Quá nhiều bất cập xung quanh giá thức ăn chăn nuôi

Giá thức ăn chăn nuôi tăng cao đã ” ăn mòn ” doanh thu của nông dân. Ngoài chuyện giá nguyên vật liệu quốc tế tăng, quản trị loại sản phẩm này quá nhiều chưa ổn .

Những “góc khuất” của giá thức ăn chăn nuôi

Trao đổi với PV Lao Động, một người kinh doanh có 26 năm trong nghành nghề dịch vụ chăn nuôi ( đề xuất không nêu tên ), cho biết : Có 2 nhóm kinh doanh thương mại ngành thức ăn gia súc : Nhóm 1 gồm những doanh nghiệp FDI và một vài doanh nghiệp ( Doanh Nghiệp ) trong nước ” có máu mặt ” như Dabaco, Lái Thiêu, Vina, Anova … mua nguyên vật liệu trực tiếp từ quốc tế, thường là mua trước 6 tháng và về dần từng tháng theo nhu yếu sản xuất. Kế hoạch bán hàng, dự báo họ tương đối chuẩn .

Nhóm 2 là các DN nội địa nhỏ, số lượng nhiều nhưng sản lượng ít. Nhóm này thường mua nội địa, thường không quá 30 ngày để sản xuất. Họ mua lại nguyên liệu trong nước hoặc của các DN trên. Việc tăng giá thức ăn chăn nuôi phụ thuộc hoàn toàn vào công ty, nhất là công ty FDI, DN lớn (thực tế DN lớn của Việt Nam cũng phải chờ các công ty FDI tăng hay giảm mới dám điều chỉnh theo).

Ông Nguyễn Văn Ánh – chủ một trang trại chăn nuôi lợn tại Nghĩa Đàn ( Nghệ An ) – nghiên cứu và phân tích : Có một nguyên tắc bất thành văn là những công ty nhỏ không dám ” cầm đèn chạy trước ôtô “. Nghĩa là, khi giá cám xuống hay lên, họ phải chờ mấy “ ông lớn ” như CP, Cargill, Deheus, Masan, CJ. .. tăng rồi mới dám tăng, hoặc những “ ông lớn này ” giảm thì mới dám giảm theo .“ Khi giá tăng thì những công ty FDI và những Doanh Nghiệp lớn tăng ngay vì họ dựa vào thông tin giá quốc tế tăng, nhưng khi giá giảm thì họ lại vin vào “ cớ ” nguyên vật liệu mua vào đã đặt trước 6 tháng nên chưa giảm. Các công ty nhỏ cũng không dám hạ giá trước mấy “ ông lớn ”. Như vậy, chỉ cần những Doanh Nghiệp lớn “ lừng khừng ” neo giá thêm vài ngày thì những đơn vị chức năng bán cám cũng đã có thêm doanh thu trọn vẹn không nhỏ .Vì vậy, họ luôn tìm cớ để tăng giá nhanh hoặc trì hoãn thời hạn giảm để có thêm doanh thu, để mặc nông dân chịu thiệt ” – ông Nguyễn Văn Ánh nêu quan điểm .

Theo ông Đường Minh Ngà – chủ cơ sở chăn nuôi tại Văn Thành – Yên Thành (Nghệ An), tổng các đợt tăng vừa qua là 9 đợt, tổng các đợt tăng 80.000 đồng/bao 25kg, mỗi đợt tăng bình quân từ 300-500 đồng tùy loại. Có loại tăng 300 đồng/kg, cả bao 25kg tăng 7.500 đồng, nhưng cũng có loại tăng tới 500 đồng/kg, cả bao 25kg sẽ tăng tới 12.500 đồng. Đây là mức tăng hoàn toàn không nhỏ.

Người nông dân không có lợi nhuận bởi giá thức ăn chăn nuôi quá cao. Ảnh: V.LGiá thức ăn chăn nuôi quá cao, khiến các hộ chăn nuôi không có lợi nhuận. Ảnh: V.L

“Chiết khấu” cao lấy hết lợi nhuận của người chăn nuôi

Một thực tiễn đang sống sót xung quanh yếu tố mua, bán thức ăn chăn nuôi là những công ty cám giành giật thị trường nên ra sức đưa ra những chủ trương chiết khấu, chủ trương đãi ngộ cho đại lý .Ông Hà Văn Tuấn – chủ cơ sở chăn nuôi lợn tại Trực Ninh – Tỉnh Nam Định – thẳng thắn nêu rõ : Các Doanh Nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi chỉ lo cho cấp trung gian là đại lý, còn bỏ mặc nông dân .

“Họ không quan tâm đến người chăn nuôi, chỉ quan tâm doanh số bán của đại lý, nên phần chiết khấu cám rất cao, ít nhất là 20%, còn chiết khấu cho thuốc thú y lên đến 40-50%. Với mức chiết khấu này, hỏi sao đại lý không ham? Mặc cho giá thuốc thú y, giá cám tăng cao đánh vào giá thành sản xuất. Kết quả là tiền vào khâu trung gian mà không vào túi nông dân” – ông Hà Văn Tuấn chua chát nói.

Ồng Hồ Huấn – chủ trang trại chăn nuôi tại Đông Nam Bộ – cho rằng : Chủ trang trại, người chăn nuôi lớn, có tiền còn đỡ, còn người nuôi nhỏ thì đã khó càng khó hơn khi phải lấy lại cám qua nhiều bậc trung gian, giá cám phải cao hơn tối thiểu 10-15 % nữa. Điều này lý giải vì sao nông dân dù cần mẫn trồng trọt, chăn nuôi nhưng vấn cứ nghèo .” Nhưng không nuôi thì biết làm gì ? Rồi lấy gì trả nợ đại lý cám ? Đó là vòng luẩn quẩn không lối thoát, khi họ phải chịu ” một cổ nhiều tròng “. Như vậy, nông dân không nghèo mới lạ ” – ông Huấn chua chát nói, và nêu vướng mắc : Về phía cơ quan quản trị là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương, một việc đơn thuần là, ngoài kiểm tra chất lượng, nguồn gốc, thì việc thanh tra giá, định giá chiết khấu hài hòa và hợp lý, thậm chí còn đặt “ trần ” giá kinh doanh nhỏ, lao lý giá bán buôn … là việc hoàn toàn có thể làm được, nhưng vẫn bị bỏ mặc .“ Tại sao không xây dựng sàn thanh toán giao dịch nguyên vật liệu nông sản trong nước, nước mình là nước nông nghiệp, nhiều triệu nông dân tại sao không làm ? Tại sao không có kênh thông tin giá cám quốc tế, giá cám trong nước … để người chăn nuôi nắm được, tránh bị đại lý bán với giá cắt cổ, độc quyền ” – ông Hồ Huấn bức xúc nêu câu hỏi .