Thuyết minh di tích Chùa Phật Tích tỉnh Bắc Ninh

thuyet-minh-di-tich-chua-phat-tich-tinh-bac-ninh

Thuyết minh di tích Chùa Phật Tích tỉnh Bắc Ninh

  • Mở bài:

Nhắc đến những di tích lịch sử lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống tỉnh TP Bắc Ninh không hề không nhắc đến Chùa Phật Tích, một cổ tự gần nghìn năm tuổi. Không những độc lạ về kiến trúc, chùa phật tích còn là nơi gìn giữ nét văn hóa truyền thống cổ xưa, có sự hòa quyện giữa giữa Phật giáo Ấn Độ và tín ngưỡng dân gian Việt cổ rất là rực rỡ. Chùa Phật Tích là di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hóa truyền thống tiêu biểu vượt trội được giới nghiên cứu và điều tra những ngành khoa học xã hội, điều tra và nghiên cứu nghệ thuật và thẩm mỹ, điều tra và nghiên cứu tôn giáo trong và ngoài nước rất chăm sóc khám phá .

  • Thân bài:

Chùa Phật Tích ( hay còn gọi là chùa Vạn Phúc ) nằm cách Thành Phố Hà Nội 20 km về phía Đông, có vị trí tọa lạc trên núi Lạn Kha thuộc địa phận xã Phật Tích, huyện Tiên Du tỉnh Thành Phố Bắc Ninh. Đây là một trong những ngôi chùa có lịch sử dân tộc truyền kiếp với kiến trúc mang đậm dấu ấn thời Lý. Chùa Phật Tích được kiến thiết xây dựng trên núi Phật Tích ( còn gọi là núi Lạn Kha, núi Tiên Du, núi Nguyệt Hằng ), cửa mở ra hướng Tây, trước mặt là sông Đuống .

Về cơ bản, kiến trúc chùa Phật Tích có 7 gian tiền đường để dùng vào việc đón tiếp khách, 5 gian bảo thờ Phật, đức A di đà cùng các vị Tam thế Phật, 8 gian nhà tổ và 7 gian nhà thờ thánh Mẫu. Ngôi chùa có kiến trúc của thời Lý, thể hiện qua ba bậc nền bạt vào sườn núi. Các nền hình chữ nhật dài khoảng 60 m, rộng khoảng 33 m, mặt ngoài bố trí các tảng đá hình khối hộp chữ nhật.

Tính từ cổng chùa lên đến vườn tháp, khu vực chùa có 3 lớp. Từ cổng chùa nhìn vào, qua một đoạn đường bằng, là những bậc đá lên vườn chùa. Vườn chùa là khu đất cao hơn khu vực cổng chùa 3,7 mét và được kè đá chắc như đinh. Dãy tường đá dài 58 mét, dưới chân có một cấp nữa, được kè vuông góc với bờ tường cấp thứ hai rộng một mét, cao 0,75 mét .
Chính giữa chiều dài bức tường có một con đường đá rộng 5 mét được cấu trúc thành 30 bậc. Đi hết 30 bậc sẽ lên đến nền gác chuông ( rộng 11 mét, dài 13 mét. Đi tiếp đến lớp nền thứ hai. Lớp nền này rộng 62 mét, có tường đá cao 5 mét. Ở khoảng chừng giữa bức tường dài cũng có con đường đốc với những bậc đá dẫn lên chùa. Nằm đối xứng giữa hai bậc đá dẫn lên chùa, tại mép tường đá là hai dãy tượng thú thờ bằng đá, gồm 10 con : sấu, ngựa, trâu, voi, sư tử ( mỗi giống có hai con ). Lớp nền thứ hai có chiều sâu 66 mét. Tại lớp nền này, những khu công trình kiến trúc chính được hiện hữu .
Điểm độc lạ của chùa Phật Tích không chỉ là những khu công trình kiến trúc mà còn là những tác phẩm điêu khắc đá cổ kính. Trước hết phải kể đến pho tượng đá A Di Đà. Tượng được đặt trên bệ tòa sen bằng đá. Tòa sen được đặt trên bệ đá hình bát giác với nghệ thuật và thẩm mỹ chạm khắc rất tinh xảo. Bệ tòa sen được tạo hình những đóa sen đang nở với hai tầng cánh Theo những nhà nghiên cứu mỹ thuật, tượng đá A Di Đà là tác phẩm điêu khắc thời Lý. Các họa tiết trang trí, phù điêu quanh tượng rất là tỷ mỷ, sôi động .
Bức tượng mình người đầu chim đang vỗ trống. Tượng được cho là hình ảnh của thần nhạc công. Tượng được tạc bằng vật liệu đá xanh. Khuôn mặt tượng phúc hậu hiền lành, toát lên vẻ trí tuệ và thánh thiện. Cặp lông mày cong thanh tú, đôi mắt nhỏ mơ màng, đôi má bầu bĩnh, ngực nở, cổ tay tròn, mập mạp, đôi cánh xòe rộng, bộ lông đuôi dài hất ngược lên, hai chân cứng khỏe với những móng cong sắc. Tượng người – chim có bộ lông mềm mại và mượt mà ; những phần cánh, đuôi, bụng, chân được diễn đạt bằng những đường uốn cong, thướt tha, … Trên búi tóc tượng người – chim có cài những dải hoa và kết thành dải dài để giữ lấy làn tóc trên trán .

