Phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang, hướng dẫn lập dàn ý cụ thể, sơ đồ tư duy và một số ít bài văn mẫu hay nghiên cứu và phân tích 2 khổ đầu bài thơ Tràng giang của Huy Cận .

Tài liệu hướng dẫn phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang do Camnangbep.com biên soạn gồm gợi ý cách làm bài, dàn ý chi tiết cùng một số bài văn mẫu hay tham khảo phân tích nội dung 2 khổ đầu bài thơ Tràng giang của Huy Cận.

Cùng tham khảo ngay…

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây:

I. Hướng dẫn nghiên cứu và phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang (Huy Cận)

Đề bài: Phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang – Huy Cận

     Đề bài Phân tích hai khổ đầu bài Tràng giang – Huy Cận là một đề bài ngắn và dễ gặp mỗi khi nhắc tới tác phẩm này. Vì vậy chuyên mục Văn mẫu 11 của Đọc tài liệu cũng đã tổng hợp những nội dung kiến thức bổ trợ để giúp các em học sinh chuẩn bị tài liệu và viết bài được tốt hơn, đạt điểm cao: lập dàn ý 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang và những văn bài phân tích khổ đầu bài thơ Tràng giang hay nhất.

1. Phân tích nhu yếu đề bài

– Yêu cầu về nội dung : nghiên cứu và phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật trong 2 khổ đầu bài thơ Tràng giang .

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng: từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận.

– Phương pháp lập luận chính : nghiên cứu và phân tích .

2. Luận điểm 2 khổ thơ đầu Tràng Giang

– Luận điểm 1: Bức tranh thiên nhiên mênh mang, bất tận (khổ 1)

– Luận điểm 2: Không gian và thời gian qua bài thơ (khổ thơ 2)

II. Lập dàn ý cụ thể phân tích 2 khổ đầu Tràng giang

1. Mở bài 2 khổ đầu Tràng giang

– Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm+ Huy Cận là một trong những nhà thơ mới nổi tiếng với những tác phẩm mang phong thái rất riêng .+ Bài thơ Tràng giang ( 1939 ) thể hiện nỗi sầu của một cái tôi đơn độc trước vạn vật thiên nhiên to lớn, trong đó thấm đượm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà thiết tha- Giới thiệu 2 khổ thơ đầu : Hai khổ thơ đầu bài đã gợi ra cả khoảng trống rợn ngợp, nhưng tâm trạng của con người lại mang cảm xúc sầu buồn, đơn độc, nỗi buồn như trải dài vô tận .Ví dụ :Một trong những nhà thơ mới nổi tiếng là nhà thơ Huy Cận, mỗi bài thơ mang một phong thái rất riêng. Thơ của Huy Cận mang phong thái thơ hàm súc, triết lí và Giao hàng cho cách mạng của nước ta. Một trong những tác phẩm thơ nổi tiếng là Tràng giang, bài thơ nằm trong tập thơ Lửa thiêng. Bài thơ biểu lộ cảnh thu 1939, được sáng tác khi tác giả nhìn bên bờ sông Hồng dưới dòng nước bát ngát sóng nước. Đặc sắc nhất là hai khổ thơ đầu của bài thơ Tràng giang. Chúng ta cùng đi khám phá khổ thơ cuối của bài thơ để hiểu rõ hơn về phong thái thơ của Huy Cận .

2. Thân bài 2 khổ đầu Tràng giang

*. Khái quát những nội dung cần phân tích thông qua mẫu sơ đồ tư duy Tràng giang

* Khổ 1: Bức tranh thiên nhiên mênh mang, bất tận

• Những vòng nước xô đuổi nhau đến tận chân trời
• Qua khổ thơ còn thể hiện nổi buồn miên man của tác giả
• Sự trôi nổi, phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình
• Tâm trạng chia li, tán tác

* Khổ 2: Không gian và thời gian qua bài thơ

• Không gian hoang vắng, đìu hiu
• Không gian vắng lặng, tĩnh mịch
• Không gian được đẩy vô tận
• Cảnh vật khiến con người trở nên nhỏ bé

3. Kết bài 2 khổ đầu Tràng giang

– Nêu cảm nhận của em về 2 khổ đầu bài thơ Tràng giang .Ví dụ :

Hai khổ thơ đầu của bài thơ Tràng giang thể hiện bức tranh thiên nhiên bất tận và không gian của cảnh núi non. Bên cạnh đó tác giả còn thể hiện niềm yêu quê hương, đất nước của tác giả. Qua bài thơ ta có hiểu được phong cách thơ nổi bật của tác giả Huy Cận.

//Với dàn ý phân tích 2 khổ thơ đầu của bài Tràng giang

phân tích hai khổ đầu bài Tràng giang dựa trên những bài phân tích tổng quan cả tác phẩm như:cụ thể được Đọc tài liệu sưu tầm ở trên, phối hợp cùng với kiến thức và kỹ năng phần nghiên cứu và phân tích bài thơTràng giang, những em sẽ tự viết được những bài văn haydựa trên những bài nghiên cứu và phân tích tổng quan cả tác phẩm như

Thêm vào đó, Đọc tài liệu cũng tổng hợp những bài văn mẫu phân tích 2 khổ thơ đầu trong bài Tràng giang của các thầy cô, các bạn học sinh trên mọi miền Tổ quốc để các em có thể tham khảo cách triển khai các ý văn và sử dụng từ ngữ trong bài văn cảm nhận thật phong phú.

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệpCon thuyền xuôi mái nước song song

II. Một số bài văn mẫu phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang

Đọc Tài Liệu mời những em tìm hiểu thêm một số ít bài văn mẫu hay tuyển chọn nghiên cứu và phân tích 2 khổ đầu bài Tràng giang sau đây để lan rộng ra vốn từ ngữ khi trình diễn bài làm của mình .

1. Phân tích 2 khổ đầu Tràng giang bài số 1

Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới (1930 – 1945) với những tác phẩm có sự kết hợp giữa yếu tố hiện đại và cổ điển. Phong cách sáng tác của ông có sự khác biệt lớn gắn liền với hai thời điểm: trước cách mạng tháng Tám và sau cách mạng tháng Tám. Có thể nói đó là sự chuyển biến từ nỗi u sầu, buồn bã vì thời thế trước cách mạng cho đến không khí hào hứng vui tươi sau cách mạng gắn với công cuộc đổi mới. Bài thơ “Tràng giang” được viết trong thời kì trước cách mạng với một nỗi niềm chất chứa u buồn, gợi lên sự bế tắc trong cuộc sống của kiếp người trôi nổi lênh đênh. Bài thơ để lại trong lòng người đọc nhiều nỗi niềm khó tả.

Ngay từ nhan đề bài thơ, tác giả đã hoàn toàn có thể khái quát được tư tưởng và cảm hứng chủ yếu của bài thơ. Hai chữ “ Tràng giang ” hoàn toàn có thể nói là một con sông dài, bát ngát và bát ngát. Từ Hán Việt này khiến người ta liên tưởng đến những bài thơ Đường của Trung Quốc. Nhưng chính tràng giang này cũng gợi lên được tâm tư nguyện vọng của người trong cuộc khi muốn nhắc tới những thân phận nổi trôi, nhỏ bé sống lênh đênh trên con sông dài tâm tưởng và sông của nỗi u uất như vậy .Lời đề từ “ Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài ” một lần nữa khái quát nên chủ đề của bài thơ chính là nỗi niềm không biết bày tỏ cùng ai khi đứng giữa trời đất bát ngát và bát ngát. Cả bài thơ toát lên được vẻ đẹp vừa tân tiến vừa cổ xưa, cũng là đặc trưng trong thơ của Huy Cận .Bước vào bài thơ, khổ thơ tiên phong đã khiến người đọc liên tưởng đến một con sông chất chứa bao nỗi buồn sâu thẳm :Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệpCon thuyền xuôi mái nước song songThuyền về nước lại sầu trăm ngảCủi một cành khô lạc mấy dòngVới một loạt từ ngữ gợi buồn thê lương “ buồn ”, “ xuôi mái ”, “ sầu trăm ngả, lạc mấy dòng ” phối hợp với từ láy “ điệp điệp ”, “ song song ” có vẻ như đã lột tả hết thần thái và nỗi buồn vô biên, vô tận của tác giả trong thời thế nhiều bất công như thế này .Ngay khổ thơ đầu, nét chấm phá của cổ xưa đã hòa lẫn với nét tân tiến. Tác giả đã mượn hình ảnh con thuyền xuôi mái và hơn hết là hình ảnh “ củi khô ” trôi một mình, đơn lẻ trên dòng nước bát ngát, vô tận, vô định. Sức gợi tả của câu thơ thực sự đầy ám ảnh, một con sông dài, một con sông mang nét đẹp u buồn, trầm tĩnh càng khiến người đọc thấy buồn và thê lương .Vốn dĩ thuyền và nước là hai thứ không hề tách rời nhau nhưng trong câu thơ tác giả viết “ thuyền về nước lại sầu trăm ngả ”, liệu rằng có uẩn khúc gì chăng, hay là sự chia lìa không báo trước, nghe xót xa và nghe quạnh lòng hiu hắt quá. Một nỗi buồn đến tận cùng, mênh mang cùng sông nước dập dềnh. Điểm nhấn của khổ thơ chính là ở câu thơ cuối với hình ảnh “ củi ” gợi lên sự đơn chiếc, nhỏ bé, mỏng mảnh, trôi dạt khắp nơi. Có thể nói câu thơ đã nói lên được tâm trạng của những nhà thơ mới nói chung ở thời kỳ đó, một kiếp người đa tài nhưng vẫn long đong, loay hoay giữa đời sống bộn bề eo hẹp như thế này .Đến khổ thơ thứ hai có vẻ như nỗi hiu quạnh lại được tăng lên gấp bội :Lơ thơ cồn nhỏ gió vắng ngắtĐâu tiếng làng xa vãn chợ chiềuNắng xuống trời lên sâu chót vótSông dài, trời rộng, bến cô liêuHai câu thơ đầu phảng phất một khung cành buồn thiu, vắng vẻ và im re của một làng quê thiếu sức sống. Đó có phải là quê nhà của tác giả hay không. Hình ảnh “ cồn nhỏ ” nghe rất rõ tiếng gió vắng vẻ đến tái lòng ở ven dòng sông có vẻ như khoác lên mình một nỗi buồn mặc định .Ngay cả một tiếng ồn ào của phiên chợ chiều ở nơi xa cũng không hề nghe thấy, hay có chăng phiên chợ ấy cũng buồn đến hiu quạnh như thế này. Một câu hỏi tu từ gợi lên bao nỗi niềm chất chứa, hỏi người hay là tác giả đang tự hỏi bản thân mình. Từ “ đâu ” cất lên thật thê lương và không điểm tựa để bấu víu. Khung cảnh hoang sơ, tiêu điều nơi bến nước không có một bóng người, không có một tiếng động thật chua xót .Hai câu thơ cuối tác giả mượn hình ảnh trời và sông để đặc tả sự bát ngát vô định. Không phải trời “ cao ” mà là trời “ sâu ”, lấy chiều cao để đo chiều sâu thực sự là nét tài tình, tinh xảo và độc lạ của Huy Cận. Hình ảnh sông nước bát ngát và một chữ “ cô liêu ” ở cuối đoạn có vẻ như đã lột tả hết nỗi buồn sâu thẳm không biết ngỏ cùng ai ấy .Ở khổ thơ thứ ba, tác giả muốn tìm thấy sự ấm cúng nơi vạn vật thiên nhiên hiu quạnh này nhưng có vẻ như vạn vật thiên nhiên không như lòng người mong ngóng :Bèo dạt về đâu hàng nối hàngMênh mông không một chuyến đò ngangKhông cầu gợi chút niềm thương nhớLặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàngSang khổ thơ thứ 3 có vẻ như người đọc nhận ra một sự chuyển biến, sự hoạt động của vạn vật thiên nhiên, không còn u buồn và yên bình đến thê lương như ở khổ thơ thứ hai nữa. Từ “ dạt ” đã diễn đạt thật tinh xảo sự chuyển biến của vạn vật này. Tuy nhiên từ ngữ này gắn liền với hình ảnh “ bèo ” lại khiến cho tác giả tuyệt vọng vì “ bèo ” vốn vô định, trôi nổi khắp nơi, không có nơi bấu víu cứ lặng lẽ dạt “ về đâu ”, chẳng biết dạt về đâu, cũng chẳng biết dạt được bao nhiêu lâu nữa. Mặt nước bát ngát không có một chuyến đò. Tác giả chỉ đợi chờ một chuyến đò để thấy được rằng sự sống đang sống sót nhưng có vẻ như điều này là không hề .Mong ngóng gửi niềm thương nỗi nhớ về quê nhà nhưng tác giả nhận lại là sự lạng lẽ của vạn vật quanh đây qua từ láy “ lặng lẽ ” đến thê lương và vắng ngắt .Ở khổ thơ cuối có vẻ như bút pháp của tác giả được đẩy lên cao nhất, nét vẽ chấm phá dùng rất đắc điệu :Lớp lớp mây cao đùn núi bạcChim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều saLòng quê dợn dợn vời con nướcKhông khói hoàng hôn cũng nhớ nhàCó thể nói tư tưởng cũng như tâm tình của nhà thơ được gửi gắm qua khổ thơ này. Nét chấm phá “ mây cao ” và “ núi bạc ” giống như trong thơ Đường càng thêm sầu, thêm buồn hơn. Hình ảnh “ chim nghiêng cánh ” và “ bóng chiều sa ” là sự hữu hình hóa cái vô hình dung của tác giả. Bóng chiều làm thế nào hoàn toàn có thể nhìn thấy được nhưng qua ngòi bút và con mắt của tác giả người ta đã tưởng tượng ra được trời chiều đang dần buông xuống .Phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang đầy thi vị nhưng tới hai câu thơ sau cuối chính là nỗi nhớ nhà, nhớ quê nhà của tác giả chẳng biết gửi vào đâu, chỉ biết chất chứa đong đầy trong trái tim. Câu thơ của Huy Cận khiến tất cả chúng ta liên tưởng đến tứ thơ của Thôi Hiệu :Trên sông khói sóng cho buồn lòng aiLà sóng của sông hay là sóng trong lòng người

2. Phân tích 2 khổ đầu Tràng giang bài số 2

Thơ là cây đàn muôn diệu của tâm hồn của nhịp thở con tim, thơ diễn tả rất thành công mọi cung bậc cảm xúc của con người, niềm vui, nỗi buồn sự cô đơn tuyệt vọng. Có những tâm trạng của con người chỉ có thể diễn đạt bằng thơ, vì vậy thơ không chỉ nói hộ lòng mình mà thơ còn thể hiện những băn khoăn suy nghĩ về sự biến đổi của thế sự với cảm xúc dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước vũ trụ bao la Huy Cận đã viết nên tác phẩm “Tràng giang”, đặc biệt qua hai khổ thơ đầu của đoạn thơ ta cảm nhận rõ được điều đó.

Quả không sai khi nói rằng với người làm thơ, thơ là phương tiện đi lại diễn đạt cho cảm hứng, xúc cảm chân thành, mãnh liệt mới là cơ sở tạo nên một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ chân chính, cảm hứng càng mãnh liệt, thăng hoa thơ càng có sức ám ảnh trái tim bạn đọc .Mang trong mình thiên chức cao quý của một nhà thơ khi phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật cùng với nỗi buồn thế sự đầy thâm thúy Huy Cận đã thiết kế xây dựng được một phong thái trọn vẹn mới mẻ và lạ mắt, khác với những nhà thơ cùng thời. Tiêu biểu cho phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật của ông hoàn toàn có thể kể đến “ Tràng giang ”, theo lời kể của Huy Cận bài thơ được gợi cảm xúc từ một buổi chiều thu năm 1939 khi tác giả đứng ở bờ Nam Bến Chèm. Trước cảnh sông Hồng mênh mang sóng nước, những cảm hứng thời đại đã dồn về khi thi sĩ thấy cái tôi của mình quá nhỏ bé so với ngoài hành tinh nên ông đã gửi gắm vào trong tác phẩm .Và xúc cảm của nhà thơ có lẽ rằng biểu lộ rõ nhất qua hai khổ thơ đầu :“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệpCon thuyền xuôi mái nước song song .Thuyền về nước lại sầu trăm ngả ,Củi một cành khô lạc mấy dòngLơ thơ cồn nhỏ gió vắng vẻ ,Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiềuNắng xuống trời lên sâu chót vót ,Sông dài trời rộng bến cô liêu ” .Hai khổ thơ là bức tranh vạn vật thiên nhiên sông nước hùng vĩ đồng thời chứa đựng trong đó là một trái tim đa sầu, đa cảm với biết bao cảm hứng chan chứa không nói nên lời .Mở đầu bài thơ, nhà thơ Huy Cận đã sử dụng một loạt những thi liệu trong thơ Đường “ thuyền, sóng ”. Đây là một bức tranh đẹp nhưng lại buồn đến tê tái, nói về điều này nhà phê bình Hoài Thanh đã nhận xét vạn vật thiên nhiên trong thơ mới đẹp nhưng lại buồn đến da diết bâng khuâng. Nỗi buồn đó được lý giải trong câu nói của Huy Cận lúc đó chúng tôi mang một nỗi buồn đó là nỗi buồn thế hệ, chưa làm được gì cho quốc gia trước cảnh nước mất nhà tan .“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp ,Con thuyền xuôi mái nước song song ” .Từ “ điệp điệp ”, đã miêu tả tinh xảo hình tượng của sóng nước. Những con sóng ấy sao hết lớp này đến lớp khác triền miên, vô tận. Ở đây nhà thơ miêu tả cái buồn của vạn vật thiên nhiên hay cái buồn của con người, có lẽ rằng là cả hai bởi Nguyễn Du từng viết .

“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,

Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ” .Hình như nỗi buồn của tâm cảnh đã nhuộm vào ngoài cảnh để rồi những nỗi buồn ấy gợi lên theo từng đợt trong lòng thi nhân .Thuyền và nước là hai sự vật luôn đi cùng với nhau vậy mà ở trong tác phẩm này nó lại trở nên bơ vơ, lạc lõng. Thuyền là hiện hữu của sự sống con người, nhưng đó chỉ là sự Open thoáng qua trong giây lát, “ con thuyền xuôi mái ” là hình ảnh thực nhưng cũng đầy chất suy tưởng nó gợi cho ta nhớ tới hình ảnh của những kiếp người trôi nổi, lạc lõng không biết đi đâu. Phải chăng chính Huy Cận cũng đã phát hiện bóng hình đó trong cuộc sống mình khi “ Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước, / Chọn một dòng hay để nước trôi đi ” .“ Thuyền về nước lại sầu trăm ngả ,Củi một cành khô lạc mấy dòng ” .Con thuyền và cành củi khô là hai hình ảnh được sử dụng rất là táo bạo, chúng đang cùng xuôi trên dòng tràng giang. Trong thơ của mình Huy Cận đã nhiều lần nhắc đến nỗi sầu buồn thiên thu, đến đây ta lại phát hiện thêm một nỗi sầu nữa đó là sầu trăm ngả, chỉ với 3 từ cùng một cành củi khô đã nói lên được hình ảnh của những kiếp người nhỏ bé trong xã hội cũ, nếu trong thơ trung đại mỗi hình ảnh vật liệu đưa vào thơ đều phải được gọt giũa, tinh lọc như tùng, cúc, trúc, mai thì trong Tràng giang, Huy Cận đã đưa vào một hình ảnh rất đời thường : củi khô .Phải chăng cành củi khô ấy cũng chính là nỗi đơn độc lạc lõng trong lòng tác giả, chính lúc phát hiện cành củi khô ấy tác giả đã đối lập với những cái hữu hạn lớn lao của đất trời từ đó nỗi sầu nhân thế ấy đã được nêu lên trở thành nỗi buồn chung của một thế hệ người trẻ tuổi yêu nước. Vẫn là bức tranh thủy mặc sông nước ấy nhưng nó đã được vẽ thêm đất, thêm làng vậy mà nỗi buồn tái tê ấy vẫn hiện hữu, nó được gợi lên qua sự tiêu điều của những cồn cỏ, sự hiu hắt của gió và sự vắng vẻ của cảnh vật .“ Lơ thơ cồn cỏ gió vắng vẻ ,Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều ” ,

Trong Chinh phụ ngâm ta đã từng bắt gặp:

“ Non kỳ quạnh quẽ trăng treo ,Bến phì gió thổi vắng ngắt mấy gò ” .Hình như ngọn gió vắng ngắt ấy đã vượt thời hạn, xuyên khoảng trống và trôi vào thơ Huy Cận. Từ láy “ lơ thơ ”, đã miêu tả được sự thưa thớt, rời rạc của những hòn đất nhỏ mọc trên dòng “ Tràng giang ”. Trên những cồn đất ấy là hình ảnh của những cây lau, cây sậy mỗi khi gió thoáng qua nó trở nên hắt hiu tiêu điều .Câu thơ như chùng xuống càng xoáy sâu vào tâm hồn của nhà thơ, khiến ông càng trở nên bất lực và muốn tìm đến hơi ấm của con người. “ Đâu tiếng làng xa ”, là ở đâu không xác lập, âm thanh ấy nghe thật mơ hồ, vậy mà đó lại là âm thanh của chợ đã vãn nghe càng buồn hơn, cũng viết về chợ nhưng trong thơ của Nguyễn Trãi hình ảnh ấy lại hiện lên thật náo nhiệt đông đúc .“ Lao xao chợ cá làng ngư phủ ”Vui nhất là âm thanh của chợ vui, buồn nhất là âm thanh của chợ vãn. Ở câu câu thơ này cái tinh xảo của Huy Cận là ở chỗ ông lấy động để nói tĩnh, lấy tiếng chợ vãn để gợi nên không khí yên lặng của khoảng trống đồng thời bộc lộ mong ước được giao hòa, giao cảm của con người dù đó chỉ là thính giác .Đã có quan điểm cho rằng, dòng tràng giang là một dải buồn mênh mang. Thật đúng như vậy và hai câu thơ tiếp theo cái buồn của vạn vật thiên nhiên của con người đã được tác giả đặt đến cái khôn cùng của nó .“ Nắng xuống trời lên sâu chót vót ,Sông dài trời rộng bến cô liêu ” .Đến đây nhà thơ đã vẽ nên một khoảng trống ba chiều to lớn là chiều cao, chiều dài, chiều rộng, còn nhà thơ thì đứng ở bến cô liêu nơi giao thoa của thiên hà trái chiều giữa khoảng trống lớn lao với cái tôi nhỏ bé của con người, từng vạt nắng chiếu xuống mặt nước phản chiếu lên khung trời khoảng trống như được đẩy lên cao hơn đến sự khốn cùng của nó “ sâu chót vót ”, là từ ngữ không chỉ để nói về độ sâu, mà còn dùng để nói về độ cao, tạo cho người đọc cảm xúc về sự rợn ngợp của khoảng trống và đứng trước khoảng trống đó con người càng trở nên nhỏ bé đáng thương hơn .Cuộc sống là điểm xuất phát là, đối tượng người dùng tò mò, là cái đích sau cuối của thơ ca. Những tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ chân chính luôn bắt rễ từ đời sống hiện thực và có sức lan tỏa mãi trong trái tim bạn đọc. Đến với Tràng giang của Huy Cận ta như tò mò được những nỗi niềm nhà thơ ký thác, nghe được tiếng thở dài bất lực của thi nhân trước cảnh nước nhà đang chìm trong khói lửa và tan tốc của cuộc chiến tranh, sự phối hợp hài hòa giữa cổ xưa và văn minh, sử dụng nhiều thi liệu trong thơ cổ, từ ngữ giản dị và đơn giản giàu hình ảnh, toàn bộ đã được tạo ra sự thành công xuất sắc cho Tràng giang của Huy Cận .

Tác phẩm đã khép lại nhưng mỗi lần đọc bài thơ nói chung và hai khổ thơ đầu nói riêng ta như thấy được nỗi sầu nhân thế của tác giả trong cảnh thiên nhiên hùng vĩ. Phân tích hai khổ đầu bài thơ Tràng giang nhưng có lẽ đó chính là lý do tại sao dù ra đời đã lâu nhưng Tràng giang vẫn không bị bụi thời gian phủ mờ nó vẫn còn sáng mãi trong lòng bạn đọc yêu thơ nhiều thế hệ.

3. Phân tích 2 khổ đầu Tràng giang bài số 3

Huy Cận được biết đến với một hồn thơ “cổ điển nhất trong phong trào Thơ mới”. Ông tâm sự “Trước Cách mạng, tôi thường có thú vui vào chiều chủ nhật hàng tuần đi lên vùng đê Chèm để ngoạn cảnh sông Hồng. Phong cảnh sông nước đẹp gợi cho tôi nhiều cảm xúc”. Và bài thơ “Tràng giang” được viết ra thể hiện một nỗi buồn, nỗi cô đơn, lạc lõng của con người trước cuộc đời đặc biệt trong phần phân tích hai khổ đầu bài thơ Tràng giang.

Mở đầu bài thơ, nhà thơ Huy Cận đã sử dụng hình ảnh thơ quen thuộc : con thuyền, dòng sông để gợi nên xúc cảm :“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệpCon thuyền xuôi mái nước song song ”Âm Hán Việt “ tràng giang ” đã được tác giả sử dụng bằng việc hiệp vần “ ang ”. Nó gợi cho người đọc một khoảng trống rợn ngợp, đây là cách biểu lộ điển hình nổi bật cho phong thái thơ Huy Cận. Tâm trạng nhà thơ được mở ra “ buồn điệp điệp ”. Đây là nỗi buồn đang được cụ thể hóa, nó được hữu hình giống như từng đợt sóng dâng trào gối vào nhau, cứ thế không ngớt vỗ vào bờ. Nỗi buồn ấy dai dẳng mà âm ỉ, như có sự sống sót vĩnh cửu. Từ “ song song ” như nói đến hai quốc tế đứng cạnh nhau mà không khi nào gặp nhau. Đó là sự thân thiện mà lại chẳng có sự gặp gỡ .Qua đó, tác giả nhấn mạnh vấn đề sự đơn lẻ, cô độc của con thuyền trên dòng sông, hay chăng đó cũng chính là sự đơn lẻ của con người bên dòng đời. Nhà thơ Huy Cận đã sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ tương phản đối lập tạo nét cổ kính cho khổ thơ. Theo quy luật thuyền và nước là hai sự vật gắn bó mật thiết, nhưng trong bài thơ lại có hành vi trái chiều, lạc nhịp gợi sự xa cách, gợi cảm giác đơn độc, mất mát :“ Thuyền về nước lại sầu trăm ngảCủi một cành khô lạc mấy dòng ”Hình ảnh cành củi khô táo bạo và độc lạ trong thi ca Nước Ta. Đó là hình ảnh độc nhất vô nhị. Huay Cận đã thả vào Thơ mới một cành củi khô để nói hộ tấm lòng cả một thế hệ Thơ mới. Bởi vì, lâu nay những vật tầm thường ít được đặt vào thơ, đặc biệt quan trọng là thơ cổ, hình ảnh củi khô mang vẻ đẹp giản dị và đơn giản, đời thường nhưng lại có giá trị diễn đạt ghê gớm. Tác giả sử dụng giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo ngữ, sử dụng chắt lọc những từ đơn, khiến câu thơ như bị dập gãy, vỡ vụn. 7 tiếng trong một câu thơ mà vỡ thành 6 mảnh đơn độc, sự đơn độc của cành củi khô với sự vô tận của dòng nước .Cảnh vật vắng vẻ, cô quạnh ở khổ thơ thứ hai, tầm nhìn đã được lan rộng ra hơn :“ Lơ thơ cồn nhỏ gió vắng vẻĐâu tiếng làng xa vãn chợ chiềuNắng xuống trời lên sâu chót vót “Tác giả sử dụng từ “ lơ thơ ”, “ vắng ngắt ” gợi sự Open ít và thưa thớt, cảm xúc của con người thoáng buồn khi đứng trước tầm nhìn rộng. Đây là sự cảm nhận bằng thị giác. Bên cạnh đó, tác giả còn có sự cảm nhận bằng thính giác : cảm nhận về âm thanh đời sống ” tiếng chợ chiều “. Cảnh vật như thiếu vắng hơi ấm của đời sống con người, cần lắm tìm đến sự tri ân. Từ “ đâu ” mang nhịp chậm, giọng buồn nhuốm sầu. Không gian được thắp lên màu nắng, tăng thêm cả về chiều rộng, độ cao, chiều sâu. Từ đó tác giả đã gợi ra một khoảng trống từ mặt nước đến đáy sông, khoảng trống được đẩy đến tận cùng, khắc họa nỗi buồn, đơn độc của con người trước cuộc sống. Tác giả như không tìm thấy sợi dây liên hệ với cuộc sống, mang đến sự vô vọng .Hai khổ thơ đầu bài “ Tràng giang ”, tác giả Huy Cận đã gợi ra cả khoảng trống rợn ngợp, nhưng tâm trạng của con người lại mang cảm xúc sầu buồn, đơn độc, nỗi buồn như trải dài vô tận. Đó là sự đơn độc, một mình của con người trước dòng đời, và không tìm thấy sự giao cảm của bản thân với cuộc sống .

4. Phân tích 2 khổ đầu Tràng giang bài số 4

Mỗi tác phẩm văn học sinh ra đều là một thành quả thẩm mỹ và nghệ thuật chứa đầy tận tâm của người nghệ sĩ. Bởi đó là nơi để họ gửi gắm những tình cảm sâu lắng nhất, những xúc cảm, khát vọng chân thành nhất, mãnh liệt nhất về con người và về cuộc sống. Dưới mỗi con chữ phát minh sáng tạo là biết bao xúc động, biết bao tình yêu cũng như nỗi đau đời trong tâm hồn nhạy cảm của người cầm bút. Để rồi những tác phẩm văn chương đích thực sinh ra từ những cảm hứng, những chân thành và khát khao phát minh sáng tạo mãnh liệt của người nghệ sĩ, chứ không hề là một loại sản phẩm hời hợt, máy móc hay áp đặt, nhạt nhẽo, nịnh bợ hay lòe bịp, mị dân hay là bởi chỉ để thỏa mãn nhu cầu những thứ tầm thường .Huy Cận cũng vậy, ông đến với thơ những năm 40 của thế kỉ trước mang trong mình là những xúc cảm về đời, về người khiến tâm hồn của chàng thi sĩ ấy thấm thía một nỗi niềm khắc khoải khôn nguôi và có lẽ rằng “ Tràng giang ” – thi phẩm tiêu biểu vượt trội cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mạng tháng Tám. Đặc biệt qua hai khổ thơ đầu, từng dòng thơ thấm đượm nỗi sầu nhân thế của cái tôi ảo não :“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệpCon thuyền xuôi mái nước song song…Nắng xuống, trời lên, sâu chót vótSông dài, trời rộng, bến cô liêu ”Huy Cận là một trong những nhà thơ lớn của trào lưu thơ Mới quá trình 1932 – 1945. Là một tri thức Tây học tuy nhiên lại chịu tác động ảnh hưởng thâm thúy của Nho học nên thơ ông vừa phảng phất sắc tố Đường thi, vừa mang hình ảnh con người cá thể ảo não, đơn độc của văn học lãng mạn. Thi phẩm được trích từ tập “ Lửa thiêng ” ( 1940 ), ngay từ đầu bài thơ Huy Cận đã đưa tất cả chúng ta đến với một nét đẹp cổ xưa mà ít ai có, chỉ khi đến với Huy Cận tất cả chúng ta mới cảm nhận được. Đó là cách đặt tên nhan đề bài thơ, “ Tràng giang ” là sông lớn, sông dài, bát ngát và bát ngát. Nhưng tại sao ở đây tác giả không dùng “ Trường giang ” mà lại là “ Tràng giang ” ?

Hai chữ “Tràng giang” đều là tiếng Hán cổ, ngay từ nhan đề đã mang đậm màu sắc Đường thi. “Tràng” là biến âm của từ “Trường”, Huy Cận không gọi là “Trường giang” vì nó trùng với tên một con sông của Trung Hoa, khác với mục đích mà nhà thơ muốn hướng tới. Điệp vần “ang” vừa mở ra một bề dài rộng mênh mang cho dòng sông, vừa tạo dư ba cho nỗi buồn bâng khuâng man mác của thi nhân. Dòng sông như được nới rộng tới vô cùng vô tận, giờ đây nó không chỉ là một dòng sông đơn thuần mà còn là dòng đời, là dòng chảy thời gian viên mãn, xa xăm của Đường thi vọng về thực tại.

Nhưng rồi con đường về quá khứ đi càng xa, càng cô tịch, tứ bề càng yên lặng, càng bát ngát. Nhưng chính tràng giang này cũng gợi lên được tâm tư nguyện vọng của người trong cuộc khi muốn nhắc tới những thân phận nổi trôi, nhỏ bé sống lênh đênh trên con sông dài tâm tưởng và sông của nỗi u uất như thế. Lời đề từ “ Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài ” cũng đã lan rộng ra ra trước mắt tất cả chúng ta một khoảng trống to lớn “ trời rộng, sông dài ”, một nỗi buồn da diết “ bâng khuâng ”, mông lung, mơ hồ, không hề gọi tên .Một lần nữa lời đề từ lại khái quát nên chủ đề của bài thơ chính là nỗi niềm không biết bày tỏ cùng ai khi đứng giữa trời đất bát ngát và bát ngát. Đó chính là cảm hứng chủ yếu của toàn bài thơ và cũng đồng thời tô đậm nét riêng trong hồn thơ Huy Cận trước năm 1945 : nỗi buồn, nỗi sầu vạn kỉ trước khoảng trống bát ngát khôn cùng của vạn vật thiên nhiên và ngoài hành tinh .Mở đầu bài thơ, Huy Cận đã đưa người đọc liên tưởng đến một con sông chất chứa bao nhiêu là nỗi buồn sâu thẳm :“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp ,Con thuyền xuôi mái nước song song ,Thuyền về nước lại, sầu trăm ngảCủi một cành khô, lạc mấy dòng. ”Mở đầu bằng hình ảnh sông nước bát ngát của “ sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp ”. Tràng giang dài rộng đang trải ra từng đợt sóng điệp điệp không dứt. Với năng lực của mình, tác giả khôn khéo sử dụng âm Hán Việt “ ang ” cho danh từ “ tràng giang ” đã gợi ra một khoảng trống to lớn, rợn ngợp. Đây cũng là một trong những phong thái làm thơ rất điển hình nổi bật của Huy Cận. Ông đã sử dụng nhịp thơ 4/3, đó là một cách ngắt nhịp quen thuộc của Đường thi .Động từ “ gợn ” đã miêu tả làn sóng nhẹ nhàng có vẻ như mong manh, mơ màng nhưng lại lan mãi không thôi. Nỗi buồn trải ra cùng những gợn sóng, bao nhiêu gợn sóng là có bấy nhiêu nỗi buồn. Với phép điệp ngữ “ buồn điệp điệp ”, đã gợi ra cho người đọc hai cách hiểu. Cách hiểu thứ nhất là sóng điệp điệp gối lên nhau mòn mỏi không dứt, những con sóng ấy hết lớp này đến lớp khác triền miên, vô tận. Còn cách hiểu thứ hai là nỗi buồn vì nhìn dòng sông mà gợn sóng lòng. Đây chính là một sự phát minh sáng tạo độc lạ, mới lạ bởi từ láy “ điệp điệp ” thường chỉ để miểu tả hình ảnh núi sông kì vĩ, bát ngát, to lớn thì nay Huy Cận lại dùng nó để miêu tả nỗi buồn .Ở đây nhà thơ miêu tả cái buồn của vạn vật thiên nhiên hay cái buồn của con người, có lẽ rằng là cả hai bởi Nguyễn Du từng viết :“ Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu ,Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ” .Hình như nỗi buồn của tâm cảnh đã nhuộm vào ngoại cảnh để rồi những nỗi buồn ấy gợi lên theo từng đợt trong lòng thi nhân. Không chỉ từ láy nguyên ” điệp điệp ” mà còn từ ” song song ” ở cuối câu thơ cũng mang đậm sắc thái cổ kính của Đường thi. Và không riêng gì mang nét đẹp ấy, nó còn đầy sức gợi hình, gợi liên tưởng về những con sóng cứ loang ra, lan xa, gối lên nhau, dòng nước thì cứ cuốn đi xa tận nơi nào, miên man miên man .Trên dòng sông gợi sóng ” điệp điệp “, nước ” song song ” ấy là một ” con thuyền xuôi mái “, lững lờ trôi đi. Trong cảnh có sự hoạt động là thế, nhưng sao chỉ thấy vẻ lặng tờ, bát ngát của vạn vật thiên nhiên, một dòng ” Tràng giang ” dài và rộng bát ngát không biết đến nhường nào. Dòng sông thì bát ngát vô cùng, vô tận, nỗi buồn của con người cũng đầy ăm ắp trong lòng. Hai câu thơ tích hợp làm cho khoảng trống vừa mở ra theo bề rộng, vừa vươn theo chiều dài .Tác giả liên tục khắc họa nỗi chia tay qua câu thơ thứ ba. ” Thuyền ” và ” nước ” vốn dĩ là hai hình ảnh gắn bó, khăng khít với nhau nhưng qua con mắt của nhân vật trữ tình thì lúc này hai hình ảnh ấy không còn song hành với nhau nữa. Nhưng với Huy Cận thì “ thuyền về, nước lại ”. Hai thế trái chiều gợi ra cái phi lí trong logic nhưng thực ra, xét ở bề sâu, bề xa, ta càng hiểu được hơn nỗi lòng của người lữ khách miền sông nước. Thuyền là hiện hữu của sự sống con người, nhưng đó chỉ là sự Open thoáng qua trong giây lát, “ con thuyền xuôi mái ” là hình ảnh thực nhưng cũng đầy chất suy tưởng nó gợi cho ta nhớ tới hình ảnh của những kiếp người trôi nổi, lạc lõng không biết đi đâu. Phải chăng đó là mặc cảm chia lìa trong cảm nhận của Huy Cận khi đứng trước sông dài trời rộng ?Cũng như Hàn Mặc Tử khi còn nằm trên giường bệnh, nhìn ra xa mà thấy “ Gió theo lối gió, mây đường mây ”. Đó là nỗi buồn đầy ám ảnh trong mặc cảm chia li. Thế nên Huy Cận “ sầu trăm ngả ”, đó là một nỗi buồn, sự u hoài, buồn bã ngày càng dâng lên. Với câu thơ thứ tư tác giả sử dụng giải pháp hòn đảo ngữ ” củi một cành khô ” để nói về sự đơn độc, trơ trọi của ” củi “. Số từ ” một ” chỉ một mình, đơn độc cùng với tính từ ” khô ” – hết nhựa sống, càng làm cho hình ảnh khô héo hơn .Tác giả thật tài tình khi đã sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ đối ” một ” – ” mấy ” như nhấn mạnh vấn đề hơn sự cô độc của củi trên dòng sông. ” Lạc mấy dòng ” không chỉ diễn đạt nỗi niềm đơn độc của củi mà còn nói đến sự bấp bênh, trôi nổi khi ” lạc ” hết dòng sông này đến dòng sông khác. Nét độc lạ của câu thơ không chỉ là phép đối mà còn ở cách ngắt nhịp 1/3/3. Với cách ngắt nhịp ấy ” củi ” Open độc lập và điều đó càng làm rõ hơn tình cảnh một mình của sự vật này. Có thể nói, hình ảnh ” củi một cành khô ” đã phần nào nói lên tâm trạng thi sĩ – một con người tài hoa nhưng vẫn đang loay hoay giữa đời sống bộn bề .Như vậy, hàng loạt nỗi lòng của nhà thơ ở đầu cuối được kết đọng cả trong hình ảnh “ củi một cành khô lạc mấy dòng ”. Thơ ca từ cổ chí kim, nỗi buồn được cắt nghĩa dưới vô vàn hình hài góc cạnh khác nhau. Có cái nỗi buồn khi thấy “ cây ngô đồng, vàng rơi vàng rơi thu bát ngát ” ( Bích Khê ), có cái nỗi buồn trước “ rặng liễu vắng vẻ ” ( Xuân Diệu ), lại có cái buồn khi nghe thấy tiếng gà gáy não nùng trong thơ Lưu Trọng Lư. Nhưng có lẽ rằng, buồn trước một cành củi khô thì chưa khi nào Open trong kho tàng văn học Nước Ta. Củi chỉ những kiếp người nhỏ bé, xấu số, cũng trôi lênh đênh vô định trong dòng chảy của cuộc sống. Vậy nên, “ củi một cành khô lạc mấy dòng ” là điều không hề tránh khỏi .Tiếp đến khổ thơ thứ hai, có vẻ như nỗi hiu quạnh lại được tăng lên gấp bội :“ Lơ thơ cồn nhỏ gió vắng vẻĐâu tiếng làng xa vãn chợ chiềuNắng xuống trời lên sâu chót vótSông dài, trời rộng, bến cô liêu ”Với năng lực cùng ngòi bút khôn khéo, Huy Cận đã gây ấn tượng trong lòng fan hâm mộ là phép hòn đảo ngữ. Từ láy “ lơ thơ ” được đặt lên đầu câu, gợi sự vắng vẻ, rất ít và thưa thớt. Lác đác trên dòng tràng giang bát ngát chỉ có vài cồn nhỏ nhưng vẫn là cái cảm xúc thiếu sự sống Open từ đầu bài thơ đến giờ. Bức tranh vạn vật thiên nhiên sông nước ấy có phần tăng thêm sức sống khi có thêm những “ cồn nhỏ ”. Những gò đất nổi lên giữa lòng sông ấy lại chỉ “ lơ thơ ” thưa thớt gợi lên một sự đơn sơ, hoang vắng, “ vắng ngắt ” cô quạnh khi những làn gió thổi qua. Những cơn gió không ồn ào mà chỉ “ vắng ngắt ” làm cho nỗi buồn của thi nhân như được nhân lên khi đứng trước một khoảng trống tiêu điều .Nỗi buồn vô hạn ấy lại được miêu tả qua một khoảng trống bát ngát. Cái nhỏ bé tương phản với cái bát ngát, vô cùng. Cồn thì nhỏ bé thưa thớt, buồn bã : ” Lơ thơ cồn nhỏ gió vắng ngắt “. Vần lưng : ” nhỏ – gió “, phối hợp với láy âm : ” lơ thơ ” và ” vắng vẻ “, âm hưởng câu thơ như trĩu lòng người về một nỗi buồn hiu hắt, cô quạnh. Nghệ thuật sử dụng từ láy tài ba, gợi lên sắc tố cổ kính, dẫn hồn người đọc quay trở lại với cổ thi :” Non Kì quạnh quẽ trăng treoBến Phì gió thổi vắng vẻ mấy gò “( Chinh phụ ngâm )Hay :” Lơ thơ tơ liễu buông mành … “( Truyện Kiều )Thay vì là bức tranh vạn vật thiên nhiên như khổ một, khổ thơ thứ hai lại tái hiện đời sống hoạt động và sinh hoạt hàng ngày mà tiêu biểu vượt trội nhất là hình ảnh chợ chiều thời gian vãn. “ Chợ ” là nơi mà khi đến đó ta biết được đời sống nơi đây có ấm no sầm uất hay không. Nguyễn Trãi đã từng viết : “ Lao xao chợ cá làng Ngư Phủ ”, đủ để thấy cái vui vẻ sinh động của một phiên chợ. Huy Cận không như thế, ông chọn cho mình thời gian vãn chợ như một tín hiệu thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ. Chợ vãn là khi “ người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. Trên đất chỉ còn vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía … ” ( Thạch Lam ) .Chi tiết gợi ra cái hoang tàn, xơ xác, hiu quạnh, heo hút của làng quê miền sông nước, cũng là gợi mở cái buồn vô hạn trong lòng thi nhân. Chỉ với một từ “ Đâu ” đã gợi cho tất cả chúng ta cảm xúc mơ hồ không biết có phải là có âm thanh đó hay không, tác giả cũng chỉ nghe thấy cảm nhận thấy chứ không được nhìn thấy. Âm thanh ấy cũng mờ mờ ảo ảo, vừa thực mà vừa hư. Tưởng chừng như âm thanh Open làm con người thêm vui nhưng chính nó lại khiến tác giả thêm đơn độc, lẻ lõi trên chính mảnh đất quê nhà mình :“ Nắng xuống trời lên sâu chót vótSông dài trời rộng bến cô liêu ”Nỗi sầu không chỉ nhuốm màu vào khoảng trống mà còn trải dài theo thời hạn bất tận. Không gian được mở ra theo nhiều chiều vừa cao, vừa sâu, vừa rộng … “ Nắng xuống ” và “ trời lên ” tạo nên một sự ngăn cách, chia li theo hai chiều đối nghịch “ lên ” và “ xuống ”. Đây là cảm nhận mà chỉ khi đến với con người văn minh tất cả chúng ta mới thấy mới cảm nhận được. Không gian không chỉ được lan rộng ra theo chiều rộng, độ cao mà còn theo chiều sâu. Nắng càng xuống thấp, trời càng trở nên cao hơn ngả bóng xuống lòng sông sâu “ chót vót ” .

Tác giả đã sử dụng từ rất đặc biệt, không phải cao “chót vót” mà là “sâu chót vót” để làm nổi bật hai tiểu đối: “nắng xuống” và “trời lên” kia, cái bao la, mênh mông đều rợn ngợp của dòng sông, bầu trời và bến đò xa vắng. Con người trở nên bó nhỏ cô đơn trước vũ trụ bao la vô tận… “Sông dài, trời rộng” cảnh vật càng rộng lớn, kì vĩ bao nhiêu thì con người càng bé nhỏ bấy nhiêu với hình ảnh “bến cô liêu” – bến đã nhỏ lại còn hiu quạnh gợi đến cảm giác trống vắng cô đơn đến tội nghiệp và trơ trọi.

Thành công của hai khổ thơ chính là sự phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ, sự tích hợp hài hòa giữa cổ xưa và văn minh. Sử dụng nhiều thi liệu trong thơ cổ, từ ngữ đơn giản và giản dị, giàu hình ảnh. Góp lại những trang thơ của Huy Cận ta không khỏi quên được nỗi buồn tê tái của thi sĩ trước cảnh vật, cảnh nước mất nhà tan. Bài thơ mang một nỗi buồn thấm đẫm vào cả khoảng trống thời hạn. Bức tranh vạn vật thiên nhiên trong Tràng giang vừa có sự hoạt động, vừa hữu hình vừa vô hình dung, thời hạn, khoảng trống phụ họa, hòa giải với nhau khiến cho cảnh vật càng lúc càng âm u, xa vắng, xúc cảm càng nặng nề. Nỗi buồn của cảnh vật khiến cho lòng người càng thêm cô quạnh hay chính nỗi buồn của lòng người khiến cho khoảng trống cũng nhuốm màu u ám và đen tối .( Nguồn : Lê Đức – Thích Văn học )

8 mẫu phân tích 2 khổ đầu bài Tràng giang hay chọn lọc

2. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 1

“Trên cánh đồng văn chương màu mỡ người nghệ sĩ như những hạt cát bụi bay lượn trong không khí để tìm cho mình những dư vị còn lại”. Với Huy Cận ông tìm về nơi lặng tờ của quê hương, xứ sở đó là dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, nguồn cảm hứng của ông được khơi nguồn từ đó và đọng lại ở “Tràng Giang” điều đó được thể hiện trong hai đoạn thơ đầu của bài thơ.

“Thơ là tiếng nói của tình cảm và cảm xúc. Nếu không có cảm xúc thì người nghệ sĩ không thể sáng tạo nên những vần thơ hay ngôn từ cũng chỉ là xac chữ nằm thẳng đơ trên trang giấy”. Trước hết thi sĩ phải là người có tâm hồn, giàu rung cảm,cảm thông sâu sắc trọn vẹn với khoảnh khắc của cuộc đời thì cảm xúc mãnh liệt mới dạt dào được. Chính những cảm xúc đó đã thôi thúc tác giả sáng tác về quê hương với hình ảnh thiên nhiên quen thuộc. Huy Cận với những rung cảm, ông đã chuyển hóa thành cảm xúc mà viết thành thơ. Và Tràng giang là một trong những tác phẩm sắc của ông, bài thơ được gợi cảm xúc và một buổi chiều năm 1939 tác giả đứng ở bên bờ Nam Bến Tràng, trước cảnh sông Hồng mênh mang sông nước, những cảm xúc thời đại đã dồn về, thi sĩ thấy cái tôi của mình quá nhỏ bé với vũ trụ bao la. Nên ông đã viết bài thơ này, và hai khổ thơ đầu của bài thơ là cảnh sông Hồng mênh mang là những nỗi buồn vạn cổ của thi sĩ trước cảnh vật

“Sóng gợn Tràng Giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng

lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu

đâu tiếng Làng xa vãn chợ chiều

nắng xuống trời lên sâu chót vót

Sông dài trời rộng bến cô liêu”

Mở đầu là cảnh sông Hồng mênh mang sóng nước, ở khổ thơ đầu tác giả sử dụng một loạt các từ: “thuyền, nước” là các từ mà nhà thơ xưa hay dùng để miêu tả cảnh thiên nhiên đẹp đẽ. Đây như là một bức tranh thủy mặc, đầy đủ cảnh sông nước lãng mạn, tĩnh lặng êm đềm nhưng lại buồn đến tê tái. Nói về nỗi buồn ấy, Hoài Thanh đã nhận xét: “thiên nhiên trong thơ mới đẹp nhưng lại thấm đượm Nỗi buồn da diết bâng Khuâng”. Nỗi buồn đó lại được Huy Cận lý giải rằng “chúng tôi lúc đó có một nỗi buồn thế hệ, nỗi buồn không tìm được lối ra nên kéo dài triền miên”. Đó là nỗi buồn của những con người sống trong cảnh nước mất nhà tan, có lẽ thế nên trong dòng Tràng Giang chỉ có một giải buồn bát ngát

“Sóng gợn Tràng Giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”

từ “điệp điệp” là gợi tả những con sóng gợn lên hết lớp này đến lớp khác, triền miên vô tận. Buồn điệp điệp miêu tả cái buồn thiên nhiên nhưng thực chất nó đang diễn tả một nỗi buồn của thi nhân, đang gợn lên theo từng đợt sóng. Những con sóng vỗ vào bờ. Thuyền và nước là hai cảnh vật luôn đi cùng nhau gắn bó với nhau không bao giờ xa cách, vậy mà trong mắt Huy Cận nó trở nên bơ vơ lạc lõng. Từ đó mà nỗi sầu của nhà thơ lan tỏa ra vũ trụ “sầu trăm ngả” ở đây không gian vừa được mở ra về chiều rộng, vừa vươn lên theo chiều dài. Vì vậy hình ảnh này khiến ta liên tưởng đến hai câu thơ trong bài “trăng cao” của Đỗ Phủ

“vô biên niên mộng tiêu tiêu hạ
Bất tận Trường Giang cổ cổ lai”

thuyền là hiện diện của sự sống con người nhưng rồi sự xuất hiện ấy cũng chỉ lướt qua trong chốc lát, sau đó nó lại nép mình vào bến bờ. Trả lại sự bình yên, nhìn luồng sóng “Con thuyền xuôi mái” Đây là một sự liên tưởng đến sự lạc lõng kiếp sống trôi nổi, phải chăng tác giả cũng từng sống trong hoàn cảnh ấy.

“Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng”

ở hai câu thơ này Huy Cận đã sử dụng phép đối hết sức táo bạo. Chỉ đối ý, đối hình mà câu thơ vẫn cân xứng hài hòa con thuyền và cành củi khô đang cùng trôi nổi trên dòng Trường Giang. Trong thơ của Huy Cận đã nói nhiều đến nỗi sầu vạn cổ, buồn thiên thu. Đến bài thơ này ta lại bắt gặp một cái xấu nữa “sầu trăm ngả” không chỉ với ba từ ây thôi ta đã thấy sầu của thi sĩ trải dài khắp cảnh vật nơi đây. Nếu trong thơ Xưa thi sĩ thường dùng các chất liệu tùng cúc trúc mai, làm chất liệu sáng tác thì ở đây Huy Cận lại đưa vào trong thơ một hình ảnh rất đỗi bình thường và quen thuộc “Củi khô” nhận xét về cành Củi khô đó Nguyễn Đăng Mạnh đã viết “lần đầu tiên trong lịch sử thơ ca nhân loại có một cành củi khô trôi dạt giữa dòng trong thơ Huy Cận”. Như nỗi buồn của kiếp người trong xã hội cũ, khổ thơ này được xem là khổ thơ đặc sắc nhất của bài thơ, vì ở đây mang âm điệu buồn tê tái, khám phá được ở đó là cảnh vật thiên nhiên tràn ngập nỗi buồn, da diết… cảnh trời rộng sông dài ở đây diễn tả sự mênh mang, trống rỗng thể hiện nỗi buồn triền miên của Huy Cận và cảnh sông Hồng.

Tiếp với nỗi sầu vạn cổ, buồn thiên thu ấy, nỗi buồn được nhân lên gấp bội. Bức tranh sông nước được vẽ thêm đất, thêm làng nhưng vẫn buồn đến tê tái, nỗi buồn ấy được gợi tả từ những cồn nhỏ, thêm vào đó là sự hiu hắt thổi nhẹ của gió, sự tĩnh lặng vắng vẻ của cảnh vật,

“lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”

Huy Cận nói ông đã được đọc hai chữ đìu hiu ấy từ Chinh Phụ Ngâm

“Non kì quạnh quẽ trăng treo
bên Phi gió thổi đìu hiu mấy gò”

Cảnh sắc trong Chinh Phụ Ngâm đã vắng lặng, hiu hắt nhưng cảnh trong Tràng Giang lại vắng vẻ hiu hắt hơn. Từ láy lơ thơ diễn tả sự thưa thớt, rời rạc của những cồn nhỏ mọc lên giữa lòng trắng xanh thể hiện nỗi buồn man mác theo gió nhẹ thấm lên từng cảnh vật, nhà thơ muốn tìm đến hơi ấm của con người để xua bớt đi cái lạnh lẽo, hiu quạnh ở đây nhưng

“đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”

tiếng chợ ở đâu không xác định được, từ xưa Nguyễn Trãi đã dùng vẻ âm thanh ấy trong bài Cảnh Ngày Hè

“lao xao chợ cá làng Ngư Phủ
Dắng dỏi Cầm ve lầu tịch dương”

Âm thanh của tiếng chợ vãn đã mất dần và không xác định được. Như vậy nhà Thơ lấy động tả tĩnh để miêu tả nỗi buồn sâu lắng của thi sĩ, hai câu thơ tiếp của khổ thơ bức tranh vô biên của Tràng Giang đã đạt đến sự khôn cùng

“nắng xuống trời lên sâu chót vót
Sông dài trời rộng bến cô liêu”

Đến đây Huy Cận miêu tả không gian ba chiều giữa cảnh và người, thi sĩ như một vật nhỏ bé chơi vơi giữa bến đò với những vạt nắng trên bầu trời chiếu xuống mặt đất trong xanh, khiến ta liên tưởng đến bầu trời xanh được đẩy lên cao hơn, xa hơn. Ở đây tác giả không dùng chữ “cao chót vót” mà lại dùng “sâu” để diễn tả độ cao của trời xanh, từ đó cho chúng ta thấy rằng đứng trước cảnh vật ấy con người càng lạc lõng nhỏ bé cô đơn đến tột cùng. Chính sự lạc lõng ấy đã tạo nên cho hai khổ thơ này một nỗi buồn tê tái, mang đậm cảm xúc tình cảm của thi sĩ, và nỗi buồn ấy ẩn chứa nỗi sầu vạn cổ, buồn thiên thu của tác giả.

Thành công của hai khổ thơ chính là sự sáng tạo nghệ thuật, sự kết hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại. Sử dụng nhiều thi liệu trong thơ cổ, từ ngữ giản dị, giàu hình ảnh. Góp lại những trang thơ của Huy Cận ta không khỏi quên được nỗi buồn tê tái của thi sĩ trước cảnh vật, cảnh nước mất nhà tan. Bài thơ vừa mang đậm phong cách của Huy Cận, vừa là một dấu son chói lọi trong nền thơ ca Việt Nam và trong lòng bạn đọc.

3. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 2

Là một trong những nhà thơ nổi tiếng trong phong trào thơ mới, Huy Cận để lại cho kho tàng văn học Việt Nam rất nhiều tác phẩm đặc sắc. Bài thơ “Tràng Giang” được ông viết trong thời kỳ trước cách mạng với một nỗi u buồn, sự bế tắc của một kiếp người, trôi nổi lênh đênh không bến đỗ. Nỗi buồn ấy được thể hiện rõ nét ngay trong 2 khổ thơ đầu.

Mở đầu bài thơ, Huy Cận cho người đọc thấy được những hình ảnh rất đỗi quen thuộc: sóng, con thuyền, dòng sông để gợi nên cảm xúc:

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”

Tác giả khéo léo sử dụng âm Hán Việt “ang” cho danh từ “tràng giang” gợi một không gian rộng lớn, rờn ngợp. Đây cũng là một trong những phong cách làm thơ rất nổi bật của Huy Cận. Lúc này, tâm trạng của nhà thơ trở nên “buồn điệp điệp” – nỗi buồn được cụ thể hóa, được ví như từng đợt sóng dâng trào gối vào nhau, liên tiếp vào bờ. Nỗi u buồn ấy dường như tồn tại vĩnh cửu, cứ âm ỉ và dai dẳng mãi trong lòng tác giả. Từ láy “song song” như muốn nói đến hai thế giới, dù luôn gần gũi ở bên nhau nhưng chẳng bao giờ được gặp nhau.

Thông qua 2 câu thơ, tác giả đã cho chúng ta thấy được sự cô độc, đơn lẻ của con thuyền trên dòng sông, ẩn dụ cho hình ảnh cô độc của con người trên dòng đời. Huy Cận đã thành công sử dụng nghệ thuật tương phản đối lập để tạo nên nét cổ kính cho câu thơ. Con thuyền và dòng nước luôn gắn bó mật thiết với nhau, nhưng qua cách thể hiện của nhà thơ chúng lại có hành động trái chiều, lạc nhịp gọi cảm giác cách xa, cô đơn,

“Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng”

Có lẽ Huy Cận là người đầu tiên sử dụng hình ảnh cành củi khô trong lời thơ của mình, một hình ảnh độc đáo và táo bạo. Tác giả muốn cho mọi người thấy những nét phá cách trong phong trào thơ mới, khi mà trước đây những vật tầm thường rất ít được cho vào. Hình ảnh củi khô đời thường với một vẻ đẹp giản dị lại có một giá trị biểu đạt ghê gớm. Huy Cận khéo léo sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo ngữ và chọn lọc những từ đơn để miêu tả sự cô đơn của cảnh củi khô lênh đênh trong sự vô tận của dòng nước.

Trong khổ thơ thứ 2, tác giả miêu tả cảnh vật cô quạnh, vắng vẻ với không gian mở rộng:

“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều

Nắng xuống trời lên sâu chót vót

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”

Các từ láy “lơ thơ”, “đìu hiu” gợi nên sự nhỏ bé, ít ỏi giữa một không gian mênh mông vô tận – đây chính là sự cảm nhận bằng thị giác. Ngoài thị giác thì tác giả còn có những cảm nhận bằng thính giác với những âm thanh của cuộc sống với tiếng làng xa vãn chợ chiều. Màu nắng chiều cùng với cảnh vật sông dài, trời rộng, bến thuyền cô liêu càng khắc họa nỗi cô đơn, nỗi buồn của con người trước cuộc đời. Người đọc có thể dễ dàng cảm nhận thấy sợ vô vọng của tác giả khi không thể tìm thấy sợi dây liên hệ nào với cuộc đời.

Hai khổ thơ đầu bài “Tràng Giang” của tác giả Huy Cận mang đến một không gian rợn ngợp với nỗi buồn và sự cô đơn trải dài vô tận. Một sự lẻ loi, đơn côi của con người trước dòng đời, không tìm thấy sự kết nối với thế giới ngoài kia. Cũng có lẽ vì vậy mà tác phẩm luôn được nhiều độc giả yêu thích, không bị bụi của thời gian phủ mờ.

4. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 3

Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới (1930-1945) với những tác phẩm có sự kết hợp giữa yếu tố hiện đại và cổ điển. Phong cách sáng tác của ông có sự khác biệt lớn gắn liền với hai thời điểm: trước cách mạng tháng Tám và sau cách mạng tháng Tám. Có thể nói đó là sự chuyển biến từ nỗi u sầu, buồn bã vì thời thế trước cách mạng cho đến không khí hào hứng vui tươi sau cách mạng gắn với công cuộc đổi mới. Bài thơ “Tràng giang” được viết trong thời kì trước cách mạng với một nỗi niềm chất chứa u buồn, gợi lên sự bế tắc trong cuộc sống của kiếp người trôi nổi lênh đênh. Bài thơ để lại trong lòng người đọc nhiều nỗi niềm khó tả.

Ngay từ nhan đề bài thơ, tác giả đã có thể khái quát được tư tưởng và cảm xúc chủ đạo của bài thơ. Hai chữ “Tràng giang” có thể nói là một con sông dài, mênh mông và bát ngát. Từ Hán việt này khiến người ta liên tưởng đến những bài thơ Đường của Trung quốc. Nhưng chính tràng giang này cũng gợi lên được tâm tư của người trong cuộc khi muốn nhắc tới những thân phận nổi trôi, bé nhỏ sống lênh đênh trên con sông dài tâm tưởng và sông của nỗi u uất như thế.

Lời đề từ “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài” một lần nữa khái quát nên chủ đề của bài thơ chính là nỗi niềm không biết bày tỏ cùng ai khi đứng giữa trời đất mênh mông và bao la. Cả bài thơ toát lên được vẻ đẹp vừa hiện đại vừa cổ điển, cũng là đặc trưng trong thơ của Huy Cận.

Bước vào bài thơ, khổ thơ đầu tiên đã khiến người đọc liên tưởng đến một con sông chất chứa bao nỗi buồn sâu thẳm:

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng

Với một loạt từ ngữ gợi buồn thê lương “buồn”, “xuôi mái”, “sầu trăm ngả”, lạc mấy dòng” kết hợp với từ láy “điệp điệp”, “song song” dường như đã lột tả hết thần thái và nỗi buồn vô biên, vô tận của tác giả trong thời thế nhiều bất công như thế này.

Ngay khổ thơ đầu, nét chấm phá của cổ điển đã hòa lẫn với nét hiện đại. Tác giả đã mượn hình ảnh con thuyền xuôi mái và hơn hết là hình ảnh “củi khô” trôi một mình, đơn lẻ trên dòng nước mênh mông, vô tận, vô đỉnh. Sức gợi tả của câu thơ thực sự đầy ám ảnh, một con sông dài, một con sông mang nét đẹp u buồn, trầm tĩnh càng khiến người đọc thấy buồn và thê lương.

Vốn dĩ thuyền và nước là hai thứ không thể tách rời nhau nhưng trong câu thơ tác giả viết “thuyền về nước lại sầu trăm ngả”, liệu rằng có uẩn khúc gì chăng, hay là sự chia lìa không báo trước, nghe xót xa và nghe quạnh long hiu hắt quá. Một nỗi buồn đến tận cùng, mênh mang cùng sông nước dập dềnh. Điểm nhấn của khổ thơ chính là ở câu thơ cuối với hình ảnh “củi” gợi lên sự đơn chiếc, bé nhỏ, mỏng manh, trôi dạt khắp nơi. Có thể nói câu thơ đã nói lên được tâm trạng của các nhà thơ mới nói chung ở thời kỳ đó, một kiếp người đa tài nhưng vẫn long đong, loay hoay giữa cuộc sống bộn bề chật chội như thế này.

Đến khổ thơ thứ hai dường như nỗi hiu quạnh lại được tăng lên gấp bộ:

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều

Nắng xuống trời lên sâu chót vót

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu

Hai câu thơ đầu phảng phất một khung cảnh buồn thiu, đìu hiu và vắng lặng của một làng quê thiếu sức sống. Đó có phải là quê hương của tác giả hay không. Hình ảnh “cồn nhỏ” nghe rất rõ tiếng gió đìu hiu đến tái lòng ở ven dòng sông dường như khoác lên mình một nỗi buồn mặc định.

Ngay cả một tiếng ồn ào của phiên chợ chiều ở nơi xa cũng không thể nghe thấy, hay có chăng phiên chợ ấy cũng buồn đến hiu quạnh như thế này. Một câu hỏi tu từ gợi lên bao nỗi niềm chất chứa, hỏi người hay là tác giả đang tự hỏi bản thân mình. Từ “đâu” cất lên thật thê lương và không điểm tựa để bấu víu. Khung cảnh hoang sơ, tiêu điều nơi bến nước không có một bóng người, không có một tiếng động thật chua xót.

Hai câu thơ cuối tác giả mượn hình ảnh trời và sông để đặc tả sự mênh mông vô đinh.Không phải trời “cao” mà là trời “sâu”, lấy chiều cao để đo chiều sâu thực sự là nét tài tình, tinh tế và độc đáo của Huy Cận. Hình ảnh sông nước mênh mông và một chữ “cô liêu” ở cuối đoạn dường như đã lột tả hết nỗi buồn sâu thẳm không biết ngỏ cùng ai ấy.

Ở khổ thơ thứ ba, tác giả muốn tìm thấy sự ấm áp nơi thiên nhiên hiu quạnh này nhưng dường như thiên nhiên không như lòng người mong ngóng:

Bèo dạt về đâu hàng nối hàng

Mênh mông không một chuyến đò ngang

Không cầu gợi chút niềm thương nhớ

Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng

Sang khổ thơ thứ 3 dường như người đọc nhận ra một sự chuyển biến, sự vận động của thiên nhiên, không còn u buồn và tĩnh lặng đến thê lương như ở khổ thơ thứ hai nữa. Từ “dạt” đã diễn tả thật tinh tế sự chuyển biến của vạn vật này. Tuy nhiên từ ngữ này gắn liền với hình ảnh “bèo” lại khiến cho tác giả thất vọng vì “bèo” vốn vô định, trôi nổi khắp nơi, không có nơi bấu víu cứ lặng lẽ dạt “về đâu”, chẳng biết dạt về đâu, cũng chẳng biết đạt được bao nhiêu lâu nữa. Mặt nước mênh mông không có một chuyến đò. Tác giả chỉ đợi chờ một chuyến đò để thấy được rằng sự sống đang tồn tại nhưng dường như điều này là không thể.

Mong ngóng gửi niềm thương nỗi nhớ về quê hương nhưng tác giả nhận lại là sự im lặng của vạn vật quanh đây qua từ láy “lặng lẽ” đến thê lương và đìu hiu.

ở khổ thơ cuối dường như bút pháp của tác giả được đẩy lên cao nhất, nét vẽ chấm phá dung rất đắc điệu:

Lớp lớp mây cao đùn núi bạc

Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa

Lòng quê dợn dợn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà

Có thể nói tư tưởng cũng như tâm tình của nhà thơ được gửi gắm qua khổ thơ này. Nét chấm phá “mây cao” và “núi bạc” giống như trong thơ Đường càng thêm sầu, thêm buồn hơn. Hình ảnh “chim nghiêng cánh” và “bóng chiều sa” là sự hữu hình hóa cái vô hình của tác giả. Bóng chiều làm sao có thể nhìn thấy được nhưng qua ngòi bút và con mắt của tác giả người ta đã hình dung ra được trời chiều đang dần buông xuống.

Phân tích hai khổ thơ đầu bài Tràng giang đầy thi vị nhưng tới hai câu thơ cuối cùng chính là nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của tác giả chẳng biết gửi vào đâu, chỉ biết chất chứa đong đầy trong trái tim. Câu thơ của Huy Cận khiến chúng ta liên tưởng đến tứ thơ của Thôi Hiệu:

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai

Là sóng của sông hay là sóng trong lòng người

5. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 4

Mỗi một nhà thơ trong phong trào thơ Mới đều diện cho mình một bộ y phục tối tân khác nhau, một phong cách, một giọng riêng không tìm thấy trong bất kì cổ họng của một người nào khác. Và Huy Cận, bằng nỗi sầu nhân thế, sầu vũ trụ, ông đã đem lượm lặt chút buồn rải rác để góp nhặt nên những vần thơ âu sầu, ảo não trong “Tràng Giang”. Đặc biệt với 2 khổ đầu bài thơ, bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mà đượm buồn cùng tâm trạng bơ vơ, bế tắc đã góp phần làm nên sắc thái rất riêng, rất Huy Cận.

Có thể nói, từng khổ thơ trong Tràng Giang đều được coi như những bài thơ riêng, mỗi khổ đều mang những hương vị vừa cổ điển, vừa hiện đại, đều chứa những đặc sắc hấp dẫn. Khổ đầu:

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả

Củi một cành khô lạc mấy dòng.”

Hình ảnh “tràng giang” gợi lên một con sông dài, rộng hùng vĩ, với những đợt sóng tung bọt trắng xóa, biểu trưng cho vẻ hùng vĩ của thiên nhiên, sông nước. Nhưng, những đợt sóng ấy lại cứ nối dài triền miên, gối đầu nhau trong những cơn buồn “điệp điệp”. Con thuyền lại một lần nữa xuất hiện, đó là hình ảnh khá quen thuộc ta từng gặp trong nhiều tứ thơ khác:

“Cô chu nhất hệ cố viên tâm.”(Con thuyền buộc chặt mối tình quê).

(Thu hứng-Đỗ Phủ).

Con thuyền trên sông đưa tiễn người bạn tri kỉ trong thơ của Lí Bạch ở bài “Tống mạnh hạo nhiên chi Quảng lăng”:

“Cô phàm viễn ảnh bích không tận

Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu.”

Hình ảnh con thuyền đã trở thành một thi liệu quen thuộc, cổ điển thường gợi sự cô đơn. Con thuyền ấy trôi dạt mênh mông, vô định trên sông nước, gợi sự cô đơn và vô định của kiếp người. Thuyền và nước gắn liền nhau, ở đây nước sông và con thuyền lại chia đôi ngả, thuyền xuôi mái song song, từ đó thấy sự bơ vơ, lạc lõng của kiếp người trôi nổi. Để con thuyền và nước sông vốn gắn bó ấy mà lại chia xa, khiến cho “thuyền về nước lại sầu trăm ngả”để bỏ buồn cho dòng sông. Phải chăng chính nỗi buồn của hồn người đã bỏ buồn cho cảnh vật. câu thơ cuối khổ là một hình ảnh ngồn ngộn chất sống được đưa vào thơ, đấy cũng chính là tinh thần thơ Mới, là sự sáng tạo của Huy Cận để thấy được ý thức “tập cổ mà không nệ cổ”:

“Củi một cành khô lạc mấy dòng.”

Hình ảnh một cành củi khô đã được hoán đổi bằng tài năng và sự tinh tế trong chọn lựa và diễn đạt của Huy Cận. nếu thơ ca trung đại thường hay chọn những hình ảnh ước lệ sang trọng thì đến thơ Huy Cận, ông đã sẵn sàng đưa những chất sống ngồn ngộn, sống sít của đời sống thực tại phồn tạp vào thơ ca “cành củi khô”, rất chân thực và gần gũi với cuộc sống hàng ngày và khiến những vật vô tri vô giác cũng trở nên có linh hồn. cành củi khô đã gợi đến sự sống héo úa, ủ nát và mất hết dần tính chất sống, hay chính là sự chết chóc vì củi khô còn đâu nhựa sống nữa. Nhưng còn buồn bã và đau đớn hơn là cành củi khô ấy còn “lạc mấy dòng”., cho thấy sự cô đơn, lạc lõng và bế tắc của kiếp người. Hình ảnh một cành củi khô lạc mấy dòng ấy hay chính là ẩn dụ cho thân phận và số kiếp lênh đênh, lạc lõng bơ vơ của con người giữa cuộc sống xô bồ, nhộn nhịp này chăng? Qua đó, kín đáo bày tỏ một niềm đau nỗi xót của Huy Cận. sang đến khổ thơ thứ hai, khung cảnh lại được tô vẽ thêm những nét tiêu điều, thê lương:

“Lơ thơ cồn cỏ gió đìu hiu

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều

Nắng xuống trời lên sâu chót vót

Sông dài trời rộng bến cô liêu.”

Hình ảnh cồn cỏ lơ thơ, đìu hiu xác xơ một lần nữa thêm vào những nét vẽ tiêu điều, xơ xác cho cảnh vật. có duy nhất một hình ảnh về sự sống được xuất hiện nhưng cũng lãn vãn, ít ỏi. Chợ là biểu trưng cho cuộc sống sôi động, nhộn nhịp và đời sống kinh tế của một vùng, Đấy thế mà chợ ở đây cũng đâu đó vang vọng không rõ, đã vãn từ lâu sự sống đã đi vào thế tĩnh, không còn nhộn nhịp như trước nữa. Tiếp tục những nét vẽ cho bức tranh phong cảnh, không gian hiện ra càng thêm hùng vĩ. Nắng dồn xuống tận đáy sông và hình ảnh trời dồn lên về phía cao, khiến cho mặt phẳng không gian như bị chia cắt, bị nén chặt và cắt giữa, gây cảm giác ngột thở, khó chịu cho nhân vật trữ tình. Sông dài đấy, nhưng bến cô liêu, lại một lần nữa sự cô đơn xuất hiện đầy những nỗi buồn càng thấm sau vào ba chiều của không gian, thấm tê tái vào lòng người.

Qua 2 khổ thơ đầu, với những hình ảnh cổ điển quen thuộc và chất hiện đại chính là ở tinh thần cái tôi thơ Mới. Cũng là nỗi buồn nhưng nó không còn gắn với quan niệm và chuẩn mực về đạo đức, trung hiếu tiết nghĩa như thơ ca trung đại, mà đó là nỗi buồn của riêng cá nhân cảm thấy bơ vơ, bế tắc và lạc lõng trước thực tại. Thiên nhiên vì thế dù mênh mông, hùng vĩ nhưng rất cô liêu và tiêu điều, hoang xơ. Bằng tình yêu thiên nhiên và trái tim của một cái tôi thơ Mới, với những giọng riêng, Huy Cận đã làm nên những vần thơ thật tinh tế mà thấm đượm cảm xúc buồn bã, thê lương.

6. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 5

Huy Cận là 1 trong những tác giả tiêu biểu trong phong trào thơ mới. Thơ Huy Cận vừa có chất cổ điển vừa giàu chất suy tưởng của triết lý. “Tràng giang” thể hiện nỗi sầu của cái tôi trước” thiên nhiên mênh mông, hiu quạnh trong đó thấm đượm tấm lòng đối vs quê hương đất nước của thi sĩ.

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,

Con thuyền xuôi mái nước song song.

Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;

Củi một cành khô lạc mấy dòng”

Khổ thơ trên là khổ thứ nhất trong bài “Tràng giang”. Nghệ thuật đối có nhiều đổi mới, khiến cho một mặt nó vẫn phát huy được thế mạnh của loại thơ cổ, tạo được vẻ đẹp cân xứng, không khí trang trọng, mặt khác, nó làm cho giọng điệu của bài thơ uyển chuyển, linh hoạt, tránh được sự khuôn sáo, cứng nhắc dễ thấy đối với một số bài thơ Đường luật hồi đầu thế kỉ. Hình ảnh bèo trôi dạt trên sông nối tiếp ý nghĩa của cành củi khổ trong khổ thơ đầu, đó là sự trôi dạt ko biết về đâu của những kiếp người nhỏ nhoi, lạc loài trong chính cuộc đời mình. Từ “không” xuất hiện 2 lần để khẳng định sự vô vọng từng khát khao gắn tìm chút liên kết của 1 con người: ko 1 con đò ngang dọc trên sông, ko 1 cây cầu nối liền 2 bờ bến. Tất cả chỉ làm tăng thêm cái mênh mông lặng lẽ của công việc và cả sự trống trải lặng lẽ của cảnh vật. Đặt trong toàn bộ bài thơ, khổ 1,2,3 với sự xuất hiện lần lượt của hệ thống hình ảnh nhưng ko làm cho ko gian thêm ấm áp mà chỉ làm nổi bật 1 nỗi sầu buồn đơn côi hiu quạnh của hồn người và cảnh vật.

Vào những năm 30 của thế kỷ trước, đây là những câu thơ mới mẻ, bởi trong đó xuất hiện hình ảnh giản dị, “tầm thường” là “củi một cành khô”. Thơ xưa thường nói đến những hình ảnh cao sang mà giới “tao nhân, mặc khách” thường ưa thích như trăng hoa, tuyết nguyệt… Đến thời kì Thơ mới, những hình ảnh “bình dân” như “củi một cành khô”, “con nai vàng ngơ ngác”, con hổ “gặm một mối căm hờn trong cũi sắt” v.v… mới ào ạt xuất hiện, như là chỉ dấu về một “cuộc cách mạng trong thơ” (Hoài Thanh). Họ đang không biết đi đâu về đâu, giống như cành củi khô giữa ngã ba dòng nước.

Khổ thơ thứ hai, cũng là khổ thơ cuối cùng của bài thơ, hài hoà về nét cổ điển và hiện đại, được đánh giá là đặc sắc nhất trong kết cấu của bài thơ

“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót;

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”

Cùng với những hình ảnh vừa sang trọng vừa bình dân”, vừa rất truyền thống mà lại cũng vừa rất Tây ấy, ta bắt gặp thêm âm thanh của buổi chợ chiều đã vãn từ xa đưa tới:

“Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”

Đoàn Văn Cừ đã đặc tả thành công cái vẻ đẹp Việt Nam đặc thù trong bài Chợ Tết nổi tiếng:

“Ánh dương vàng trên cỏ kéo lê thê

Lá đa rụng tơi bời quanh quán chợ”.

Các từ “cao”, “sâu”, “rộng”, “dài” được sử dụng như một hệ thống để diễn tả không gian rộng lớn bao la. Đặc biệt, cách dùng từ đảo nghĩa và đối nghĩa giữa “lên” và “xuống”, giữa “cao” và “sâu” khiến người đọc có cảm giác bị choáng ngợp.

Đây là một hình ảnh đẹp, chứa đựng biết bao yêu mến of nhà thơ đối với thiên nhiên xứ sở. Giữa tầng tầng lớp lớp mây núi chồng chất ấy, nổi bật hình ảnh một cánh chim nhỏ đang sa xuống. Đôi cánh lấp lánh hoàng hôn khiến nó trông như 1 giọt nắng từ trên trời rơi xuống. Nhà thơ có cảm giác cả ko gian vũ trụ đang đè nặng lên đôi cánh nhỏ bé ấy khiến cho chim phải chao nghiêng đi. 2 câu thơ cuối được lấy từ 2 câu kết của Hoàng Hạc Lâu nhưng người xưa phải nhờ có khói trắng trên sông mới thấy nhớ nhà. Còn Huy Cận chẳng cần có chút “yên ba” nào cũng thấy nhớ nhà da diết. Nỗi sầu hiện đại lớn hơn so với cổ nhân. Câu thơ gợi tả hình ảnh sóng gió tràng giang dường như chỉ còn gập ghềnh 1 chỗ.

Hai khổ thơ trên sử dụng thể thơ thất ngôn rất hợp lý, hiệu quả cùng với sự kết hợp của các từ láy, biện pháp tu từ, thủ pháp nghệ thuật tương phản đã làm nổi bật lên nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước thiên nhiên, trong đó thấm đượm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà thiết tha. Tràng giang là bài thơ tiêu biểu cho phong trào thơ mới, không chỉ miêu tả quang cảnh quê hương đất nước mà còn thể hiện 1 tình yêu nước sâu nặng cùng nỗi buồn cô đơn, bơ vơ của con người ngay trên chính quê hương mình.

7. Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang – mẫu 6

Thơ là cây đàn muôn diệu của tâm hồn của nhịp thở con tim, thơ diễn tả rất thành công mọi cung bậc cảm xúc của con người, niềm vui, nỗi buồn sự cô đơn tuyệt vọng. Có những tâm trạng của con người chỉ có thể diễn đạt bằng thơ, vì vậy thơ không chỉ nói hộ lòng mình mà thơ còn thể hiện những băn khoăn suy nghĩ về sự biến đổi của thế sự với cảm xúc dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước vũ trụ bao la Huy Cận đã viết nên tác phẩm “Tràng Giang”, đặc biệt qua hai khổ thơ đầu của đoạn thơ ta cảm nhận rõ được điều đó.

Quả không sai khi nói rằng với người làm thơ, thơ là phương tiện biểu đạt cho cảm xúc cảm xúc chân thành, mãnh liệt mới là cơ sở tạo nên một tác phẩm nghệ thuật chân chính, cảm xúc càng mãnh liệt, thăng hoa thơ càng có sức ám ảnh trái tim bạn đọc.

Mang trong mình sứ mệnh cao cả của một nhà thơ khi sáng tạo nghệ thuật cùng với nỗi buồn thế sự đầy sâu sắc Huy Cận đã xây dựng được một phong cách hoàn toàn mới mẻ, khác với những nhà thơ cùng thời. Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của ông có thể kể đến “Tràng Giang”, theo lời kể của Huy Cận bài thơ được gợi cảm xúc từ một buổi chiều thu năm 1939 khi tác giả đứng ở bờ Nam Bến Chèm. Trước cảnh sông Hồng mênh mang sóng nước, những cảm xúc thời đại đã dồn về khi thi sĩ thấy cái tôi của mình quá nhỏ bé so với vũ trụ nên ông đã gửi gắm vào trong tác phẩm.

Và cảm xúc của nhà thơ có lẽ thể hiện rõ nhất qua hai khổ thơ đầu.

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song.

Thuyền về nước lại sầu trăm ngả,

Củi một cành khô lạc mấy dòng

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều

Nắng xuống trời lên sâu chót vót,

Sông dài trời rộng bến cô liêu”.

Hai khổ thơ là bức tranh thiên nhiên sông nước hùng vĩ đồng thời ẩn chứa trong đó là một trái tim đa sầu, đa cảm với biết bao cảm xúc chan chứa không nói nên lời.

Mở đầu bài thơ Nhà thơ Huy Cận đã sử dụng một loạt các thi liệu trong thơ Đường “thuyền, sóng”. Đây là một bức tranh đẹp nhưng lại buồn đến tê tái, nói về điều này nhà phê bình Hoài Thanh đã nhận xét thiên nhiên trong thơ mới đẹp, nhưng lại buồn đến da diết bâng khuâng. Nỗi buồn đó được lý giải trong câu nói của Huy Cận lúc đó chúng tôi mang một nỗi buồn đó là nỗi buồn thế hệ, chưa làm được gì cho đất nước trước cảnh nước mất nhà tan.

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,

Con thuyền xuôi mái nước song song”.

Từ “điệp điệp”, đã diễn tả tinh tế hình tượng của sóng nước. Những con sóng ấy sao hết lớp này đến lớp khác triền miên, vô tận. Ở đây nhà thơ miêu tả cái buồn của thiên nhiên hay cái buồn của con người, có lẽ là cả hai bởi Nguyễn Du từng viết.

“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.

Dường như nỗi buồn của tâm cảnh đã nhuộm vào ngoài cảnh để rồi những nỗi buồn ấy gợi lên theo từng đợt trong lòng thi nhân.

Thuyền và nước là hai sự vật luôn đi cùng với nhau vậy mà ở trong tác phẩm này nó lại trở nên bơ vơ, lạc lõng. Thuyền là hiện diện của sự sống con người, nhưng đó chỉ là sự xuất hiện thoáng qua trong giây lát, “con thuyền xuôi mái” là hình ảnh thực nhưng cũng đầy chất suy tưởng nó gợi cho ta nhớ tới hình ảnh của những kiếp người trôi nổi, lạc lõng không biết đi đâu. Phải chăng chính Huy Cận cũng đã bắt gặp bóng dáng đó trong cuộc đời mình khi.“Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước, Chọn một dòng hay để nước trôi đi”.

“Thuyền về nước lại sầu trăm ngả,

Củi một cành khô lạc mấy dòng”.

Con thuyền và cành củi khô là hai hình ảnh được sử dụng hết sức táo bạo, chúng đang cùng xuôi trên dòng tràng giang. Trong thơ của mình Huy Cận đã nhiều lần nhắc đến nỗi sầu buồn thiên thu, đến đây ta lại bắt gặp thêm một nỗi sầu nữa đó là sầu trăm ngả, chỉ với 3 từ cùng một cành củi khô đã nói lên được hình ảnh của những kiếp người nhỏ bé trong xã hội cũ, nếu trong thơ trung đại mỗi hình ảnh chất liệu đưa vào thơ đều phải được gọt giũa, chọn lọc như tùng, cúc, trúc, mai thì trong Tràng Giang Huy Cận đã đưa vào một hình ảnh rất đời thường: củi khô.

Phải chăng cành củi khô ấy cũng chính là nỗi cô đơn lạc lõng trong lòng tác giả, chính lúc bắt gặp cành củi khô ấy tác giả đã đối diện với những cái hữu hạn lớn lao của đất trời từ đó nỗi sầu nhân thế ấy đã được nêu lên trở thành nỗi buồn chung của một thế hệ thanh niên yêu nước. Vẫn là bức tranh thủy mặc sông nước ấy nhưng nó đã được vẽ thêm đất, thêm làng vậy mà nỗi buồn tái tê ấy vẫn hiện diện, nó được gợi lên qua sự tiêu điều của những cồn cỏ, sự hiu hắt của gió và sự vắng vẻ của cảnh vật.

“Lơ thơ cồn cỏ gió đìu hiu,

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”,

Trong Chinh Phụ ngâm ta đã từng bắt gặp:

“Non kỳ quạnh quẽ trăng treo,

Bến phì gió thổi đìu hiu mấy gò”.

Dường như ngọn gió đìu hiu ấy đã vượt thời gian, xuyên không gian và trôi vào thơ Huy Cận. Từ láy “lơ thơ”, đã diễn tả được sự thưa thớt, rời rạc của những hòn đất nhỏ mọc trên dòng “Tràng Giang”. Trên những cồn đất ấy là hình ảnh của những cây lau, cây sậy mỗi khi gió thoáng qua nó trở nên hắt hiu tiêu điều.

Câu thơ như chùng xuống càng xoáy sâu vào tâm hồn của nhà thơ, khiến ông càng trở nên bất lực và muốn tìm đến hơi ấm của con người. “Đâu tiếng làng xa”, là ở đâu không xác định, âm thanh ấy nghe thật mơ hồ, vậy mà đó lại là âm thanh của chợ đã vãn nghe càng buồn hơn, cũng viết về chợ nhưng trong thơ của Nguyễn Trãi hình ảnh ấy lại hiện lên thật náo nhiệt đông đúc.

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ”

Vui nhất là âm thanh của chợ vui, buồn nhất là âm thanh của chợ vãn. Ở câu câu thơ này cái tinh tế của Huy Cận là ở chỗ ông lấy động để nói tĩnh, lấy tiếng chợ vãn để gợi nên không khí vắng lặng của không gian đồng thời thể hiện mong muốn được giao hòa, giao cảm của con người dù đó chỉ là thính giác.

Đã có ý kiến cho rằng, dòng Tràng giang là một giải buồn mênh mang. Thật đúng như vậy và hai câu thơ tiếp theo cái buồn của thiên nhiên của con người đã được tác giả đặt đến cái khôn cùng của nó.

“Nắng xuống trời lên sâu chót vót,

Sông dài trời rộng bến cô liêu”.

Đến đây nhà thơ đã vẽ nên một không gian ba chiều rộng lớn là chiều cao, chiều dài, chiều rộng, còn nhà thơ thì đứng ở bến cô liêu nơi giao thoa của vũ trụ đối lập giữa không gian lớn lao với cái tôi nhỏ bé của con người, từng vạt nắng chiếu xuống mặt nước phản chiếu lên bầu trời không gian như được đẩy lên cao hơn đến sự khốn cùng của nó “sâu chót vót”, là từ ngữ không chỉ để nói về độ sâu, mà còn dùng để nói về độ cao, tạo cho người đọc cảm giác về sự rợn ngợp của không gian và đứng trước không gian đó con người càng trở nên nhỏ bé đáng thương hơn.

Cuộc sống là điểm xuất phát là, đối tượng khám phá, là cái đích cuối cùng của thơ ca. Những tác phẩm nghệ thuật chân chính luôn bắt rễ từ đời sống hiện thực và có sức lan tỏa mãi trong trái tim bạn đọc. Đến với Tràng Giang của Huy Cận ta như khám phá được những nỗi niềm nhà thơ ký thác, nghe được tiếng thở dài bất lực của thi nhân trước cảnh nước nhà đang chìm trong khói lửa của chiến tranh, sự kết hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại, sử dụng nhiều thi liệu trong thơ cổ, từ ngữ giản dị giàu hình ảnh, tất cả đã được làm nên thành công cho Tràng Giang của Huy Cận.

Tác phẩm đã khép lại nhưng mỗi lần đọc bài thơ nói chung và hai khổ thơ đầu nói riêng ta như thấy được nỗi sầu nhân thế của tác giả trong cảnh thiên nhiên hùng vĩ. Phân tích hai khổ đầu bài thơ Tràng giang nhưng có lẽ đó chính là lý do tại sao dù ra đời đã lâu nhưng Tràng Giang vẫn không bị bụi thời gian phủ mờ nó vẫn còn sáng mãi trong lòng bạn đọc yêu thơ nhiều thế hệ.

8. Cảm nhận 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang

Thơ là cây đàn muôn diệu của tâm hồn của nhịp thở con tim, thơ diễn tả rất thành công mọi cung bậc cảm xúc của con người, niềm vui, nỗi buồn sự cô đơn tuyệt vọng. Có những tâm trạng của con người chỉ có thể diễn đạt bằng thơ, vì vậy thơ không chỉ nói hộ lòng mình mà thơ còn thể hiện những băn khoăn suy nghĩ về sự biến đổi của thế sự với cảm xúc dạt dào khi thấy cái tôi nhỏ bé trước vũ trụ bao la Huy Cận đã viết nên tác phẩm “Tràng Giang”, đặc biệt qua hai khổ thơ đầu của đoạn thơ ta cảm nhận rõ được điều đó.

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả,
Củi một cành khô lạc mấy dòng

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống trời lên sâu chót vót,
Sông dài trời rộng bến cô liêu”.

Hai khổ thơ là bức tranh thiên nhiên sông nước hùng vĩ đồng thời ẩn chứa trong đó là một trái tim đa sầu, đa cảm với biết bao cảm xúc chan chứa không nói nên lời.

Mở đầu bài thơ, nhà thơ Huy Cận đã sử dụng một loạt các thi liệu trong thơ Đường “thuyền, sóng”. Đây là một bức tranh đẹp nhưng lại buồn đến tê tái, nói về điều này nhà phê bình Hoài Thanh đã nhận xét thiên nhiên trong thơ mới đẹp, nhưng lại buồn đến da diết bâng khuâng. Nỗi buồn đó được lý giải trong câu nói của Huy Cận lúc đó chúng tôi mang một nỗi buồn đó là nỗi buồn thế hệ, chưa làm được gì cho đất nước trước cảnh nước mất nhà tan.

“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song”.

Từ “điệp điệp”, đã diễn tả tinh tế hình tượng của sóng nước. Những con sóng ấy sao hết lớp này đến lớp khác triền miên, vô tận. Ở đây nhà thơ miêu tả cái buồn của thiên nhiên hay cái buồn của con người, có lẽ là cả hai bởi Nguyễn Du từng viết.

“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.

Dường như nỗi buồn của tâm cảnh đã nhuộm vào ngoài cảnh để rồi những nỗi buồn ấy gợi lên theo từng đợt trong lòng thi nhân.

Thuyền và nước là hai sự vật luôn đi cùng với nhau vậy mà ở trong tác phẩm này nó lại trở nên bơ vơ, lạc lõng. Thuyền là hiện diện của sự sống con người, nhưng đó chỉ là sự xuất hiện thoáng qua trong giây lát, “con thuyền xuôi mái” là hình ảnh thực nhưng cũng đầy chất suy tưởng nó gợi cho ta nhớ tới hình ảnh của những kiếp người trôi nổi, lạc lõng không biết đi đâu. Phải chăng chính Huy Cận cũng đã bắt gặp bóng dáng đó trong cuộc đời mình khi.“Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước, Chọn một dòng hay để nước trôi đi”.

“Thuyền về nước lại sầu trăm ngả,
Củi một cành khô lạc mấy dòng”.

Con thuyền và cành củi khô là hai hình ảnh được sử dụng hết sức táo bạo, chúng đang cùng xuôi trên dòng tràng giang. Trong thơ của mình Huy Cận đã nhiều lần nhắc đến nỗi sầu buồn thiên thu, đến đây ta lại bắt gặp thêm một nỗi sầu nữa đó là sầu trăm ngả, chỉ với 3 từ cùng một cành củi khô đã nói lên được hình ảnh của những kiếp người nhỏ bé trong xã hội cũ, nếu trong thơ trung đại mỗi hình ảnh chất liệu đưa vào thơ đều phải được gọt giũa, chọn lọc như tùng, cúc, trúc, mai thì trong Tràng Giang Huy Cận đã đưa vào một hình ảnh rất đời thường: củi khô.

Phải chăng cành củi khô ấy cũng chính là nỗi cô đơn lạc lõng trong lòng tác giả, chính lúc bắt gặp cành củi khô ấy tác giả đã đối diện với những cái hữu hạn lớn lao của đất trời từ đó nỗi sầu nhân thế ấy đã được nêu lên trở thành nỗi buồn chung của một thế hệ thanh niên yêu nước. Vẫn là bức tranh thủy mặc sông nước ấy nhưng nó đã được vẽ thêm đất, thêm làng vậy mà nỗi buồn tái tê ấy vẫn hiện diện, nó được gợi lên qua sự tiêu điều của những cồn cỏ, sự hiu hắt của gió và sự vắng vẻ của cảnh vật.

“Lơ thơ cồn cỏ gió đìu hiu,
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”,

Trong Chinh phụ ngâm ta đã từng bắt gặp:

“Non kỳ quạnh quẽ trăng treo,
Bến phì gió thổi đìu hiu mấy gò”.

Dường như ngọn gió đìu hiu ấy đã vượt thời gian, xuyên không gian và trôi vào thơ Huy Cận. Từ láy “lơ thơ”, đã diễn tả được sự thưa thớt, rời rạc của những hòn đất nhỏ mọc trên dòng “Tràng Giang”. Trên những cồn đất ấy là hình ảnh của những cây lau, cây sậy mỗi khi gió thoáng qua nó trở nên hắt hiu tiêu điều.

Câu thơ như chùng xuống càng xoáy sâu vào tâm hồn của nhà thơ, khiến ông càng trở nên bất lực và muốn tìm đến hơi ấm của con người. “Đâu tiếng làng xa”, là ở đâu không xác định, âm thanh ấy nghe thật mơ hồ, vậy mà đó lại là âm thanh của chợ đã vãn nghe càng buồn hơn, cũng viết về chợ nhưng trong thơ của Nguyễn Trãi hình ảnh ấy lại hiện lên thật náo nhiệt đông đúc.

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ”

Vui nhất là âm thanh của chợ vui, buồn nhất là âm thanh của chợ vãn. Ở câu câu thơ này cái tinh tế của Huy Cận là ở chỗ ông lấy động để nói tĩnh, lấy tiếng chợ vãn để gợi nên không khí vắng lặng của không gian đồng thời thể hiện mong muốn được giao hòa, giao cảm của con người dù đó chỉ là thính giác.

Đã có ý kiến cho rằng, dòng Tràng giang là một giải buồn mênh mang. Thật đúng như vậy và hai câu thơ tiếp theo cái buồn của thiên nhiên của con người đã được tác giả đặt đến cái khôn cùng của nó.

“Nắng xuống trời lên sâu chót vót,
Sông dài trời rộng bến cô liêu”.

Đến đây nhà thơ đã vẽ nên một không gian ba chiều rộng lớn là chiều cao, chiều dài, chiều rộng, còn nhà thơ thì đứng ở bến cô liêu nơi giao thoa của vũ trụ đối lập giữa không gian lớn lao với cái tôi nhỏ bé của con người, từng vạt nắng chiếu xuống mặt nước phản chiếu lên bầu trời không gian như được đẩy lên cao hơn đến sự khốn cùng của nó “sâu chót vót”, là từ ngữ không chỉ để nói về độ sâu, mà còn dùng để nói về độ cao, tạo cho người đọc cảm giác về sự rợn ngợp của không gian và đứng trước không gian đó con người càng trở nên nhỏ bé đáng thương hơn.

Cuộc sống là điểm xuất phát là, đối tượng khám phá, là cái đích cuối cùng của thơ ca. Những tác phẩm nghệ thuật chân chính luôn bắt rễ từ đời sống hiện thực và có sức lan tỏa mãi trong trái tim bạn đọc. Đến với Tràng Giang của Huy Cận ta như khám phá được những nỗi niềm nhà thơ ký thác, nghe được tiếng thở dài bất lực của thi nhân trước cảnh nước nhà đang chìm trong khói lửa và tan tốc của chiến tranh, sự kết hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại, sử dụng nhiều thi liệu trong thơ cổ, từ ngữ giản dị giàu hình ảnh, tất cả đã được làm nên thành công cho Tràng Giang của Huy Cận.

Tác phẩm đã khép lại nhưng mỗi lần đọc bài thơ nói chung và hai khổ thơ đầu nói riêng ta như thấy được nỗi sầu nhân thế của tác giả trong cảnh thiên nhiên hùng vĩ. Phân tích hai khổ đầu bài thơ Tràng giang nhưng có lẽ đó chính là lý do tại sao dù ra đời đã lâu nhưng Tràng giang vẫn không bị bụi thời gian phủ mờ nó vẫn còn sáng mãi trong lòng bạn đọc yêu thơ nhiều thế hệ.

Với những phần nội dung gợi ý cho đề bài phân tích hai khổ thơ đầu trong bài Tràng giang – Huy Cận được Đọc tài liệu tổng hợp phía trên, hi vọng các em học sinh sẽ có được những bài văn hay và ý nghĩa về tác phẩm đầy ấn tượng của Huy Cận.

Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây: