Kích thích tiết sữa bằng thuốc: Top 15 loại thuốc lợi sữa giúp sữa mẹ về ướt áo và lưu ý khi dùng

Nguyên nhân gây mất sữa?

Nhiều yếu tố khác nhau có thể gây ra tình trạng ít sữa trong quá trình cho con bú:

Mô tuyến không đủ

Ở một số phụ nữ, ngực phát triển không bình thường (vì nhiều lý do khác nhau) và có thể không có đủ ống dẫn sữa để đáp ứng nhu cầu của em bé. Các ống dẫn sữa phát triển trong mỗi lần mang thai và việc cho con bú sẽ kích thích sự phát triển của nhiều ống dẫn và mô hơn.

Các vấn đề về nội tiết 

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), cường giáp, tiểu đường, tăng huyết áp hoặc các vấn đề về nội tiết tố khiến một số khó thụ thai. Bất kỳ vấn đề nào trong số này cũng có thể góp phần làm giảm nguồn sữa vì việc tạo sữa phụ thuộc vào các tín hiệu nội tiết tố được gửi đến vú.

Tiền sử phẫu thuật ngực 

Phẫu thuật ngực có thể được thực hiện vì cả lý do y tế và thẩm mỹ. Xỏ khuyên núm vú cũng có thể được coi là một loại phẫu thuật vú và có thể làm hỏng ống dẫn sữa ở núm vú. Mức độ ảnh hưởng của những cuộc phẫu thuật này đến việc cho con bú rất khác nhau, tùy thuộc vào cách thức thực hiện thủ thuật, khoảng thời gian từ khi phẫu thuật đến khi sinh em bé và liệu có bất kỳ biến chứng nào có thể gây ra sẹo hoặc tổn thương cho vú hay không.

Sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố

Nhiều bà mẹ cho con bú và uống thuốc tránh thai nhận thấy việc sản xuất sữa của họ không thay đổi, nhưng đối với một số người, bất kỳ hình thức kiểm soát sinh sản nội tiết tố nào (thuốc viên, miếng dán hoặc thuốc tiêm) đều có thể khiến lượng sữa của họ giảm xuống đáng kể.

Điều này có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu bắt đầu sử dụng các biện pháp tránh thai này trước khi con được bốn tháng tuổi, nhưng nó cũng có thể xảy ra muộn hơn.

Dùng một số loại thuốc hoặc thảo mộc

Pseudoephredine (thành phần hoạt chất trong Sudafed và các loại thuốc cảm tương tự), methergine, bromocriptine hoặc một lượng lớn cây xô thơm, mùi tây hoặc bạc hà có thể ảnh hưởng đến sữa.

Trẻ bú khó hoặc không biết cách ngậm bắt núm vú

Vấn đề thậm chí có thể không phải là nguồn sữa ít mà nằm ở em bé không biết cách ngậm bắt núm vú.  Ví dụ, en bé bị dính thắng lưỡi. Điều đó có nghĩa là màng mỏng ở đáy miệng của trẻ đang giữ chặt lưỡi của trẻ, khiến trẻ không thể sử dụng đúng cách để bú sữa.

Các vấn đề khác cũng có thể gây khó khăn khi bú (chẳng hạn như sứt môi và hở hàm ếch) hoặc đôi khi là do mẹ để bé nằm chưa đúng tư thế khiến bé không ngậm nhúm vú đúng cách.

Không cho trẻ bú vào ban đêm

Có rất nhiều sách và chương trình cung cấp các phương pháp huấn luyện giấc ngủ để giúp trẻ ngủ lâu hơn vào ban đêm mà không cần thức dậy để bú. Mặc dù những kỹ thuật này có thể hiệu quả đối với một số gia đình, nhưng việc không còn bú đêm có thể dẫn đến vấn đề thay đổi lượng sữa dự trữ trong vú giữa các lần cho con bú.

Nếu không cho bú qua đêm, nguồn sữa bắt đầu giảm. Mức độ prolactin (hormone báo hiệu vú tạo sữa) cũng cao hơn khi cho con bú đêm, do đó, mức prolactin tổng thể thấp hơn cũng có thể góp phần làm giảm lượng sữa.

Không cho trẻ bú thường xuyên

Vú tạo ra sữa liên tục, nhưng tốc độ tạo ra sữa phụ thuộc vào mức độ rỗng của chúng. Sữa nhiều hơn khi bầu vú gần cạn sữa và ít sữa hơn khi chúng đã được làm đầy. Khi con bú không thường xuyên, vú sẽ căng hơn trong thời gian dài hơn. Điều đó có nghĩa là quá trình sản xuất sữa bị chậm lại.

Sử dụng một số loại thuốc trị bệnh

Các bà mẹ không phải lúc nào cũng nhận ra rằng các loại thuốc được sử dụng trong quá trình chuyển dạ, chẳng hạn như thuốc gây tê ngoài màng cứng hoặc Demerol, có thể ảnh hưởng đến khả năng ngậm và bú hiệu quả của em bé. Một số nghiên cứu cho thấy những tác dụng này kéo dài đến một tháng, tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng trong gây tê ngoài màng cứng và khoảng thời gian người mẹ nhận được thuốc.

Vàng da, một tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, cũng có thể khiến con buồn ngủ hơn bình thường, khiến trẻ không thức dậy để bú thường xuyên như trước.

Bổ sung sữa công thức quá sớm

Đặc biệt là trong vài tuần đầu, bổ sung sữa công thức sẽ khiến ngực tiết ra ít sữa hơn. Nếu lượng sữa được loại bỏ ít hơn, vú cho rằng cần ít sữa hơn, vì vậy công suất sản xuất thấp hơn. Khi con được bổ sung sữa công thức, tự nhiên bé sẽ ăn ít hơn ở vú và vú sẽ phản ứng bằng cách tạo ra ít sữa hơn.

Thực phẩm làm giảm nguồn sữa

Một số loại thực phẩm được coi là có thể làm giảm nguồn sữa chẳng hạn như lá lốt, rau răm, dưa cà muối, măng tươi, mùi tây, bạc hà và tinh dầu bạc hà… đặc biệt là đồ uống có chứa cồn như rượu bia, caffein…

Thuốc kích sữa mẹ là gì?

Thuốc kích sữa mẹ thực chất là loại thuốc có khả năng kích thích cơ thể tiết ra hai loại hormone là prolactin và oxytocin. Đây là hai hormone có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất sữa. Prolactin giúp sản xuất sữa, oxytocin giúp giải phóng sữa.

Sau khi sinh, mỗi khi bạn cho con bú hay hút sữa, cơ thể sẽ tiết ra prolactin. Lúc này sữa sẽ được sản xuất và tích trữ trong các nang sữa. Nếu hàm lượng prolactin quá thấp, lượng sữa mẹ sẽ giảm.

Trong khi đó, hormone oxytocin sẽ được giải phóng khi em bé (hoặc máy hút sữa) bắt đầu hút và kéo núm vú vào miệng. Oxytocin sẽ làm co bóp các cơ quanh nang, đẩy sữa ra khỏi nang, đi vào các ống dẫn sữa và di chuyển tới núm vú rồi vào miệng bé.

Các loại thuốc kích sữa mẹ phổ biến và rủi ro khi sử dụng

Trên thị trường hiện có rất nhiều loại thuốc kích sữa mẹ khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là hai loại thuốc sau:

Thuốc kích sữa mẹ Metoclopramide (Reglan)

Metoclopramide là loại thuốc dùng để điều trị các bệnh về dạ dày như trào ngược thực quản hoặc dùng để chống buồn nôn, nôn sau phẫu thuật.

Ngoài tác dụng này, metoclopramide còn có tác dụng ngăn chặn sự giải phóng dopamin ở hệ thần kinh trung ương, từ đó làm tăng nồng độ prolactin trong máu, giúp tăng bài tiết sữa.

Nhìn chung, đây là loại thuốc tăng tiết sữa mẹ được sử dụng khá phổ biến, thường có tác dụng sau vài ngày và tác dụng này sẽ kéo dài cho đến khi bạn ngưng dùng thuốc.

Tác dụng phụ thường gặp

Metoclopramide là thuốc kích sữa cho mẹ cần được sử dụng hết sức thận trọng. Khi dùng metoclopramide, bạn có thể cảm thấy buồn ngủ, đau đầu hoặc bồn chồn. Ngoài ra, bạn cũng có thể gặp phải các triệu chứng hiếm gặp hơn như trầm cảm, rối loạn vận động nếu dùng với liều cao trong thời gian dài.

Bên cạnh đó, khi dùng, bạn cũng không nên uống lâu hơn 12 tuần. Đặc biệt, nếu bạn bị trầm cảm, rối loạn co giật, hen suyễn hoặc huyết áp cao thì cũng nên tránh sử dụng.

Thuốc kích sữa mẹ Domperidone (Motilium)

Domperidone từng được xem an toàn và ít gây ra tác dụng phụ hơn so với metolclopramide vì không qua hàng rào máu não, do đó không có tác dụng phụ của hệ thần kinh.

Cũng giống như metoclopramide, đây cũng là một loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh về dạ dày. Bên cạnh đó, domperidone cũng có tác dụng làm tăng nồng độ prolactin trong máu, giúp tăng tiết sữa mẹ.

Tác dụng phụ thường gặp

Một số tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng loại thuốc này thường là đau đầu, co thắt dạ dày và khô miệng. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu gần đây còn cho thấy domperidone có thể gây tác dụng phụ cho tim mạch.

Thuốc kích sữa mẹ oxytocin

Oxytocin là một dạng thuốc xịt mũi có tác dụng giúp tăng tiết sữa mẹ ở phụ nữ sau sinh. Các nghiên cứu cho thấy, loại thuốc này có thể làm tăng 3 – 5 lần lượng sữa ở các bà mẹ sinh con đầu lòng và tăng 2 lần lượng sữa ở các bà mẹ sinh con thứ. Tuy nhiên, tác dụng phụ của loại thuốc này hiện vẫn chưa được nghiên cứu rộng rãi, do đó, bạn vẫn nên hạn chế sử dụng.

Các loại thuốc kích sữa mẹ khác

Các loại thuốc an thần như chlorpromazine (Thorazine), haloperidol (Haldol) và thuốc huyết áp methyldopa (Aldomet) cũng có thể được sử dụng để kích thích cơ thể sản xuất sữa mẹ. Tuy nhiên, những loại thuốc này thường có rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm. Do đó, bạn cần cân nhắc thật kỹ và hỏi bác sĩ trước khi dùng.

Nhìn chung, các loại thuốc kích sữa mẹ đều tiềm ẩn một vài tác dụng phụ và có thể gây nguy hiểm. Thế nên, bạn đừng bao giờ tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào mà không hỏi ý kiến bác sĩ, đặc biệt là nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú.

Thuốc kích sữa mẹ được sử dụng trong những trường hợp nào?

Nếu bạn sử dụng dưới sự theo dõi của bác sĩ, thuốc kích sữa mẹ sẽ giúp bạn tái lập lại nguồn sữa hoặc làm tăng lượng sữa tiết ra. Đa phần, những loại thuốc này thể được sử dụng trong những tình huống sau:

• Bạn muốn nuôi con bằng sữa mẹ
• Bạn đã cai sữa cho bé và muốn cho bé bú lại
• Bé nhà bạn đang được chăm sóc trong bệnh viện nhưng lượng sữa mẹ tiết ra lại quá ít.

Nếu bạn đã thử nhiều cách để tăng lượng sữa nhưng vẫn không thành công, bạn có thể thử nói chuyện với bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc kích sữa phù hợp.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo cách tăng lượng sữa mẹ bằng ngũ cốc qua bài viết Ngũ cốc lợi sữa giúp mẹ gọi sữa về nhiều cho bé bú no.

Bạn đang xem bài viết tại: Cẩm Nang BếpA

Cách tăng tiết sữa mẹ tự nhiên

Trước khi sử dụng thuốc kích sữa mẹ, bạn có thể thử một số cách tăng tiết sữa mẹ dưới đây:

Uống nhiều nước mỗi ngày

Thành phần của sữa mẹ có đến 88% là nước, vì vậy nếu bạn không bổ sung nước thường xuyên, lượng sữa mẹ tiết ra cũng sẽ giảm. Nếu người bình thường mỗi ngày chỉ cần uống 2 lít nước thì với những bà mẹ đang cho con bú, mỗi ngày phải uống 3 lít nước.

Nghỉ ngơi nhiều, tránh căng thẳng

Các nghiên cứu đã chỉ ra căng thẳng có thể làm giảm lượng sữa mẹ. Vì vậy, để cải thiện nguồn sữa, việc ngủ đủ giấc mỗi ngày là điều vô cùng cần thiết.

Tuy nhiên, với những người mới làm mẹ, việc này rất khó thực hiện bởi bạn sẽ cần có thời gian để thích ứng và thay đổi nhiều thói quen khi chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh.

6 tuần đầu sau sinh là khoảng thời gian để bạn phục hồi cả về thể chất lẫn tinh thần. Ngoài ra, đây cũng là giai đoạn rất quan trọng để thiết lập nguồn sữa của bạn. Do đó, trong thời gian này, hãy đảm bảo rằng bạn nghỉ ngơi đầy đủ, thư giãn, tránh căng thẳng cũng như làm việc quá sức.

Tích cực cho con bú

Thông thường, lượng sữa mẹ được sản xuất ra nhiều hay ít phụ thuộc vào nguyên lý cung – cầu. Mẹ càng cho bé bú nhiều thì sữa sẽ càng tiết ra nhiều.

Chính vì vậy, bạn cứ thoải mái cho bé bú mỗi khi bé cảm thấy đói mà không cần phải tuân theo bất cứ thời gian biểu nào. Việc tích cực cho con bú không chỉ giúp nhanh chóng ổn định nguồn sữa, kích thích lượng sữa được tiết ra nhiều mà còn giúp bạn giảm cân sau sinh.

Bạn đang xem bài viết tại: Cẩm Nang Bếp

Tích cực kích sữa

Để kích thích cơ thể sản xuất nhiều sữa hơn, ngoài việc dùng thuốc kích sữa mẹ, bạn có thể vắt sữa giữa những cữ bú hoặc vắt sau khi bé đã bú no. Sữa vắt ra có thể được bảo quản trong tủ lạnh hoặc tủ đông để cho bé bú khi cần thiết.

Việc kích sữa đều đặn, đủ số lần từ 8 – 10 lần/ngày sẽ giúp sữa về đều đặn hơn. Để vắt sữa, bạn có thể dùng tay hoặc máy vắt. Máy vắt sữa là một lựa chọn tốt, tuy nhiên, bạn nên tránh lạm dụng quá nhiều. Ngoài ra, khi sử dụng, bạn cũng nên chọn những loại máy có chất lượng tốt và phù hợp với bản thân.

Duy trì chế độ ăn khoa học

Trong thời gian cho con bú, để sữa về nhiều và ổn định, bạn cũng cần phải chú ý đến chế độ ăn của bản thân. Bạn nên ăn nhiều các loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, có tác dụng kích thích sữa về như cà rốt, củ cải, các loại rau có màu xanh đậm, các loại ngũ cốc (yến mạch, lúa mạch), các loại đậu (đậu xanh, đậu lăng, hạnh nhân, hạt điều)…

Gần gũi với bé

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng có mối liên hệ giữa hành vi chăm sóc của mẹ với lượng sữa được tiết ra. Theo đó, việc vuốt ve, âu yếm bé thường xuyên sẽ kích thích cơ thể người mẹ tiết ra hormone oxytocin và prolactin, tốt cho việc sản xuất sữa mẹ.

Cẩn trọng với viên uống lợi sữa, trà lợi sữa, cốm lợi sữa

Ngoài thuốc kích sữa mẹ, hiện trên thị trường có khá nhiều sản phẩm lợi sữa, vừa có thực phẩm chức năng và vừa có các loại thảo mộc đã qua chế biến. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng, bạn cũng cần phải tham khảo thêm ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả bạn và bé.

Trà lợi sữa, cốm lợi sữa là những sản phẩm được khá nhiều bà mẹ yêu thích. Thành phần chính của các sản phẩm này thường là các loại thảo dược tự nhiên như: cây kế sữa, xạ đen, sâm rừng, trà cỏ máu, trà hoa cúc, trà đinh lăng, trà bồ công anh… giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, kích thích tiêu hóa, chuyển hóa năng lượng.

Tuy những sản phẩm này có thể giúp sữa về nhanh nhưng nếu uống trong thời gian dài cũng tiềm ẩn một số tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, hạ huyết áp, thậm chí là có thể gây mất sữa hoàn toàn. Ngoài ra, vấn đề về nguồn gốc, xuất xứ của các loại trà này cũng cần được quan tâm.

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc mẹ sắp và sau sinh quan tâm đến cách cải thiện nguồn sữa và các sản phẩm lợi sữa là tín hiệu đáng mừng, cho thấy bạn đã thực sự có ý thức nuôi con bằng sữa mẹ

Tuy nhiên, một số mẹ vẫn gặp các vấn đề như sữa về chậm sau sinh, sữa ít hoặc không có sữa, sữa đột ngột mất khi đang trong thời kỳ cho con bú… Trong điều kiện đó, việc tìm kiếm các phương pháp để cải thiện nguồn sữa, từ ăn uống cho đến việc thay đổi cách cho bé bú là hết sức cần thiết. Trong những phương pháp đó, sử dụng các loại viên uống lợi sữa, hay các mẹ vẫn hay gọi là thuốc lợi sữa là một cách vô cùng hữu ích và phổ biến để giúp sữa về nhanh, nhiều hơn và ngăn ngừa nguy cơ mất sữa.

Cũng như rất nhiều mặt hàng cần thiết khác, các sản phẩm viên uống lợi sữa hiện nay khá phong phú, với rất nhiều sản phẩm chìm nổi, khiến khách hàng khó đưa ra lựa chọn đúng cho một sản phẩm lợi sữa chất lượng. Trước khi tìm hiểu viên uống lợi sữa loại nào tốt, sau đây là một số điều mà các mẹ cần phải làm để chọn được sản phẩm lợi sữa tốt, phù hợp và an toàn cho sức khỏe.