Trước sân chùa là hàng tượng lính thú. Mười linh thú gồm 5 đôi : sấu, ngựa, trâu, voi, sư tử. Những con vật này đều gắn bó hoặc có tương quan đến cuộc sống và nghiệp truyền đạo của đức Phật Thích ca Mâu ni. 10 linh thú trước sân chùa Phật Tích đều được tạc bằng đá nguyên khối ( trừ con trâu ). Riêng phần tai, sừng, đuôi được làm rời rồi lắp ghép vào thân linh thú bằng link mộng .
Tại giữa cửa tầng nền thứ ba, cách mép nền 14,30 mét có một ao nhỏ, gọi là Long trì ( ao rồng ). Ao có chiều dài 7 mét, chiểu rộng 5 mét, sâu 2 mét. Bốn xung quanh bờ đều được kè bằng đá tảng, vách đứng, vuông góc. Theo thần thoại cổ xưa, ao rồng để lộ phần đuôi rồng, còn đầu rồng hiện đã tìm thấy ở giếng Ngọc. Trước đây ao rồng đầy nước quanh năm. Nhưng lâu nay, ao đã bị khô cạn .
Nổi tiếng và độc lạ nhất di tích lịch sử chùa Phật tích chính là những ngọn bảo tháp. Trong vườn tháp của chùa Phật Tích có 36 ngọn bảo tháp. Ngọn tháp lớn nhất là Tháp Phổ Quang, cao 5,10 m gồm đế, khám thờ, hai tầng diềm và mái mui luyện với chóp tròn. Vườn tháp được sắp xếp ở tầng nền thứ 3, tầng nền cao nhất .
Phần lớn những tháp ở đây đến nay còn đọc được tên và niên đại an tháp. Ngoài những tháp đá, tại sườn phía trái núi Phật Tích có một số ít tháp gạch. Một số tháp có văn bia với nét chữ còn tương đối rõ, ghi chép về hành trạng của vị thiền sư được an trong tháp. Trong quá khứ, một vài bảo vật của chùa đã bị trộm cắp. Một phần khác hiện đang được lưu giữ và dữ gìn và bảo vệ tại kho lưu trữ bảo tàng mỹ thuật Nước Ta .

Chùa Phật Tích ngày nay đã được sửa chữa, tu bổ tương đối tốt. Dù nét xưa tích cũ đã bị hư hoại nhiều theo thời gian, lại cộng thêm sự tàn phá chiến tranh, thế nhưng ngày nay toàn bộ di tích chùa Phật Tích được tôn tạo, trùng tu và gìn giữ khá hoàn chỉnh.

Hàng năm vào ngày 4 tết Nguyên Đán, nhân dân quanh chùa Phật Tích thường mở hội truyền thống cuội nguồn để tưởng niệm công lao những vị tiền bối đã khai sinh và tu tạo chùa. Trong những ngày xuân tưng bừng ấy, khách thập phương về đây lễ Phật, hái hoa mẫu đơn, thưởng ngoạn cảnh đẹp vùng Kinh Bắc hoặc tham gia những game show ngày hội như đấu vật, chơi cờ, đánh đu, hát quan họ .
Năm 2009, với sự giúp sức về kinh tế tài chính của 1 số ít nhà hảo tâm và của chính quyền sở tại những cấp tỉnh Thành Phố Bắc Ninh, chùa Phật Tích đã tổ chức triển khai tọa lạc tượng Phật ngọc lớn nhất quốc tế với hàng chục triệu người đến chiêm bái .

  • Kết bài:

Di tích chùa Phật Tích là một chứng nhân lịch sử dân tộc phản ánh và lưu giữ văn hóa truyền thống của nhân dân từ lúc chùa mới hình thành cho đến tận ngày này. Những hiện vật vô cùng quý giá còn sót lại cho sự Open sớm và tăng trưởng nhanh, can đảm và mạnh mẽ, liên tục của một trong những TT Phật giáo của nước ta. Đồng thời qua những hiện vật, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu rõ hơn về trình độ văn minh, trình độ khoa học kỹ thuật của ông cha ta thưở trước và công sức của con người tài nghệ của những người thợ chạm khắc đá, kiến trúc thiết kế xây dựng chùa. Chính những di sản văn hoá quý báu đó là tài liệu sôi động, đầy sức thuyết phục trong hành trình dài về cội nguồn dân tộc bản địa nói chung và mỹ thuật chùa chiền nói riêng .