vẻ đẹp của giang sơn gấm vóc : ” Nước biếc non xanh thuyền gối bãi / Đêm thanh nguyệt bạc khách lên lầu ” ( Nguyễn Trãi ). Trương Hán Siêu cũng thế thôi. Nhưng với ông, trong tình yêu vạn vật thiên nhiên hình như còn có một điều gì khác hơn, một khao khát thường trực muốn sở hữu quốc tế tự nhiên, nhận biết cho hết mọi tri thức lịch sử vẻ vang – xã hội ẩn ngầm trong ngoại giới. Như chính ông phô bày trong vai một ” người khách ” ở bài Bạch Đằng giang phú, phần đông cả một đời, ông đã coi lẽ sống của mình là ngược xuôi tìm đến mọi danh lam thắng cảnh :” Khách có kẻ ,Giương buồm giong gió khơi vơi ;Lướt bể chơi trăng mải miết .Sớm gõ thuyền chừ Nguyên, Tương ,Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt ;Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách ViệtNơi có người qua đâu mà chẳng biết .Đầm Vân Mộng chứa vài trăm trong dạ đã nhiềuMà tráng chí tứ phương vẫn còn tha thiết … “
Cũng có thể nghĩ đấy mới chỉ là những lời tâm niệm của Trương Hán Siêu bởi các địa danh nói trên đều là điển cố trong văn liệu, ông được đọc qua sách vở, hay là thông qua sách vở mà tìm đến chúng chứ chưa chắc đã một lần ghé thăm. Song cũng vì vậy, thiên nhiên như cái đích tìm kiếm của ông dường như có mang một hàm nghĩa thâm thúy: đây là nơi tập kết mọi trải nghiệm văn hóa của con người, và cũng là chứng tích để con người nhìn xa vào lịch sử. Vẫn trong bài phú về sông Bạch Đằng, tiếp theo mấy câu vừa dẫn, ông liền bày tỏ ý nguyện bắt chước “thú tiêu dao” của Tử Trường tức Tư Mã Thiên – nhà viết sử nổi tiếng của Trung Quốc, trước khi bắt tay cầm bút đã đi khắp mọi nơi đầu sông cuối bể nhằm nuôi dưỡng tình cảm và thu nhận kiến thức.
Ta để ý nếu ở phần trên, các địa danh thực ra đều là ảo – địa danh trong điển tích, không phải trong thực tế – thì đến đây mới là địa danh thực. Nhà thơ đưa ra một cái tên Bạch Đằng chưa hề có trong các pho sách kinh điển nhưng lại hiển hiện trước mắt với tất cả sức thuyết phục của những chiến công vang dội của nó.
Bạch Đằng giang phú ú là một bài phú lưu thủy, người viết cốt diễn đạt ý tưởng sáng tạo một cách phóng khoáng, tuôn chảy, không quá chú trọng gò gẫm bằng trắc đối xứng và hiệp vần. Nhưng cấu trúc bài phú cũng là cả một dụng công. Bằng sự phân vai khôn khéo giữa ” khách ” và ” bô lão ” trong nghệ thuật và thẩm mỹ bộc lộ để tạo nên sự đồng hiện về thời hạn, bằng cách chuyển đoạn thần tình trong tâm trạng người trần thuật từ bâng khuâng hoài cổ sang xúc cảm bồng bột của người đang tận mắt chứng kiến vấn đề tiếp nối, bằng thẩm mỹ và nghệ thuật sắp xếp ngôn từ gây âm hưởng phong phú, vừa khoan thai thoắt đã trở nên gấp gáp, rồi lại trở lại khoan thai, và cả bằng sự sinh động của nhịp điệu … mấy trăm năm qua bài phú đã sở hữu toàn vẹn tâm hồn người đọc. Đặc biệt, không ít những bậc tự xem là tri âm tri kỷ có thiên hướng muốn tiếp đón toàn bộ hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật của bài phú như những đường nét khắc họa chân thực quang cảnh chiến trận Bạch Đằng .
Nếu để ý ta sẽ thấy bức tranh đằng đằng sát khí của trận Bạch Đằng còn là một đối cực nữa của một bức tranh thủy mạc lặng tĩnh mà tác giả vẽ lên, như đã dẫn ở một phần trước:
Qua cửa Đại Than / ngược bến Đông Triều ,Đến sông Bạch Đằng / nổi trôi mặc chèo .Bát ngát sóng kình muôn dặm /Xanh xanh đuôi trĩ một màu .Nước trời một sắc / cảnh sắc ba thuSông chìm giáo gãy / gò đầy xương khôBuồn vì cảnh thảm / đứng lặng giờ lâuĐây lại là đối cực động-tĩnh giữa hiện tại và quá khứ. Đối cực này đã khiến người đọc như rơi vào trạng thái mơ màng, bâng khuâng, trong khi đuổi theo cái nỗ lực ” đi tìm thời hạn đã mất ” của tác giả. Ta chợt tự hỏi : Không hiểu giữa hiện hữu thứ nhất ( thực tại yên bình trước mắt mà cũng là một hụt hẫng trong tâm trạng ) và hiện hữu thứ hai ( thực tại sôi động trong tiềm thức mà cũng là một miên viễn của tưởng tượng ) thì hiện hữu nào mới là có thật ? Sự vấn vương ở đây có chút gì đó làm lòng ta nặng trĩu khi nghĩ đến dòng chảy của thời hạn và thói vô tình dễ quên của người đời. Nói cách khác, những âm hưởng trữ tình trái chiều ở trong tác phẩm đã tạo nên một ngân vang sâu thẳm và ngân vang này chính là triết lý : sự sống là một tiếp biến không ngừng không nghỉ, cái đang diễn ra và cái đã đi vào vĩnh cửu cứ đan quyện lấy nhau, mà cái tác nhân có năng lực liên kết làm ra sự đan quyện ấy, khiến cho sợi dây chuyền sản xuất vô hình dung nghiệt ngã của thời hạn có lúc tưởng như bị đảo ngược : hiện tại không hẳn đã trôi về quá khứ tổng thể, mà có phần nào đó còn trôi theo chiều ngược lại, còn có ” dấu vết lưu lại ” với hậu thế – cái tác nhân ấy là con người, được quyết định hành động bởi con người :Trời đất đặt ra nơi hiểm trở ,Bậc anh tài tính cuộc tồn anGiặc tan muôn thuở thăng bình ,Bởi đâu đất hiểm, cốt mình đức caoNhìn trở lại hàng loạt bài phú, thẩm mỹ và nghệ thuật phối trí thời hạn và khoảng trống của Trương Hán Siêu đã đạt đến chỗ thần tình. Nhà thơ đưa khoảng trống Bạch Đằng từ một viễn cảnh trải rộng và rất là bát ngát đến với cận cảnh của một trận thủy chiến kinh hoàng, và ở đầu cuối dồn vào một tiêu điểm là chỗ đứng nội tâm của nhà chỉ huy quân sự chiến lược quyết định hành động sự thắng bại của chiến cuộc, đồng thời cũng chính là đang từ một khoảng trống hiện thực ông quay trở về với khoảng trống hồi cố, khoảng trống tâm tưởng, cùng theo đó, thời hạn thẩm mỹ và nghệ thuật cũng đi lùi từ hiện tại về quá vãng. Vậy mà cảm hứng của người đọc lại không bị đẩy lùi bởi dòng hoài niệm, trái lại tiếp đón nó như chính cái đang diễn ra trước mắt mình. Thủ pháp mờ chồng giữa hai thời đoạn cách quãng trên quang cảnh một con sông, thủ pháp hoán đổi điểm nhìn linh động của tác giả … đã góp thêm phần hóa giải tâm trạng hoài cổ của bài phú, tạo nên một tâm ý cân đối và gây hứng thú thâm thúy trong xúc cảm nghệ thuật và thẩm mỹ .
Tóm lại, bằng lượng thông tin đa nghĩa, những ẩn ngữ phong phú đọng lại phía sau ngôn từ, Bạch Đằng giang phú đã gợi lên được nhiều tiếng nói cùng một lúc trong cảm nhận nhiều chiều của người đọc. Sự dồn nén nghệ thuật của bút pháp Trương Hán Siêu quả đã đến một trình độ bậc thầy.
Trương Hán Siêu là một danh nhân nổi tiếng của mảnh đất Trường Yên – Ninh Bình, một chứng nhân rõ rệt cho truyền thống văn hóa lâu đời của vùng đất văn vật này. Nhưng ông lại cũng là một nhân vật có tầm thước cả nước, một người con ưu tú của văn hóa Thăng Long dưới triều đại Trần. Ông xứng đáng được xếp vào hàng danh nhân tôn vinh ở Văn miếu Quốc tử giám như nhà Trần đã từng “liệt hạng” xưa kia, mặc dù ông không hề có mảnh bằng nào thông qua thi cử. Điều đó cũng nói lên rằng triều đại Trần có sức năng động lớn vì nó biết chuộng thực học, biết lựa chọn tài năng theo những tiêu chí thực tiễn. Bỏ qua mọi thứ phù danh, với những người như Trương Hán Siêu, nhà Trần đã biết cách làm cho mình trở thành bất tử.
Bài văn mẫu 2Trương Hán Siêu sinh năm ( ? – 1354 ). Tự là Thăng Phủ, người làng Phúc An, huyện Yên Ninh ( nay thuộc thành phố Tỉnh Ninh Bình ). Ông vốn là môn khách của Trần Hưng Đạo, là một danh sĩ thời Trần. Năm 1351 ông được thăng tham tri chính sự. Khi mất ông được vua khuyến mãi ngay tước Thái Bảo, Thái phó và được thở ở Văn Miếu ( Thành Phố Hà Nội ). Trương Hán Siêu được người đời nhận xét là một người có tình tình cương trực, hào phóng có tâm hồn lãng mạn, thích đi du ngoạn và tìm cho mình một cảnh sắc tuyệt vời. Và ông đã tìm đến Phú sông Bạch Đằng để ngắm cảnh vạn vật thiên nhiên ở đây .Như ta đã biết, Phú sông Bạch Đằng là một nhánh sông đổ ra biển Đông nằm giữa Quảng Ninh và TP. Hải Phòng nơi ghi dấu những chiến công lịch sử của dân tộc bản địa, đáng nhớ nhất là thắng lợi năm 938 của Ngô Quyền phá vỡ quân Nam Hán và năm 1288 của Trần Quốc Tuấn đánh tan quân Mông – Nguyên .Tác phẩm Phú sông Bạch Đằng được viết bằng chữ Hán, Bùi Văn Nguyên đã dịch khá thành công xuất sắc áng văn này. Phú là một thể văn cổ dung để tả cảnh vật, phong tục, hoặc tính tình. Mỗi bài phú thường gồm có bốn phần. Ở bài Phú sông Bạch Đằng cũng không ngoại lệ, phần một của bài phú này từ đầu cho đến tiếc thay dấu vết luống còn lưu, phần này trình làng về nhân vật khách khi du ngoại ở sông Bạch Đằng. Với câu thơ “ Khách ” có kẻ trong bài phú là nơi nhà cao ghế tựa, trưa mùa hạ nắng nóng, áo trong ngắn, làn nước biếc. “ Khách ” ở đây Mạch Đình Chi đã biểu lộ tấm lòng thanh cao, chí khí, tham vọng của kẻ sĩ ở đời. Trương Hán Siêu là một danh sĩ nổi tiếng, với chín câu đầu cho ta thấy Trương Hán Siêu có tâm hồn hiểu biết rộng, có chí khí lớn, ham thích với đời sống phong ba cùng vạn vật thiên nhiên mây gió, thú vị tiêu dao và tâm hồn tự do. Đêm thì “ chơi trăng ” ngày thì “ sớm gõ thuyền chờ Vũ Nguyệt ”. Các danh lam thắng cảnh trong bài phú như : Nguyên Tương, Cửu Giang, Ngũ Hổ, Tam Ngô, Bách Việt …. đều ở trên quốc gia Trung Quốc bát ngát, ở đây chỉ mang ý nghĩa tượng trưng nói lên một đậm cá tính, một tâm hồn yêu vạn vật thiên nhiên tha thiết lấy việc du ngoạn làm niềm lạc thú ở đời, tự hào về thói “ Giang hồ ” của mình, cạnh bên đó với đoạn thơ :Đầm vân mộng chứa vài trăm dạ cũng nhiềuBát ngát tuy nhiên kình muôn dặmThướt tha đuôi trĩ một màuĐã nói lên cảnh đẹp hùng vĩ, bát ngát ngoài những còn biểu lộ được cảnh đẹp đó là một danh lam thắng cảnh của quốc gia. Qua phần hai “ từ đoạn tiếp theo cho đến hội nào bằng hội Mạnh Tân : như vương sư họ Lã ”. Cuộc gặp gỡ bên sông và câu truyện bô lão, những bô lão đã đón tiếp khách rất chu đáo và hiếu khách. Các bô lão là người kể chuyện và cũng là người phản hồi những chiến tích xưa. Đặc biệt hơn, những bô lão cũng là người đã từng tham gia trận chiến và nhân vật “ Khách ” đã đối thoại để bày tỏ những tâm tư nguyện vọng tình cảm của mình với những bô lão Open giữa lúc nhân vật “ Khách ” đang ngậm ngùi nhớ tiếc. Với giọng kể hào hùng, rành rọt và sôi sục như đang diễn ra cuộc chiến tranh vậy. Đúng là cảm hứng của những người trong cuộc. Phần ba là tiếp theo cho đến nghìn thu chỉ có anh hùng lưu danh. Lời bình của những bô lão đã nhấn mạnh vấn đề những trận chiến lẫy lừng và những nhân tài, đồng thời đã mang ý nghĩa tổng kết giống như tuyên ngôn chân lý. Phần bốn là phần còn lại. Đây là lời bình của nhân vật khách, đây là lời tiếp nối lời những bô lão, là bài ca tụng sự anh minh của vị thánh quân, ca tụng giá trị cảu những chiến công, đem lại nền thái bình muôn thuở. Tiếp nối phần phản hồi của những vị bô lão về lịch sử vẻ vang. Hai câu cuối của bài ca này là lời kết thúc một chân lý về mối quan hệ giữa đất hiểm và người tài .Qua bài thơ Phú Sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu đã cho ta đây là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội cho dòng văn học yêu nước và là niềm tự hào cho dân tộc bản địa, tự hào truyền thống cuội nguồn đạo lý, nhân nghĩa sáng ngời của dân tộc bản địa Nước Ta. Đồng thời bộc lộ tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc để cập vai trò và vị trí của con người .Bài văn mẫu 3Văn học thời Lý – Trần, ngoài áng thiên cổ hùng văn “ Bình Ngô đại cáo ” của Nguyễn Trãi, hay “ Hịch tướng sĩ ” của Hưng Đạo chúa thượng Trần Quốc Tuấn, thì không hề không kể đến bài phú nổi tiếng “ Phú sông Bạch Đằng ” của Trương Hán Siêu .Trương Hán Siêu, tự là Thăng Phủ, hiệu Đôn Tẩu, sinh năm nào không rõ, chỉ biết ông mất năm 1354. Quê ông ở thôn Phúc Am, huyện Yên Ninh, lộ Trường Yên ( nay thuộc thị xã Tỉnh Ninh Bình, tỉnh Tỉnh Ninh Bình ). Ông xuất thân là môn kjasch của Trần Hưng Đạo, từng lập công trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần thứ hai ( 1285 ) và lần thứ ba ( 1288 ), nên được tiến cử lên triều đình. Đời làm quan của ông trải qua bốn đời vua Trần : Anh Tông ( 1293 – 1314 ), Minh Tông ( 1314 – 1329 ), Hiến Tông ( 1329 – 1341 ), Dụ Tông ( 1341 – 1369 ), thăng chức cao nhất đến Tham trị chính vì sự và từng làm quan ở vùng Lạng Giang ( Bắc Giang ) và Châu Hóa ( Thừa Thiên – Huế ). Đương thời, Trương Hán Siêu là một học giả uyên bác và là người tiên phong lên tiếng phê phán đạo Phật, mở đường cho Nho giáo tiến lên. Năm 1353, ông lãnh chiếu chỉ ra trấn nhậm Hoá Châu ( Huế ), sai người xây thành đắp luỹ, lập kế chống quân Chiêm. Năm 1354, ông cáo bệnh xin nghỉ nhưng trên đường về Bắc chưa kịp đến nhà thì mất, sau được truy tặng Thái phó và cho phối thờ ở Văn Miếu, Thăng Long. Sau khi mất, Trương Hán Siêu được truy tặng chức Thái phó và được đưa vào thờ tại Văn Miếu ngang với Đường Chu Văn An và những bậc hiền triết xưa .Trương Hán Siêu sáng tác khá nhiều, gồm nhiều loại như hình luật, phú, thơ ca, văn xuôi, toàn bộ đều được viết bằng chữ Hán. Ông còn để lại bốn bài thơ và ba bài văn ” Dục Thuý sơn khắc thạch “, ” Linh Tế Tháp ký “, ” Khai Nghiêm tự bi “, ” Bạch Đằng giang phú “, … đều là những tác phẩm nổi tiếng. Trong số đó, “ Bạch Đằng giang phú ” là bài phú nổi trội nhất của ông và cũng là bài phú nổi tiếng nhất trong số những bài phú chữ Hán thời Trần còn lại đến thời nay. Bài phú tổng số gồm 32 liên và hai bài ca, nói về vẻ đẹp hùng vĩ vùng cửa sông Bạch Đằng và gợi lại những chiến công chống xâm lược từng gắn với địa điểm này .Bài “ Phú sông Bạch Đằng ” chưa rõ được viết năm nào, hoàn toàn có thể vào khoảng chừng 50 năm sau cuộc kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên thắng lợi. Bài phú viết về sông Bạch Đằng, một con sông ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm của dân tộc bản địa ta, từ thời Ngô Quyền đánh thắng quân Nam Hán đến nhà Trần chiến thắng Mông – Nguyên, đều là những đạo quân xâm lược hùng mạnh của phương Bắc. Mặc dù được viết theo lối phú cổ thể, có vần nhưng câu văn tương đối tự do, không bị gò bó vào niêm luật. Bài phú là xúc cảm hoài niệm của tác giả về những thắng lợi lẫy lừng của quân dân nhà Trần trên sông Bạch Đằng vào thời gian nhà Trần đang suy thoái và khủng hoảng. Tác phẩm vừa chứa chan niềm tự hào, vừa đọng nỗi đau, vừa bộc lộ triết lí về sự thay đổi, biến thiên và xoay vần của tạo hoá. Bài phú chia làm hai phần : phần độc thoại với khách và phần đối thoại giữa khách với những bô lão bên sông. Kết cấu bài phú hình thành hai tuyến nhân vật. Nhân vật khách, cũng là sự phân thân của tác giả và nhân vật tập thể : những bô lão địa phương. Xuất hiện với tư cách là đối tượng người tiêu dùng tâm tình, nhân vật những bô lão hoàn toàn có thể là thực – đó là những người tác giả gặp trên đường thoả chí tiêu dao, thậm chí còn, họ hoàn toàn có thể là những người trước đây đã làm nên chiến công trên dòng sông lịch sử dân tộc ấy, tuy nhiên cũng hoàn toàn có thể họ chỉ là những nhân vật hư cấu. Hư cấu nhân vật, hư cấu ra cuộc đối thoại là cách để tác giả gián tiếp bày tỏ những suy ngẫm của mình về quốc gia, về nhân dân, về dòng sông lịch sử dân tộc. Chiến thắng Bạch Đằng giang được diễn đạt như một bài thơ tự sự đậm chất anh hùng ca. Tiếng trống trận, tiếng gươm khua như hoà vào cảm hứng tự hào, tự tôn để rồi lắng lại trong suy ngẫm : “ Trời đất cho nơi hiểm trở ” “ Nhân tài giữ cuộc điện an ”
“Đến sông đây chừ hổ mặt
Nhớ người xưa, chừ lệ chan”
Lời ca của những bô lão là lời khẳng định chắc chắn sự sống sót vĩnh hằng của dòng sông lịch sử vẻ vang và những chiến cồng hiển hách ở đây đồng thời cũng khẳng định chắc chắn sự sống sót vĩnh hằng của chân lí : bất nghĩa tất yếu sẽ diệt vong, chỉ có anh hùng là lưu danh thiên cổ. Lời ca của “ Khách ” ( theo lối liên ngâm ) cũng tiếp nối niềm tự hào ấy đồng thời bộc lộ ý niệm vững chãi vào vai trò của con người trong việc “ giữ cuộc điện an ”. Đây là ý niệm tân tiến và rất là nhân văn. Về giá trị nội dung : “ Phú Sông Bạch Đằng ” đã biểu lộ niềm tự hào dân tộc bản địa, lòng yêu nước trước những chiến công trên sông Bạch Đằng đồng thời ca tụng truyền thống lịch sử anh hùng quật cường, truyền thống cuội nguồn đạo lí nhân nghĩa của dân tộc bản địa Nước Ta. Tác phẩm cũng tiềm ẩn tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc để cao vai trog, vị trí con người trong lịch sử dân tộc. Về thẩm mỹ và nghệ thuật, bài phú sử dụng những cụ thể mang hình ảnh điển tích tinh lọc, hoài cổ phối hợp với thủ pháp liên ngâm, hình thức đối đáp, đặc biệt quan trọng là sự sáng tạo hình tượng nhân vật “ khách ” và nhân vật “ những bô lão ”, một nhân vật đại diện thay mặt cho hiện tại và một nhân vật là chứng nhân lịch sử vẻ vang, đồng thời trong mỗi nhân vật đều có sự phân thân của cái tôi tác giả, một cái tôi tráng sĩ có tâm hồn nhạy cảm và tấm lòng ưu tiên so với lịch sử vẻ vang, với quốc gia. Đồng thời đây còn là đỉnh điểm nghệ thuật và thẩm mỹ của thể phú trong văn học trung đại Nước Ta .Nền văn học dán tộc đã rất tự nhiên mà hình thành dòng thơ vần Bach Đằng. Với “ Bài phú sông Bạch Đằng ”, Trương Hán Siêu đã đóng một “ trụ đồng ” sáng chói trên dòng thi ca bất tận ấy để con cháu muôn đời còn ngưỡng vọng .Bài văn mẫu 4Lịch sử của một dân tộc bản địa không chỉ là những chiến công với những thắng lợi chống giặc ngoại xâm mà còn la lịch sử dân tộc với bề sâu văn hiến, là lịch sử dân tộc được ghi lại bằng hồn người qua những áng văn chương. Nhắc đến những bài thơ mang âm hưởng hào hùng của một thời đại một đi không trở lại, tất cả chúng ta không hề nhắc đến bài phú “ Bạch Đằng giang phú ” của Trương Hán Siêu. Bài thơ đã được viết từ lâu rồi nhưng đến nay và mãi sau, người ta vẫn không thôi nhắc đến nó như một khúc ca về thời đại nhà Trần .Nhắc đến Trương Hán Siêu là người ta nhớ đến một người con quê tại vùng đất Tỉnh Ninh Bình, là môn khách của vị tướng tài ba Trần Quốc Tuấn, ông đã từng tham gia kháng chiến chống quân Mông Nguyên xâm lược. Ông là người vừa có tài lại vừa có đức, sinh thời, ông được những vua nhà Trần gọi là “ thầy ”. Ông là một người phóng khoáng, nặng lòng yêu nước và mang trong mình một nỗi ưu hoài về lịch sử dân tộc dân tộc bản địa. Vì lẽ đó, đến với “ Bạch Đằng giang phú ”, người đọc như được sống với năm tháng hào hùng trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa, vừa nhận ra những nỗi lòng của một con người từng trải .Bài phú được nhìn nhận là không chỉ nổi tiếng ở thời Trần mà còn là một trong những bài phú viết bằng chữ Hán hay bậc nhất nước ta thời trung đại. Theo những nhà nghiên cứu, có lẽ rằng bài thơ được Trương Hán Siêu viết vào thời vãn Trần .Bài phú viết theo lối cổ phú và được chia thành ba phần .Phần đầu tác phẩm, tác giả trình làng về nhân vật “ khách ”. Hình ảnh “ khách ” hiện lên là con người phóng khoáng, thích ngao du sơn thủy :
“Khách có kẻ:
Giương buồm giong gió chơi vơi
Lướt bể chơi trăng mải miết
Sớm gõ thuyền chừ Nguyên, Tương
Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt
Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt”
Các địa điểm nổi tiếng được nhắc đến vốn là những danh lam thắng cảnh, những di tích lịch sử lịch sử vẻ vang quen thuộc, từ đó, người đọc nhận ra một đặc thù khác của nhân vật “ khách ” : một tâ hồn nghệ sĩ ưa tự do, phóng khoáng, một bậc tri thức ham du ngoạn, trước là để chiêm ngưỡng và thưởng thức, hai là lan rộng ra, nâng cao tầm hiểu biết. Dẫu đi nhiều mà khát vọng bốn phương vẫn còn tha thiết :
“Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết
Bèn giữa dòng chừ buông chèo
Học Tử Trường chừ thú tiêu dao”
Khách muốn học theo Tử Trường nghĩa là muốn học ở bậc sử gia nổi tiếng này sự điều tra và nghiên cứu lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống dân tộc bản địa. Tiếp đó, tác giả đưa người đọc đến với cảnh thực, cũng là điều hút hồn khách khi đến với sông Bạch Đằng :
“Bát ngát sóng kình muôn dặm
Thướt tha đuôi trĩ một màu
Nước trời: một sắc, phong cảnh: ba thu
Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu
Sông chìm giáo gãy, gò đầy xương khô”
Dòng sông hiện lên với nhiều hình dáng, vừa hùng dũng, thướt tha, lại có vẻ như ảm đam, hoang vắng. Vì vậy, “ khách ” mang trong mình tâm trạng với nhiều sắc thái khác nhau : vui, buồn, tự hào, nhớ tiếc :
“Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá
Tiếc thay dấu vết luống còn lưu”
Ngay sau những câu ra mắt về nhân vật “ khách ”, tác giả đã đưa người đọc đến với câu truyện của bô lão về thắng lợi trên dòng sông Bạch Đằng :
“Đây là chiến địa buổi Trùng Hưng nhị thánh bắt Ô Mã
Cũng là bãi đất xưa thuở trước Ngô chúa phá Hoằng Thao
Đương khi ấy :
Thuyền bè muôn đội, tinh kì phấp phới
Hùng hổ sáu quân, giáo gươm sáng chói
Trận đánh được thua chửa phân
Chiến lũy bắc nam chống đối
Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ
Bầu trời chừ sắp đổi”
Tác giả đã tinh lọc những hình ảnh, những điển tích làm điển hình nổi bật sự thất bại của quân địch và cái vẻ vang trong thắng lợi của quân ta. Có thể nhận thấy ở đây niềm tự hào, sảng khoái của những bô lão, cái tỉnh bơ qua sự chiêm nghiệm của “ khách ”. Các bô lão đã lấy cái hoạt động, trôi chảy của dòng nước, dòng đời tương phản với nỗi nhục quân địch bởi nỗi nhục quân địch nghìn năm không rửa nổi cũng có nghĩa là những thắng lợi của ta vĩnh viến lên ngôi :
“Đến nay nước sông tuy chảy hoài
Mà nhục quân thù khôn rửa nổi”
Sau lời kể, những bô lão có lời bình như sự tổng kết về nguyên do làm ra thắng lợi : có thiên thời, địa lợi, trong đó tôn vinh yếu tố con người – một ý niệm vừa đầy tân tiến, vừa mang tính nhân văn :
“Quả là trời đất cho nơi hiểm trở
Cũng nhờ: nhân tài giữu cuộc điện an”
Và đến đoạn ba, đó là lời ca của những bô lão và khách. Các bô lão bừng sáng niềm tin, niềm tự hào về chân lý vĩnh hằng như cái dằng dặc, bát ngát của Bạch Đằng giang cuộn sóng hồng, đổ về biển Đông tự bao đời. Còn trong lời ca của khách, bến cạnh việc ngợi ca công đức của những vua Trần, còn tôn vinh và khẳng định chắc chắn tài đức con người, xem đó là yếu tố quyết định hành động để tạo ra sự thắng lợi .
Với việc xây dựng cặp nhân vật “chủ- khách”, việc lựa chọn các hình ảnh và điển tích cùng việc kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố tự sự, trữ tình và lối nói khoa trương, bài phú đã sống dậy hào khí Đông A. Bài phú không chỉ truyền cho ta lòng yêu nước, tự hào dân tộc mà còn là lời nhắc chúng ta hôm nay và mãi sau này được hưởng thành quả mà cha ông ta đã làm nên thì hãy biết trân trọng và phát huy!
>> Xem thêm những đề văn về bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu* * * * * * * * * * * * * * * * * *
Trên đây là hướng dẫn làm bài thuyết minh về tác giả Trương Hán Siêu và bài Bạch Đằng giang phú bao gồm dàn ý chi tiết và những bài văn mẫu chọn lọc hay nhất. Hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích phục vụ việc học tập của các em. Ngoài ra, các em hãy truy cập doctailieu.com để tham khảo những bài văn mẫu 10 phong phú khác mà chúng tôi đã sưu tầm và tổng hợp nhé. Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao!
Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập