Phân tích đoạn 1 Phú sông Bạch Đằng ngắn gọn hay nhất

Phân tích đoạn 1 Phú sông Bạch Đằng – Bài mẫu số 1

Giáo sư Nguyễn Đình Chú có viết “ Giá trị của phú là ở chỗ không chỉ làm sống dậy hào khí chiến đấu của trận Bạch Đằng mà còn làm sáng chân lý muôn đời của dân tộc bản địa ”. Qủa đúng, đằng sau không khí thắng lợi hùng tráng của trận thủy chiến trên sông Đằng bài phú đã nêu cao niềm tự hào dân tộc bản địa, tư tưởng nhân văn cao đẹp. Đoạn thơ tiên phong không chỉ làm sống dậy hào khí thắng lợi đầy anh hùng mà còn là khúc tráng ca sáng ngời chân lý dân tộc bản địa .
Xét về cấu trúc bài phú cổ thể mang tính hô ứng, là cấu trúc đối đáp giữa hai hình tượng nhân vật chủ và khách. Khách ham đi, am hiểu nhiều và đặc biệt quan trọng tận tâm với lịch sử dân tộc dân tộc bản địa. Khách tìm đến sông Bạch Đằng không chỉ vì yêu vạn vật thiên nhiên mà còn vì lòng ngưỡng mộ nơi có chiến công oanh liệt và khát vọng tìm về một thời anh hùng để đào sâu vào chiều dài của lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa, theo bước chân anh hùng Tử Trường xưa ( sử gia nổi tiếng Trung Quốc đời Hán ). Chủ là những bô lão ở ven sông Bạch Đằng mà khách gặp đã gánh vác trách nhiệm to lớn được cả dân tộc bản địa phó thác .. Cũng hoàn toàn có thể nhân vật bô lão là nhân vật có đặc thù hư cấu, được thiết kế xây dựng nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu cảm hứng để đẩy tình cảm đi đến tận cùng và toàn vẹn nhất .

Bài phú bắt đầu trong dáng vẻ của người lữ khách – “giong buồm gió lênh đênh, nhặt trăng bể mê mải”, lãng mạn và đầy chất thơ. Chính nhân vật này đã ngược dòng thời gian trôi về quá khứ đi tìm những kí ức hôm nào với hàng loạt những danh thắng “đệ nhất thiên hạ”. Đó là không gian đơn sơ của buổi sơ khai còn là thiên nhiên chẳng tiếc lời ca ngợi.

Triệu dát huyền hề Nguyên Tương ,
Mộ u thám hề Vũ Huyệt .
Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt .
Nhân tích sở chí, mị bất kinh duyệt
Cái tài của người cầm bút thực sự được thể hiện khi đã dùng từ, đặt câu. Chỉ là tên tuổi của những miền đất mà đọc lên nghe du dương bởi chúng được tinh lọc, sắp xếp thành nhạc điệu :
Tam > Ngô > Bách > Việt
Cửu > Giang > Ngũ > Hồ
Nào là sông Nguyên, sông Tương ở Hồ Nam, Vũ Huyệt ở Cối Kê … nào là Tam Ngô, Bách Việt … mà ai ai cũng đợi chờ, ngóng trông, cũng mang một tham vọng, một kỳ vọng được in dấu chân mình trên miền đất ấy. Cho dù xa xôi, dù cách trở trăm bề, dù quen dù lạ thì chắc rằng dấu chân người đến không ai khác là lữ khách từng du ngoạn. Tưởng vậy là đã thoả “ tráng chí ” tung hoành bốn phương, nào ngờ : “ Hung thốn Vân Mộng giả sổ đắc, nhị tứ phương chi tráng chí do khuyết như dã ” ( Ngực nuốt vài trăm đầm Vân Mộng mà chí lớn tung hoành bốn phương vẫn còn chưa thỏa ). Chưa thoả ! Vì ngay trên chính mảnh đất quê nhà, ngay trên mảnh đất anh hùng, ngay miền đất mẹ của Tổ quốc thân yêu mà chân ta còn chưa đặt tới, chiến tích sông Bạch Đằng ! Đến với sông Bạch Đằng không đơn thuần là một cuộc du hí mà đến để hiểu, để nhớ và để biết ơn máu xương của thế hệ cha anh đã đổ xuống đổi lại cho yên bình thời điểm ngày hôm nay. Chiến thắng vẻ vang ấy, lý tưởng hào hùng ấy sẽ sống mãi và ghi dấu chiến công oanh liệt cho muôn đời hậu thế !
Ấn tượng tiên phong mà Trương Hán Siêu đưa đến cho người đọc là chiều rộng và chiều sâu của dòng sông lịch sử dân tộc, chiều rộng trong khoảng chừng độ địa lí, chiều sâu trong bề dày lịch sử vẻ vang của Bạch Đằng giang. Điều đó đủ để thấy dòng sông địa lý vừa là đại giang vừa là trường giang ( Bát ngát sóng kình muôn dặm ), với bao lớp sóng lớn trùng điệp. Điều đáng chú ý quan tâm là ngoài vẻ thiêng liêng hùng vĩ, sông Bạch Đằng còn nên thơ và trữ tình, nó êm ả dịu dàng e ấp như những nàng thơ, nó thơ mộng nên duyên với sóng nối sóng, với thuyền bè nối đuôi nhau trôi dập dềnh trên sông. Người xưa thường nói tức cảnh sinh tình, có lẽ rằng bởi thế mà đứng trước vạn vật thiên nhiên vừa nên thơ vừa trữ tình ấy khiến lòng người rạo rực, khiến nỗi buồn niềm vui như lẫn lộn. Nơi mặt trận ta từng chiến đấu và thắng lợi, nơi trận thủy chiến lừng lẫy trong lịch sử dân tộc nhưng kể sao cho hết những hi sinh mất mát với bao giáo gãy, bao máu và mồ hôi đã đổ xuống xương khô. Đất trời cũng như hiểu lòng người, lau lách như thể quay trở lại quá khứ, gợi lại những ngày chiến đấu căng thẳng mệt mỏi để thế hệ thời điểm ngày hôm nay không tránh khỏi động lòng hụt hẫng, xót thương cho bao anh hùng đã khuất :
Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá
Tiếc thay dấu vết luống còn lưu
Trước cảnh sắc tàn thu, trời nước biếc màu ( thủy thiên nhất sắc, cảnh sắc tam thu ) tác giả không khỏi động lòng mà lung lay ngòi bút. Tác giả đã khéo vận dụng ý thơ cổ để câu từ trau chuốt mà thổi vào đó hồn thiêng Bạch Đằng. Nơi vạn vật thiên nhiên kì vĩ của Bạch Đằng đã khơi nguồn cảm hứng để xúc cảm được dâng trào, để hồn người thêm lãng mạn phiêu du. Cảm hứng ấy dâng cao trong niềm tự hào vô bờ bến khi hồi tưởng về quá vãng anh hùng với lí tưởng kiên gan quyết chiến quyết thắng, “ hào khí Đông A ” là đây !
Như vậy khổ thơ thứ nhất đã làm sống dậy hình ảnh sông Bạch Đằng từ lâu đã soi bóng lịch sử dân tộc dân tộc bản địa như một lịch sử một thời, như một dấu son trong lịch sử dân tộc 4000 năm chiến đấu giành, dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa anh hùng. Quả đúng, Phú sông Bạch Đằng là đỉnh điểm nghệ thuật và thẩm mỹ của thể phú trong nền văn học Nước Ta thời trung đại .

Phân tích đoạn 1 Phú sông Bạch Đằng – Bài mẫu số 2

Hầu như mỗi nhà thơ, mỗi ngòi bút đều tìm về với một địa điểm lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa để tìm cảm hứng cho mình, Bạch Đằng hoàn toàn có thể nói là khu vực lịch sử vẻ vang hào hùng mà rất nhiều bước chân nghệ sĩ đã đến khai thác, kiếm tìm, trong đó, Trương Hán Siêu đã để lại dấu ấn của riêng mình qua bài phú Phú sông Bạch Đằng :
“ Giương buồm trong gió chơi vơi ,
Lướt bể chơi trăng mải miết .

Sớm gõ thuyền chừ Nguyên Tương,

Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt :
Khách cũng là một con người đi nhiều, biết rộng :
Đầm Vân Mộng chứa vài trăm trong dạ củng nhiều ,
Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết ”
Học Tử Trường chừ thú tiêu dao ” .
Thú vui của những bậc tao nhân mặc khách, ấy là bầu bạn với vạn vật thiên nhiên, uống rượu thưởng trăng, ngâm thơ. Ở đây, nhân vật trữ tình cũng mang trong mình niềm yêu say vạn vật thiên nhiên, khát khao được chu du sơn thủy non nước hữu tình. Ngay từ câu thơ mở màn, chất hào hoa, lãng mạn, tâm hồn thi sĩ đã được thể hiện qua cách diễn đạt rất đỗi tài tình của nhà thơ. Chơi vơi, lướt bể, mải miết, những từ ngữ đó góp thêm phần tạo nên cảm nhận cho người đọc về phong thái, tư thế, tâm thế của nhân vật trữ tình, hẳn là một vị lữ khách có chí hải hồ, thích ngao du sơn thủy, mà bầu bạn, bầu thơ túi rượu thân tình cùng gió trăng vạn vật thiên nhiên. Các từ chỉ thời hạn Open tần xuất tiếp nối đối nhau “ sớm, tối ”, tạo nên sự xuyên thấu, kết nối cho hai câu thơ .
Tiếp đó, bằng cách liệt kê những địa điểm nổi tiếng, nhân vật trữ tình phần nào gián tiếp cho thấy thưởng thức sâu rộng, nhiều mẫu mã của bản thân mình. Đó, phần nào cũng là ý thức thị tài của kẻ sĩ thời xưa, họ luôn ý thức về vị thế, tri thức và vốn sống, vốn thưởng thức, du lãm sâu rộng của mình, từ đó làm ra nét riêng của người tri thức lúc bấy giờ .
Nhưng chú ý thấy một điểm đặc biệt quan trọng, đó là dù đi nhiều, biết nhiều, nhưng trong thú tiêu tốn, khách chỉ học có Tử Trường, tức là Tư Mã Thiên, một nhà sử học khét tiếng lẫy lừng, người đã từng dạt dẹo hơn 20 năm chu du thiên hạ để viết nên cuốn sử ký toàn thư lưu danh ngàn thế hệ. Không chỉ thế, cái sâu xa của nhân vật trữ tình khi nhắc tới Tử Trường là ở chỗ, phải chăng khách nói đến Tử Trường để bày tỏ tâm hồn đồng điệu của mình với người xưa. Đi xa không phải chỉ để thỏa thú tiêu dao, xê dịch, mà còn là một dịp lắng mình vào những nét đẹp của những địa điểm lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa, để chiêm ngưỡng và thưởng thức, và hồi tưởng về quá khứ hào hùng của cha ông .
Mở đầu bài phú, nhân vật khách mở ra một cảnh tượng to lớn, hùng vĩ về những khu vực mình đã đặt chân, nhưng hầu hết chúng đều khó có biểu lộ hưu, hiện thực hóa trong tâm hồn người đọc, bởi lối viết phóng khoáng thiên về gợi, về liệt kê để ngày càng tăng sự hào phóng hơn là đi vào điểm nhấn chi tiết cụ thể. Do đó, ta hoàn toàn có thể hiểu thêm về dụng ý của nhà thơ ở đây, đó là mở đầu bài phú là cảm hứng tạo nên thực ra chỉ là sự sẵn sàng chuẩn bị một không khí thích hợp trước khi đi vào quốc tế hùng vĩ của sông Bạch Đằng lịch sử dân tộc .
Nét vẽ tiên phong là vẻ đẹp hùng vĩ, bát ngát vô tận của con sông lịch sử dân tộc, hào hùng :
“ Bát ngát sóng kình muôn dặm
Thướt tha đuôi trĩ một màu
Nước trời một sắc
Phong cảnh ba thu ”
Nhưng ngay khi vừa khiến người đọc choáng ngợp bởi khoảng trống to lớn, bởi vẻ đẹp hùng vĩ nơi đây, nhân vật khách lại đồng thời làm dấy lên trong lòng người đọc những xúc cảm ngậm ngùi, và lắng đọng về thế hệ đã ngã xuống tại nơi đây :
“ Sông chìm giáo gãy
Gò đầy xương khô

Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá

Tiếc thay dấu vết luống còn lưu. ”
Để từ đó, ta thấy việc chu du núi non không phải để thỏa thú xê dịch, để làm bạn với bầu thơ túi rượu, với vạn vật thiên nhiên to lớn kì vĩ, mà nó còn là cách để ta tìm về với những di tích lịch sử lịch sử dân tộc, để đồng điệu, đồng cảm, trân trọng những người đã ngã xuống vì giang sơn nghìn thu còn mãi. Cảm xúc hai câu thơ cuối ở trên như một nốt trầm, nốt lặng làm trầm xuống nhịp điệu của cả mạch thơ, đó cũng đồng thời là sự hoài tưởng, nuối tiếc, xót xa cho những hi sinh không gì tả xiết của bao thế hệ đã qua .
Khổ thơ đầu bài Phú sông Bạch Đằng đã gợi lên trong người đọc những mạch xúc cảm đan quyện vào nhau, vừa như được lan rộng ra tầm mắt bởi non kỳ thủy tú của giang sơn, vừa tha thiết lắng sâu với sự quyết tử của người chiến sỹ hào hùng đã ngã xuống vì dân tộc bản địa .

Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập