Dàn bài phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh (5 mẫu)

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây:

Dàn bài phân tích bài thơ “Cảnh khuya“ của Hồ Chí Minh mẫu 1

• Mở bài:

– Giới thiệu khái quát về tác giả Hồ Chí Minh : Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại, một nhà ngoại giao kiệt xuất, một nhà quân sự chiến lược tài ba, một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc bản địa Nước Ta, danh nhân văn hóa quốc tế .
– Giới thiệu khái quát thực trạng sinh ra của bài thơ : bài thơ được viết năm 1947 – những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, tại chiến khu Việt Bắc .

– Đánh giá: Cảnh khuya là một trong những bài thơ xuất sắc viết về trăng đẹp nhất của Bác, thể hiện cảm hứng yêu nước mãnh liệt, dạt dào ánh sáng và âm thanh, niềm thao thức “lo nỗi nước nhà” của Người.

• Thân bài:

* Cảnh đêm trăng đẹp ở chiến khu Việt Bắc (câu 1-2):

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa“.

– Cảnh đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc được miêu tả rất là rực rỡ :
+ Âm thanh : “ tiếng suối ” trong rừng xa xa vọng lại như “ tiếng hát ” của người con gái trong trẻo, ngân vang → Tác giả so sánh “ tiếng suối ’ với “ tiếng hát ” làm cho cảnh khuya không hoang vắng mà mang sức sống ấm cúng của con người. Nghệ thuật “ lấy động để tả tĩnh ” để làm điển hình nổi bật cảnh khuya thanh vắng .
+ Hình ảnh : “ Ánh trăng ” đêm khuya tạo thành những “ bóng hoa ” trên mặt đất .
+ Điệp từ “ lồng ” nhấn mạnh vấn đề sự xuyên tỏa của ánh sáng trăng khuya, sự giao hòa, quấn quýt giữa cảnh vật. Sự hòa quyện giữa cảnh trăng trầm mặc, huyền ảo với vạn vật thiên nhiên núi rừng Việt Bắc .
→ Với bốn nét vẽ ( tiếng suối, trăng, cổ thụ, hoa ) chấm phá, tả ít gợi nhiều, cảnh khuya chiến khu Việt Bắc hiện lên với cái hồn cảnh vật núi rừng một đêm thu về khuya hơn 50 năm về trước. Vẻ đẹp cổ xưa của bức tranh biểu lộ một tâm hồn thanh cao, một phong thái từ tốn tự tại, một tình yêu vạn vật thiên nhiên chan hòa, dào dạt của thi nhân Hồ Chí Minh trong kháng chiến khó khăn .

* Tâm trạng và phong thái của người chiến sĩ trong đêm trăng đẹp (Câu 3-4)

“Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

– “ chưa ngủ ” : nỗi thao thức, tâm trạng đầy nguy hiểm, âu lo không yên bình .
+ “ chưa ngủ ” vì cảnh khuya đẹp như một bức tranh vẽ đã dẫn hồn thi nhân vào cõi mộng say trăng, say vạn vật thiên nhiên .
+ “ chưa ngủ ” còn vì một nỗi sâu xa hơn vì “ lo nỗi nước nhà ”. Không phải người thức để ngắm cảnh đẹp mà vì Người đang lo nỗi nước nhà, lo ngày mai cuộc chiến tranh, lo ngày mai có giành được độc lập cho dân tộc bản địa hay không ?
→ Chỉ có chưa ngủ thì Người mới hoàn toàn có thể tả hết được cảnh đẹp đêm khuya .
→ Câu thơ thứ ba có dấu phẩy ở giữa như cắt ngang hai sự trái chiều nhau : sự hòa giải của vạn vật thiên nhiên và tâm trạng đầy âu lo của nhà thơ, bộc lộ tình yêu vạn vật thiên nhiên thiết tha, tình yêu nước sâu nặng, bình dị, thấm thía của Bác Hồ .

* Tính cổ điển và hiện đại trong phong cách thơ Hồ Chí Minh:

+ Thể thơ đường luật cùng với hình ảnh vạn vật thiên nhiên làm cho bài thơ có sắc tố cổ xưa. Nhưng hình ảnh nhân vật trữ tình “ lo nỗi nước nhà ” kèm theo sự phá cách trong hai câu cuối đã làm cho bài thơ mang tình văn minh )
+ Bài thơ miêu tả cảnh trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó biểu lộ tình yêu vạn vật thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái từ tốn, sáng sủa của Bác Hồ

• Kết bài:

Với thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọc, súc tích, hình ảnh thơ mang sắc tố cổ xưa mà bình dị, thân mật, bài thơ vừa vẽ lên bức tranh vạn vật thiên nhiên tại chiến khu Việt Bắc hiền hòa với sắc tố của ánh trăng, sôi động trong trẻo với âm thanh của tiếng suối, lại vừa bộc lộ tâm trạng âu lo của nhà thơ qua đó thấy được tấm lòng so với vạn vật thiên nhiên và con người của nhà thơ vĩ đại .

Dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh mẫu 1

I. Mở bài: giới thiệu bài thơ cảnh khuya

Ví dụ:

Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Bác không chỉ được biết đến với vai trò là một vị chính trị tai ba mà Bác còn là một nhà thơ với lòng yêu nước sâu sắc, yêu thiên nhiên đậm đà. Một bài thơ thể hiện niềm yêu thiên nhiên khôn xiết của Bác là bài Cảnh khuya.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

II. Thân bài: nêu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya

1. Hai câu thơ đầu

– Cảnh khuya núi rừng Tây Bắc được miêu tả hết sức đặc sắc

– Tiếng suối trong vọng như tiếng hát: ví tiếng suối như tiếng hát, gợi tả tiếng suối, núi rừng mang hơi ấm con người

– Cảnh trăng với sự hòa quyện giữa thiên nhiên núi rừng

– Một tâm hồn thi sĩ được thể hiện rõ nét

– Bức tranh thiên nhiên rất lung linh, huyền dịu

2. Hai câu thơ sau

Lòng yêu nước sâu sắc

Mạch thơ thể hiện rõ ràng và chi tiết

Lòng yêu thiên nhiên và yêu nước hòa quyện vào nhau.

III. Kết bài: nêu ý kiến của em về bài thơ Cảnh khuya

Ví dụ:

Qua bài thơ ta có thể thấy được tâm hồn yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc của Bác được thể hiện rõ nét qua bài thơ. Qua đó ta cũng thấy được một tinh thần bất khuất, quật cường của một người chiến sĩ.

Dàn ý cảm nghĩ bài thơ Cảnh khuya mẫu 2

1. Mở bài

Giới thiệu về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

2. Thân bài

a. Vẻ đẹp thiên nhiên trong hai câu đầu

– Tiếng suối thì thầm, róc rách, vang vọng như tiếng hát, tiếng ca ngọt ngào.

– Trăng mang ánh sáng chở che, toả rạng nơi rừng núi chiến khu

– Ánh trăng bao trùm lấy cảnh vật, bao trùm những bóng cổ thụ già, bóng cây lại bao bọc lấy những lùm hoa

=> Thiên nhiên thơ mộng, hữu tình, đẹp đẽ gợi cảm, có âm thanh, có hình sắc.

b. Vẻ đẹp tâm hồn người cách mạng

Bác không ngủ:

+ Bởi thiên nhiên quá đẹp

+ Bởi lòng vẫn đang nặng trĩu nỗi lo toan cho dân tộc

=> Một trái tim chưa giây phút nào thôi lo cho Tổ quốc, cho dân tộc → Tình yêu nước tha thiết, mãnh liệt.

3. Kết bài

Cảm nghĩ về bài thơ: Thơ Bác vẫn vậy, dễ nghe, dễ cảm, dễ nhớ và dễ thuộc, thơ Bác quá đỗi gần gũi và nhẹ nhàng và dạt dào tình cảm. Đọc bài thơ, em thấy thêm yêu, thêm kính trọng tấm lòng của Bác, em sẽ cố gắng học thật tốt, sống thật có ích để xứng đáng với những hy vọng và sự hy sinh của Người.

Dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh mẫu 3

1- Mở bài:

– Giới thiệu về nguồn gốc và nội dung bài thơ.

– Bài thơ Cảnh Khuya được chủ tịch Hồ Chí Minh sáng tác vào năm 1947 trong thời kì chiến tranh chống Pháp, tại chiến khu Việt Bắc

– Giữa cuộc kháng chiến đầy gian khổ, Bác vẫn gữ vững ung dung, tự tại, lạc quan, vẫn dành cho mình những phút giây thanh thản để thưởng thức vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên. Bác coi thiên nhiên là nguồn động viên tinh thần đối với mình.

2- Thân bài:

– Miêu tả cảnh đêm trang rừng êm đềm, thơ mộng (chúng ta cần giải thích các từ hán Việt của bài này):

+ Câu 1 và 2:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

– Giữa không gian tĩnh lặng của đêm khuya thì nổi bật lên tiếng suối chảy róc rách, nghe hay như tiếng hát, với nhịp thơ 2/1/4, ngắt ở từ trong, như một chút ấm để rồi đi đến so sánh thú vị: trong như tiếng hát xa.

– Sự so sánh và liên tưởng ấy vừa làm nổi bật nét tương đồng giữa tiếng suối và tiếng hát xa, vừa thể hiện sự nhạy cảm, tinh tế của trái tim nghệ sĩ.

– Ánh trăng chiếu sáng mặt đất, soi tỏ cảnh vật. Những mảng màu sàng, tối đan xen, hòa quyện, tạo nên khung cảnh thơ mộng: Trăng lồng thụ, bóng lồng hoa. Bóng trăng, bóng cây quấn quýt, lồng vào bóng hoa một cách lung linh và huyền ảo,…

– Nghệ thuật miêu tả phong phú, tinh tế: có xa có gần, cao và thấp, tĩnh và động,…tạo nên bức tranh đêm rừng tuyệt đẹp, cuốn hút hồn người.

– Miêu tả tâm trạng của Bác trong đêm trăng sáng:

+ Câu 3 và câu 4:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

– Bác say mê thưởng thức vẻ đẹp huyền ảo, thơ mộng của rừng núi dưới ánh trăng soi đẹp như tranh vẽ “Cảnh khuya như vẽ”.

– Người chưa ngủ vì hai lí do, lí do thứ nhất là vì cảnh đẹp làm cho tâm hồn người nghệ sĩ bâng khuâng, say đắm. Lí do thứ hai: chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà, lo về cuộc kháng chiến của nhân dân ta. Cảnh thiên nhiên dù đẹp đẽ, thơ mộng nhưng không làm cho Bác quên đi trách nhiệm lớn lao của một lãnh tụ cách mạng đối với dân, với nước.

– Cả hai câu thơ cho thấy sự gắn bó giữa con người thi sĩ đa cảm và con người chiến sĩ kiên cường trong Bác.

3- Kết bài:

– Cảnh khuya là một bài thơ tứ tuyệt hay và đẹp, có sự kết hợp hài hòa giữa tính cổ điển (hình thức) và tính hiện đại (nội dung).

– Bài thơ thể hiện tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và tinh thần trách nhiệm cao cả của Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam; là dẫn chứng chứng minh cho phong cánh tuyệt với của người nghệ sĩ – chiến sĩ Hồ Chí Minh.

Dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya mẫu 4

Mở bài:

Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một nhà văn, nhà thơ lớn của đất nước. Bài thơ Cảnh khuya là một trong những tác phẩm thơ tiêu biểu của Người.

Thân bài:

_ Cảnh đẹp của đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc;

+ Âm thanh: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”. Bác đã có sự so sánh đầy độc đáo, âm thanh của thiên nhiên được so sánh với âm thanh tiếng hát du dương, tha thiết. Qua đó gợi cho người đọc một liên tưởng, tiếng suối vô cùng gần gũi với con người, cũng có sức sống trẻ trung như con người.

+ Hình ảnh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Bác đá điệp từ “lồng” làm cho bức tranh thiên nhiên có nhiều tầng lớp, đường nét, hình khối

Bức tranh chỉ có hai màu sáng tối, đen trắng song vẫn tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, ấm áp hòa hợp quấn quýt do âm hưởng của từ lồng

_ Tâm trạng của nhà thơ

+ Điệp ngữ “chưa ngủ” thể hiện sự chuyển biến bất ngờ, tự nhiên của tâm trạng; đồng thời mở ta hai nét tâm trạng của tác giả

+ Chưa ngủ vì cảnh đẹp, thể hiện được chất thi sĩ trong con người của Bác; chưa ngủ vì lo lắng cho tương lai, cho vận mệnh của đất nước, đây lại là tinh thần của một con người yêu nước, một chiến sĩ cách mạng thực thụ.

Kết bài:

Khái quát về giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của bài thơ: Thể hiện sống động bức tranh thiên nhiên trong đêm khuya ở núi rừng Việt Bắc, đồng thời phác họa thành công bức chân dung của người chiến sĩ cách mạng yêu nước, hết lòng lo lắng cho vận mệnh của đất nước.

 

Bài tham khảo:

Phân tích bài thơ “Cảnh khuya“ của Hồ Chí Minh

• Mở bài:

Bài thơ Cảnh khuya được quản trị Hồ Chí Minh viết vào năm 1947, khi quân và dân ta đang thắng lớn trên mặt trận Việt Bắc. Sông Lô, Đoan Hùng đã đi vào lịch sử vẻ vang bằng những nét vàng chói lọi tiên phong của ta trong chín năm kháng chiến chống Pháp. Bài thơ biểu lộ cảm hứng yêu nước mãnh liệt dạt dào ánh sáng và âm thanh. Đó là ánh sáng của trăng Việt Bắc, của lòng yêu nước thâm thúy :

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

• Thân bài:

Cùng với những bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc, Đi thuyền trên sông Đáy, Cảnh khuya bộc lộ tình yêu vạn vật thiên nhiên, yêu nước thâm thúy của Bác trong một đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc .
Hai câu thơ đầu trong bài thơ tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng. Ánh trăng lan toả bao trùm khắp mặt đất. Đêm vắng, tiếng suối nghe càng rõ. Tiếng suối chảy êm đềm nghe rất trong rì rầm từ xa vọng đến. Cảm nhận của Bác thật tinh xảo, nghe suối chảy mà cảm nhận được mức độ xanh trong của dòng nước. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa dịu êm vang vọng, khoan nhạt như nhịp điệu của bài hát trữ tình sâu lắng. Đó là nghệ thuật và thẩm mỹ lấy động tả tĩnh, tiếng suối rì rầm êm ả dịu dàng, yên lặng trong đêm chiến khu. Tiếng suối và tiếng hát là nét vẽ tinh xảo gợi tả núi rừng chiến khu thời máu lửa mang sức sống và hơi ấm của con người :
“ Tiếng suối trong như tiếng hát xa ”
Sáu trăm năm trước trong bài thơ Bài ca Côn Sơn Ức Trai đã có cảm nhận cực kỳ tinh xảo về dòng suối Côn Sơn :

“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bền tai”

Tiếng suối nghe sao mà êm đềm thơ mộng đến thế. Nó như những giọt của cây đàn cầm vang vọng bên tay. Đầu thế kỷ XX Nguyễn Khuyến đã từng viết về dòng suối như sau :

“Cũng có lúc chơi nơi dặm khách
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo…”

Mỗi một vần thơ, mỗi một khung cảnh, âm thanh của suối chảy được cảm nhận tinh xảo khác nhau. Sau tiếng suối nghe như tiếng hát xa kia là trăng chiến khu. Ánh trăng chiến khu sao mà sáng và đẹp thế. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa – hoa rừng. Cả núi rừng Việt Bắc đang tràn ngập dưới ánh trăng. Ánh trăng bao trùm khắp không trung mát dịu, len lỏi xuyên qua kẽ lá, tán cây, ánh trăng như âu yếm, hoà quyện cùng vạn vật thiên nhiên cây xanh. Ánh trăng như xoáy và lồng vào những tán lá. Và trên mặt đất những đoá hoa rừng đang ngậm sương đêm cùng với bóng cổ thụ xen kẽ trên mặt đất. Đêm thanh, trên không trung có vẻ như chỉ có vầng trăng ngự trị. Đêm vắng, trăng thanh mặt đất cỏ cây như ngừng thở để đón đợi ánh trăng mát lạnh dịu hiền mơn man ôm ấp :
“ Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa ”
Chữ “ lồng ” điệp lại hai lần đã nhân hoá vầng trăng, cổ thụ và hoa. Trăng như người mẹ hiền đang tiếp cho muôn vật trần gian dòng sữa ngọt ngào. Trăng trở nên thi vị, trữ tình lãng mạn. Chữ lồng gợi cho ta nhớ đến những câu thơ sau trong Chinh phụ ngâm :

“Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm
Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,
Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng…”

Trong câu có tiểu đối trăng lồng cổ thụ / bóng lồng hoa tạo sự phù hợp trong bức tranh về trăng, ngôn từ thơ sang trọng và quý phái, điêu luyện tạo nên bức tranh vạn vật thiên nhiên tuyệt đẹp tràn trề chất thơ. Cảnh khuya trong sáng, lộng lẫy huyền ảo. Đọc vần thơ ta nghe như có nhạc, có hoạ, bức tranh cảnh núi rừng Việt Bắc thơ mộng biết bao. Người xưa từng nói thi trung hữu hoạ, thi trung hữu nhạc quả thật không sai. Đối với Bác trăng đã trở nên tri âm tri kỷ nên làm thế nào hoàn toàn có thể hờ hững trước cảnh đẹp đêm nay. Trong ngục tối bị giam giữ, trước ánh trăng tuyệt đẹp Bác Hồ cũng đã có những vần thơ tuyệt diệu :

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ…”

(Ngắm trăng)

Một thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những tích tắc thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. Giữa bức tranh vạn vật thiên nhiên to lớn và hữu tình như vậy, tâm trạng thi sĩ bỗng vút cao thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng : có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp vạn vật thiên nhiên mà :

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao chiến sỹ đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác dạt dẹo hải ngoại tìm đường cứu nước giải phóng dân tộc bản địa khỏi ách nô lệ lầm than. Nay nước nhà còn đang chìm trong khói lửa đạn bom lòng Bác sao hoàn toàn có thể ngủ yên giấc được. Chưa ngủ không hẳn chỉ vì cảnh đẹp đêm nay mà chưa ngủ vì nỗi nước nhà .
Nỗi nhớ nhà lo cho nước nhà làm cho trái tim Bác luôn thổn thức. Bác thức trong đêm khuya trằn trọc do dự không sao ngủ được. Lòng yêu nước thâm thúy mãnh liệt xiết bao. Đã có biết bao đêm Bác Hồ của tất cả chúng ta cũng mất ngủ như vậy :

“Một canh, hai canh, lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh”

(Không ngủ được)

Hình ảnh sao vàng chính là tự do độc lập, niềm thao thức mơ ngày mai ánh hồng soi quốc gia hoà bình. Một tâm hồn nghệ sĩ thanh cao lồng trong cốt cách người chiến sỹ cộng sản kiên trung. Cảm hứng vạn vật thiên nhiên chan hoà với cảm hứng yêu nước tha thiết của Bác .

• Kết bài:

Bài thơ Cảnh khuya là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt cực hay, là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất của Bác. Giữa chốn rừng Việt Bắc tràn ngập ánh trăng, lòng Bác luôn thao thức vì nỗi nước nhà. Đó là nét đẹp riêng của bài thơ, cảm hứng vạn vật thiên nhiên nhiên chan hoà trong lòng yêu nước thâm thúy. Thương dân, lo cho nước, yêu trăng … như dẫn hồn ta vào giấc mộng đẹp. Đọc thơ Bác giúp ta càng biết ơn, yêu kính Bác Hồ hơn .

Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây: