Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia để thấy được quan niệm đúng đắn của tác giả về hiền tài, về mối quan hệ giữa hiền tài và vận mệnh nước nhà, ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ thể hiện qua nghệ thuật lập luận sắc sảo, thuyết phục người đọc.
Đề bài: Phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung)
Bạn đang đọc: Phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
***
Lập dàn ý:
I. Mở bài:
– Giới thiệu bài Hiền tài là nguyên khí quốc gia và tác giả Thân Nhân Trung
II. Thân bài:
1. Khẳng định vai trò của hiền tài đối với quốc gia
– Người tài như nguyên khí của quốc gia- Nguyên khí thịnh thì quốc gia tăng trưởng, thịnh vượng- Nguyên khí suy thì quốc gia đi xuống, suy thoái và khủng hoảng- Đề cao vai trò của người tài, họ là trụ cột của quốc gia, quyết định hành động đến sự suy hay thịnh của quốc gia- Nhà nước đã làm nhiều cách để bộc lộ lòng biết ơn nhân tài và đồng thời lôi kéo nhân tài
2. Ý nghĩa của việc ghi tên, khắc tên trên bia
– Khuyến khích nhân tài góp sức kĩ năng, sức mình cho quốc gia- Làm cho nước nhà thịnh vững, bền vững- Cho mọi người nêu gương, răn đe kẻ xấu- Tôn vinh người tài, làm gương cho thế hệ mai sau- Tạo nên một truyền thống cuội nguồn hiếu học và yêu nước
III. Kết bài:
– Nêu cảm nhận của em về bài Hiền tài là nguyên khí quốc gia
- Xem thêm: Nghị luận về quan điểm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Trên đây là nội dung chi tiết dàn ý tham khảo phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Để giúp các em nắm được cụ thể hơn những yêu cầu cũng như cách làm, cách triển khai ý cho một bài phân tích hoàn chỉnh, Đọc Tài Liệu tổng hợp 5 bài văn hay nhất cho các em tham khảo dưới đây. Hi vọng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình làm bài và rèn luyện môn Văn.
Top 5 bài văn hay nhất phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Bài văn số 1:
Thân Nhân Trung là một vị quan đại triều có uy tín về đức độ, tài năng và là một nhà giáo mẫu mực của thời đại. Ông để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, trong số đó “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” là một tác phẩm tiêu biểu. Nó không chỉ dừng lại trong xã hội thời Lê mà tác phẩm ấy đối với chúng ta vẫn còn nguyên giá trị khi mà trong xã hội hiện nay giáo dục trở thành quốc sách hàng đầu.
Tác phẩm đã nêu lên ý nghĩa và mục tiêu của việc dựng bia tiến sỹ. Muốn quốc gia yên bình thì việc tiên phong là phải tôn vinh những hiền tài có công lớn với quốc gia, ghi công để khuyến khích động viên họ .Câu khởi đầu tác phẩm khiến tất cả chúng ta càng thêm khâm phục sự tài đức và khôn khéo trong lối hành văn của ông “ Tôi dẫu nông cạn vụng về nhưng đâu dám khước từ xin kính cẩn chấp tay cúi đầu mà làm bài kỉ ” thiện sự nhã nhặn của người viết. Sau đó ông khẳng định chắc chắn tầm quan trọng của hiền tài so với sự suy vong của quốc gia. Những từ ngữ với cấu trúc ngặt nghèo, hài hòa và hợp lý rõ ràng khởi đầu được đưa ra với đầy sức thuyết phục “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp … ”. Tác giả nói đến hiền tài là để chỉ những người có tài cao học rộng và có đạo đức. Hiền tài là nguyên khí nghĩa là khẳng định chắc chắn những người có tài cao học rộng và có đạo đức sẽ tạo ra sự vận mệnh của quốc gia. Người hiền tài có vai trò quyết định hành động đến sự suy thịnh của quốc gia. Hiền tài dồi dào thì quốc gia hưng thịnh, hiền tài hết sạch thì quốc gia suy yếu, người hiền tài chính là sự kết tụ của tinh hoa đất trời và của dân tộc bản địa .Sau đó ông khẳng định chắc chắn ông nêu việc huấn luyện và đào tạo nhân tài là một việc rất quan trọng “ Vì vậy những đấng thánh đế minh chẳng ai là không lấy việc tu dưỡng nhân tài kén chọn kẻ sĩ vun trồng nguyên khí thao tác tiên phong ”. Tiếp đó để làm sáng hơn cho vấn đề, ông viết “ đã thương mến cho khoa danh lại đỗ cao bằng tước trật. Ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên tháp ở Pháp Nhạn ban cho Danh hiệu Long hổ bày tiệc Văn hỉ ”. Sau mỗi khoa thi “ Triều đình mừng được người tài không có việc gì lắm đến mức cao nhất ”. Bằng lối hành văn súc tích, tác giả đã nêu bật lên vai trò của những bậc hiền tài. Nhưng tác giả cũng cho rằng những thiết đãi, trọng dụng của triều đình với những bậc hiền tài như thế vẫn là chưa đủ so với sự chăm sóc góp sức của những bậc hiền tài cho quốc gia. Tác giả nêu rằng như vậy ta phải khắc tên bia đá cho những chiến sỹ để tên tuổi và sự nghiệp của những bậc hiền tài được lưu tiếng thơm đến muôn đời sau, và cũng để cho xứng với sự góp sức của những bậc hiền tài cho quốc gia, khuyến khích những người tài ở khắp mọi nơi trên quốc gia thấy được sự trọng dung nhân tài của triều đình mà ra sức giúp vua giúp nước thiết kế xây dựng non sống mở mang bờ cõi “ Nay thánh minh lại cho rằng chuyện hay việc tốt tuy có một thời lừng lẫy nhưng lời khen tiếng thơm chưa đủ để lưu vẻ sáng lâu bền hơn, vì vậy dựng đá để danh đặt ở cửa hiền quan khiến cho kẻ sĩ chông vào mà phấn trấn hâm mộ rèn luyện danh tiết ráng sức giúp vua. Há chỉ là chuộng văn suông ham tiếng hão mà thôi đâu. ” Vậy còn nghĩa vụ và trách nhiệm của kẻ sĩ chốn lều tranh là phải như thế nào ? Là phải “ ra sức báo đáp ” ân tình của thánh đế, của triều đình .Thân Nhân Trung liên tục ngợi ca những bậc hiền tài đức độ “ Có người đã đem văn học, chính sự ra tô điểm cho cảnh trị bình suốt mấy chục năm, được quốc gia tin dùng ” cạnh bên đó tác giả cũng đem lời chỉ trích với những kẻ thủ đoạn, mưu đồ hại nước “ cũng không phải có những kẻ vì nhận hối lộ mà hư hỏng hoặc rơi vào hàng ngũ bọn gian ác ”. Và ông liên tục chứng minh và khẳng định tầm quan trọng của việc khắc bia mộ một lần nữa “ Có lẽ vì lúc sống họ chưa được nhìn thấy tấm bia này. Vì thế hồi đó được mắt thấy thì lòng thiện tràn trề, ý xấu ngăn ngừa đâu còn dám phát sinh như vậy được ” thế thì việc khắc bia mộ quyền lợi rất nhiều “ kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa khét tiếng cho sĩ phu vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước ”. Với lối liệt kê trùng điệp, trái chiều phối hợp giọng văn sang trọng và quý phái cùng lối nói mạch lạc rõ ràng, dễ hiểu đã khiến cho tất cả chúng ta thấy được công dụng to lớn của việc khắc bia mộ. Nhân tài của nước ta không nhiều nhưng cũng không quá khan hiếm nhưng để họ trở thanh nhân tài thì triều đình, quốc gia cần có những chủ trương hiệu suất cao. Tấm bia đá sẽ là lời nhắc nhở những bậc hiền tài có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của mình so với sự hưng vong của quốc gia .
Đọc tác phẩm “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ta hiểu rõ hơn về nền văn hiến của dân tộc, biết được vai trò quan trọng của việc trọng dụng nhân tài và ý nghĩa to lớn của việc lập bia tiến sĩ.
Kết cấu đầu cuối của đoạn trích có sự tương ứng và phần trước làm tiền đề cho phần sau bởi khởi đầu tác giả chứng minh và khẳng định vai trò của hiền tài “ hiền tài là nguyên khí của quốc gia ” khẳng định chắc chắn vai trò quan trọng to lớn của hiền tài không khi nào đổi khác trong mọi thời đại, phần sau Thân Nhân Trung nêu lên ý nghĩa sâu xa của việc khắc bia mộ tiến sỹ. Với những lập luận hùng hồn, trái chiều, nghệ thuật và thẩm mỹ liệt kê trùng điệp trái chiều làm lay động lòng người khiến cho những bậc hiền tài ngày càng phấn đấu kiến thiết xây dựng quốc gia. Bên cạnh đó tác phẩm không riêng gì nhấn mạnh vấn đề sự quan trọng của hiền ài trong xã hội triều Lê mà trong mọi thời đại thì hiền tài luôn giữ một vai trò quan trọng “ nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp ” .Cuối cùng tác phẩm muốn nhấn mạnh vấn đề vai trò quan trọng của việc lập bia tiến sỹ vừa để tạo tiêng thơm, nổi tiếng cho người tài vừa để họ một lòng tận trung với nước cạnh bên đó còn để răn dạy những kẻ có ý đồ xấu biết lấy đó mà sáng lòng lương thiện. Vậy việc lập bia đá là trọn vẹn quan trọng và có ý nghĩa to lớn .Bài viết của Thân Nhân Trung như một tiếng chuông làm thức tỉnh lòng yêu nước, muốn được góp sức cho quốc gia của những bậc hiền tài. Đây không chỉ là bài học kinh nghiệm về việc thiết kế xây dựng quốc gia giàu mạnh trong xã hội thời Lê mà còn là bài học kinh nghiệm cho thời nay khi mà giáo dục được coi là quốc sách số 1 .
Bài văn số 2:
Bài ” Hiền tài là nguyên khí quốc gia ” được trích trong bài kí đề danh tiến sỹ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ 3 ( 1442 ) do Thân Nhân Trung soạn năm 1484 thời Hồng Đức. Bài kí này được khắc đá hiện còn ở Văn miếu ( TP.HN ) .Thân Nhân Trung tự là Hậu Phủ quê ở Yên Dũng, Bắc Giang, đỗ Tiến Sĩ làm quan dưới thời Hồng Đức có văn tài lỗi lạc, đức trọng tài cao từng được vua Lê Thánh Tông tin dùng ban chức ” Tao đàn phó nguyên suý “. Câu khởi đầu cho ta biết Thân Nhân Trung được vua Lê Thánh Tông uỷ thác cho trách nhiệm. Một cách nói vừa kính cẩn, vừa khiêm nhường : ” Tôi dẫu nông cạn, vụng về, nhưng đâu dám khước từ, xin kính cẩn chắp tay cuối đầu mà làm bài kí rằng … ” .Các tiến sỹ được khắc tên vào bia đá ở Văn Miếu là những hiền tài, những người học rộng, tài cao và có đạo đức. Tác giả coi ” Hiền tài là nguyên khí của quốc gia ” chứng minh và khẳng định nguyên khí có hệ trọng với sự thịnh suy, hưng vong của quốc gia. Cách lập luận của tác giả rất ngặt nghèo và đầy sức thuyết phục : ” Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp ” .Câu văn đẹp, sáng tạo độc đáo thâm thúy, ngôn từ lịch sự và trang nhã, phép đối của thể văn cổ biền ngẫu được vận dụng tài tình. Từ xưa đến nay, câu văn này được nhiều nhà viết sử nhắc lại, được nhiều người ghi nhớ và truyền tụng, càng đọc càng suy ngẫm, ta càng thấy rõ : khi hiền tài Open như hoa mùa xuân thì quốc gia cường thịnh, khi ” tuấn kiệt như sao buổi sớm, nhân tài như lá mùa thu ” thì vận nước khó khăn vất vả, yếu hèn .
Tiếp theo Thân Nhân Trung nói về sự quan tâm đào tạo nhân tài là chính sách hàng đầu, là điều quan tâm đặc biệt: “Vì vậy, các đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí” làm việc đầu tiên. Triều đình nhà Lê, từ năm 1439 trở đi đã có nhiều việc làm biệt đãi và quý trọng kẻ sĩ. Nào là “đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật”. Nào là “nêu tên ở tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long hổ, bày tiệc Vân hỉ”. Sau mỗi khoa thi kén được nhiều tiến sĩ, trạng nguyên, “Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm đến mức cao nhất”. Đó là các việc như đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban mũ áo, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao.
Làm thế vẫn chưa đủ, nên vua Lê Thánh Tông, vị thánh minh lại cho khắc tên những tiến sỹ vào bia đá đặt ở cửa Hiền Quan ( Văn Miếu ) nhằm mục đích mục tiêu ” khiến cho kẻ sĩ trông vào mà mừng thầm hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua “. Ý nghĩa sâu xa của việc ” dựng đá đề danh ở cửa Hiền Quan ” bộc lộ việc giảng dạy và tu dưỡng nhân tài, ươm nguồn nguyên khí quốc gia, được tổ tiên ông cha ta đặc biệt quan trọng coi trọng, đâu phải là ” chuộng văn suông, ham tiếng hão “. Trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm của ” kẻ sĩ chốn trường ốc lều tranh ” phải như thế nào ? Phải ” tự trọng tấm thân ” rèn đức rèn tài, phải ” ra sức báo đáp ” ơn nghĩa minh quân thánh đế .Sau khi ca tụng những tiến sỹ ” đã đem văn học, chính sự ra tô điểm cho cảnh trị bình suốt mấy chục năm, được quốc gia tin dùng “, Thân Nhân Trung đã nghiêm khắc chỉ trích ” những kẻ vì nhận hối lộ mà hư hỏng, hoặc rơi vào hàng ngũ bọn gian ác ” .Cuối bài văn, tác giả nói lên quyền lợi to lớn, tính năng to lớn của việc dựng bia tiến sỹ ở Văn Miếu : ” kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng, dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa khét tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước “. Lí lẽ tinh tế, lập luận ngặt nghèo, đối ý đối lời mạch lạc, giọng văn sang chảnh, càng đọc ta càng thấy ý nghĩa tốt đẹp của việc tổ tiên ông cha ta rất lâu rồi dựng bia đá đề danh tiến sỹ .Trong ” Bình Ngô đại cáo ” Nguyễn Trãi tự hào viết :” Như nước Đại Việt ta từ trước ,Vốn xưng nền văn hiến đã lâu ” .
Đọc bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ta càng hiểu rõ và sâu hơn nền văn hiến của dân tộc. Chính việc “bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí, (dựng bia tiến sĩ đã góp phần to lớn xây nền văn hiến ngày càng thêm rạng rỡ). Bài học lịch sử được rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ là lấy việc giáo dục làm quốc sách, coi trọng việc đào tạo nhân tài, biệt đãi kẻ sĩ để công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Bài văn số 3:
“Hiền tài là nguyên khi của quốc gia” là đoạn trích từ bài “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Bảo Đại thư ba” do Thân Nhân Trung soạn năm 1484 đời Hồng Đức.
Tác phẩm nói về việc lập bia đá so với việc khuyến khích hiền tài. Tổ chức thi tuyển ba năm một lần là một bước tiến quan trọng của chủ trương tìm kiếm và tăng trưởng nhân tài ở đời Lê Thánh Tông ( mở màn từ năm 1463 trở đi, định lệ cứ ba năm một lần thi tiến sỹ ), nhưng việc lập bia đá được thực thi chậm hơn. Đoạn trích có hai phần chính. Đầu tiên, tác phẩm trình diễn vai trò của hiền tài so với việc thiết kế xây dựng quốc gia : “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia ”, kẻ sĩ chính là hiền tài. Do đó, nhà nước biểu lộ việc chăm sóc kén chọn kẻ sĩ, quý trọng kẻ sĩ bằng việc ban cho những ân huệ lớn như khoa danh “ đề cao bằng tước trật ”, đãi tiệc, … nhưng đây là những giải pháp có giá trị trước mắt. Việc lập bia đá đề danh là một trong những giải pháp thiết yếu để khuyến khích, cổ vũ nhân tài : Khắc tên tiến sỹ vào bia đá để tên tuổi họ được lưu lại lâu dài hơn là một hình thức cổ vũ, động viên quan trọng. Mặt khác, khi tên tuổi đã được khắc vào bia đá, kẻ sĩ phải gắng lòng, dốc sức để xứng danh với tên tuổi lưu muôn đời. Chủ trương dùng bia đá để khuyến khích sự tự giác là chủ trương “ độc trị ” của Nho gia .Trong một đoạn văn ngắn, tác giả đã quy đổi “ điểm nhìn ”, nhìn từ lập trường của một nhà chỉ huy ( vì vua sai tác giả soạn bài văn ), khẳng định chắc chắn việc tu dưỡng, kén chọn nhân tài luôn là việc làm của những vị thánh đế, minh vương ”. Các giải pháp khuyến khích, trọng đãi nhân tài đã được thực thi phản ánh chủ trương tích cực của nhà nước so với nhân tài. Đoạn văn này có công dụng ca tụng triều đại Lê Thánh Tông đồng thời có cả công dụng của một thông điệp gửi đến đời sau, có giá trị lâu bền hơn như một chân lý : “ những người chỉ huy hãy biết chăm sóc, trân trọng người tài ” .Nhìn về kẻ sĩ, tác giả nghiên cứu và phân tích quy luật tâm ý : Việc đặt bia đá có ý nghĩa “ khiến kẻ sĩ trông vào mà mừng quýnh hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua ”. Mặt khác, kẻ sĩ vốn nghèo hèn, khi được triều đình tôn vinh, tất yếu ra sức báo đáp “ kẻ sĩ chốn trường ốc lều tranh, phận thật nhỏ mọn mà được triều đình đề rất mực như thế thì họ phải làm thế nào đẻ tự trọng tấm thân mà ra sức báo đáp ? ”. Một điểm nữa là nếu những người đỗ đạt thấy tên mình trên bia “ lòng thiện tràn trề, ý xấu bị ngăn ngừa ” thì không hề làm điều xấu, điều ác được .
Bài văn số 4:
Thân Nhân Trung ( 1418 – 1499 ) tên chữ là Hậu Phủ, người xã Yên Ninh, huyện Yên Dũng, nay thuộc tỉnh Bắc Giang. Ông đỗ tiến sỹ năm 1469, từng là thành viên trong Hội Tao đàn do vua Lê Thánh Tông sáng lập. Là người có tài văn chương nên năm 1484, ông đã được nhà vua đáng tin cậy giao cho soạn thảo ” Bài kí đề danh Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba “. Văn bản này giữ vai trò quan trọng như lời ” Tựa ” chung cho cả 82 tấm bia Tiến sĩ ở nhà bia Văn Miếu, Thành Phố Hà Nội .
Bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” trích từ bài kí này, trong đó có câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”.
Vấn đề tác giả nêu ra trong đoạn trích là chứng minh và khẳng định vai trò, vị trí của những bậc hiền tài so với quốc gia. Đây là một đánh giá và nhận định sáng suốt và đúng đắn, được chiêm nghiệm và rút ra từ thực tiễn thăng trầm của lịch sử vẻ vang nước ta, chứng tỏ người viết có tầm nhìn xa trông rộng .Vậy ” hiền tài ” là gì ?Thế nào là ” hiền tài ” ? Hiểu theo nghĩa hiển ngôn của từng từ thì ” hiền ” là ăn ở tốt với mọi người ( phải đạo ), hết lòng làm trọn bổn phận của mình so với người khác ; ” tài ” là năng lực đặc biệt quan trọng làm một việc nào đó. Hiểu rộng ra theo nghĩa hàm ngôn thì ” hiền tài ” là người tài cao, học rộng và có đạo đức, một lòng một dạ vì quyền lợi của nhân dân, Tổ quốc .Thế nào là ” nguyên khí ” ? ” Nguyên khí ” là khí khởi đầu tạo ra sự sống của vạn vật. Hiểu rộng ra, ” nguyên khí ” là yếu tố quyết định hành động sự sống còn và tăng trưởng của xã hội, quốc gia .Tại sao ” hiền tài là nguyên khí của quốc gia ” ? Hiền tài là sự kết tụ tinh hoa của đất trời, của khí thiêng sông núi, của truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa. Người xưa đã nói : Địa linh sinh nhân kiệt, nên hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Những người được coi là ” hiền tài ” có vai trò vô cùng quan trọng so với sự hưng vong của một triều đại nói riêng và của quốc gia nói chung. Có thể lấy rất nhiều ví dụ trong lịch sử dân tộc nước ta để chứng tỏ cho điều đó như Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Giang Văn Minh, Tô Hiến Thành, Đường Chu Văn An, Lê Quý Đôn, Nguyễn Huệ … ở những thế kỉ trước và nhân vật nổi tiếng của thế kỉ XX là quản trị Hồ Chí Minh vĩ đại – người đã chỉ huy thành công xuất sắc sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc bản địa thoát khỏi ách nô lệ của thực dân, phong kiến, giành lại chủ quyền lãnh thổ độc lập, tự do cho quốc gia và khẳng định chắc chắn tên tuổi Nước Ta trước toàn quốc tế .Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, có một số ít nhân sĩ, tri thức được đào tạo và giảng dạy ở quốc tế vì cảm phục đức hi sinh cao quý của quản trị Hồ Chí Minh nên đã chuẩn bị sẵn sàng từ bỏ đời sống vinh quang phong phú, quay trở lại nước trực tiếp góp phần tài trí của mình cho sự nghiệp kháng chiến. Kĩ sư Trần Đại Nghĩa, người sản xuất ra nhiều thứ vũ khí lợi hại cho kháng chiến. Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch, bác sĩ Tôn Thất Tùng, bác sĩ Đặng Văn Ngữ … đã bỏ ra bao công sức của con người điều tra và nghiên cứu, tìm tòi và sản xuất ra những thứ thuốc kháng sinh quý giá để cứu chữa cho thương bệnh binh, bộ đội trên mặt trận. Nhà nông học Lương Định Của suốt đời trăn trở, nghiên cứu và điều tra lai tạo ra những giống lúa mới có năng lực chống sâu rầy và cho hiệu suất cao để cải tổ đời sống nông dân, tăng nguồn lương thực tiếp tế cho mặt trận miền Nam đánh Mĩ … Đó là gương sáng của những bậc ” hiền tài ” một lòng một dạ vì quyền lợi và nghĩa vụ chung của nhân dân và Tổ quốc .Như đã nói ở trên, ” hiền tài ” có vai trò quan trọng so với sự hưng vong của quốc gia. Nhưng ” hiền tài ” không phải tự nhiên mà có. Ngoài thiên khiếu bẩm sinh, những người tài phải được phát hiện và giáo dục theo một quy củ trang nghiêm để họ nhận thức đúng đắn về mục tiêu học tập là rèn luyện đạo lí làm người, để tu dưỡng lòng tương thân, tương ái và hiểu rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân so với xã hội. Ngày xưa, theo ý niệm của Khổng giáo thì việc giáo dục con người phải lấy đức làm gốc ( đức giả bản dã ), còn tài là phần ngọn ( tài giả mạt dã ). Nguyễn Trãi cũng đặt đức lên trên tài : ” Tài thì kém đức một vài phân “. Đại thi hào Nguyễn Du cũng chứng minh và khẳng định : ” Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài “. Quan niệm đúng đắn ấy còn giữ nguyên giá trị cho đến tận thời nay. Bác Hồ trong một lần chuyện trò với học viên đã nhấn mạnh vấn đề : ” Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì thao tác gì cũng khó ” .” Hiền tài ” trước hết phải là người có đức. Trong chính sách phong kiến trước đây thì đức chính là lòng trung quân, ái quốc. Mọi tâm lý và hành vi của những bậc ” hiền tài ” đều không ngoài bốn chữ đó. Những mưu cầu, toan tính vun vén cho quyền lợi cá thể không hề ảnh hưởng tác động và làm ảnh hưởng tác động đến lí tưởng cao quý giúp vua, giúp nước của họ. Xét theo chuẩn mực đạo đức Nho giáo thì họ xứng danh là những bậc chính nhân quân tử : ” giàu sang bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất “. ( Giàu sang không làm đổi khác, nghèo khó không hề chuyển lay, đấm đá bạo lực không hề khuất phục ). ” Hiền tài ” là những tấm gương quả cảm, tận trung với nước, tận hiếu với dân. Mạc Đĩnh Chi, Trạng nguyên đời Trần được triều đình cử đi sứ phương Bắc đã tỏ rõ cho vua quan nhà Minh biết chí khí hiên ngang của người quân tử bằng tài ứng đối hùng biện của mình. Giang Văn Minh sẵn sàng chuẩn bị hi sinh tính mạng con người để bảo vệ danh dự của vua Nam và quốc thể nước Nam, xứng danh là sứ thần Đại Việt. Không thể kể hết tên tuổi những bậc ” hiền tài ” của nước Nam, đúng như Nguyễn Trãi từng viết : ” Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, tuy nhiên hào kiệt đời nào cũng có ” ( Bình Ngô đại cáo ) .Tuy nhiên, lịch sử dân tộc mấy nghìn năm của quốc gia ta có nhiều quy trình tiến độ đổi khác thăng trầm. Về đại cục, lịch sử vẻ vang luôn tăng trưởng theo hướng đi lên ; nhưng có lúc lịch sử dân tộc gặp quá trình suy thoái và khủng hoảng, bi thương. Vận mệnh dân tộc bản địa, số phận quốc gia đặt lên vai ” hiền tài “, nhưng vì nhiều lí do, họ đã không đảm đương được trách nhiệm mà quốc gia phó thác. An Dương Vương oai hùng với thành Cổ Loa bền vững và kiên cố và nỏ thần hiệu nghiệm, nhưng vì chủ quan khinh địch nên đã lâm vào cảnh nước mất nhà tan. Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống chỉ vì ham muốn lợi danh mà hèn nhát cam tâm làm tay sai cho quân xâm lược phương Bắc. Đó là lúc nguyên khí suy, thế nước yếu rồi xuống thấp .Điều quan trọng nhất là ” hiền tài ” thì phải thực sự có tài. Có tài kinh bang tế thế thì mới nghĩ ra được những kế sách sáng suốt giúp vua và triều đình quản lý quốc gia. Tài năng quân sự chiến lược lỗi lạc của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã góp thêm phần to lớn vào chiến công lừng lẫy của quân dân nhà Trần ba lần đánh thắng quân xâm lược Mông – Nguyên. Tài năng quân sự chiến lược, ngoại giao xuất sắc của Nguyễn Trãi khiến ông trở thành vị quân sư số một của Lê Lợi, có vai trò quyết định hành động thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, quét sạch mười vạn giặc Minh ra khỏi bờ cõi nước ta .Một gương sáng ” hiền tài ” đã trở thành thần tượng không riêng gì trong khoanh vùng phạm vi quốc gia mà lan rộng ra ra khoanh vùng phạm vi toàn thế giới là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tên tuổi của ông gắn liền với hai cuộc kháng chiến đau thương và oanh liệt của dân tộc bản địa Nước Ta chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ xâm lược. Ông đã làm vẻ vang cho lịch sử dân tộc và truyền thống lịch sử quật cường, hào hùng của quốc gia. Nhắc đến ông, nhân dân ta và bè bạn năm châu thương mến, tự hào ; còn kẻ bại trận cũng phải nghiêng mình kính phục .Xưa nay, những triều đại phong kiến đều chăm sóc đến việc mở trường học và tổ chức triển khai thi tuyển để tuyển chọn nhân tài giúp nước. Sau khi quét sạch quân xâm lược nhà Minh ra khỏi bờ cõi, mở ra nền thái bình muôn thuở, vua Lê Thái Tổ đã tỏ ra đặc biệt quan trọng chăm sóc đến yếu tố lan rộng ra và nâng cao nền giáo dục của nước nhà, trong đó có việc phát hiện và đào tạo và giảng dạy nhân tài nhằm mục đích ship hàng cho mục tiêu chấn hưng quốc gia. Các triều đại trước, việc tuyển chọn người ra làm quan đa phần trải qua con đường tiến cử, nhiệm cử …, nhưng đến thời Lê thì hầu hết là trải qua khoa cử để chọn người tài năng giúp vua trị nước. Vua Lê Thánh Tông viết trong chiếu dụ như sau : ” Muốn có nhân tài, trước hết phải chọn người có học. Phải chọn người có học thì thi tuyển là đầu. Nước ta, từ khi trải qua binh lửa, nhân tài ít như lá mùa thu, tuấn sĩ thưa như sao buổi sáng. Thái Tổ ta mới dựng nước đã lập ngay trường học, nhưng lúc mới mở mang chưa đặt khoa thi. Ta noi theo chí tiên đế, muốn cầu được hiền tài để thoả lòng mong đợi. Trong sắc dụ của mình, vua Lê Hiển Tông cũng chứng minh và khẳng định : ” Các bậc thánh đế minh vương, chẳng ai không lấy việc thiết kế xây dựng người tài, kén chọn kẻ sĩ, bồi đắp nguyên khí thao tác tiên phong. “Người có tài, có đức giữ vai trò quan trọng trong sự nghiệp thiết kế xây dựng quốc gia ngày này như thế nào ? Nếu hiểu theo nghĩa ” hiền tài ” là người tốt, có năng lực đặc biệt quan trọng làm một việc nào đó thì ” hiền tài ” lúc bấy giờ trong nghành nào cũng có. Đó là những người vượt khó để thành đạt, là những người kinh doanh có tâm, có tài, sản xuất ra những hàng hoá chất lượng cao đem lại quyền lợi to lớn cho nhân dân, quốc gia, là những nhà khoa học có nhiều khu công trình hữu dụng, thiết thực, là những vị chỉ huy có tư tưởng thay đổi, hoạch định những chủ trương tương thích, khả thi để thôi thúc nền kinh tế tài chính, chính trị, văn hoá xã hội ngày càng tăng trưởng. Tất cả hợp lại tạo nên ” nguyên khí quốc gia. “” Hiền tài ” không phải tự nhiên mà có. Ngoài năng khiếu sở trường bẩm sinh mang đặc thù truyền thống lịch sử của mái ấm gia đình, dòng họ, quê nhà … thì người tài phải được phát hiện, giáo dục, giảng dạy một cách trang nghiêm và chuyên nghiệp để thực sự trở thành ” hiền tài ” của quốc gia .Nhân tài của một quốc gia không nhiều nhưng cũng không quá khan hiếm. Để có được ” hiền tài “, Nhà nước phải có chủ trương giảng dạy và sử dụng đúng đắn cùng chủ trương đãi ngộ trân trọng, phải chăng. Tạo điều kiện kèm theo thuận tiện để ” hiền tài ” tăng trưởng kĩ năng và góp sức có hiệu suất cao nhất cho sự nghiệp tăng trưởng quốc gia giàu mạnh .Có thể bạn chăm sóc : Phân tích đoạn đầu bài Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi
Bài văn số 5:
Thân Nhân Trung là một vị quan đại triều có uy tín về đức độ, kĩ năng và là một nhà giáo mẫu mực của thời đại. Ông để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, trong số đó “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia ” là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội khẳng định chắc chắn được rõ nét tên tuổi của ông trong lòng fan hâm mộ. Tư tưởng của Thân Nhân Trung cho rằng : ” Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp “. Chính do đó cần phải tu dưỡng nhân tài là việc cần làm để cùng kiến thiết xây dựng quốc gia ngày càng thịnh vượng .Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là đoạn trích từ bài văn bia. Nội dung nhằm mục đích lý giải ý nghĩa của việc dựng bia tiến sỹ : vừa để ghi công những tên tuổi của những bậc hiền tài để góp sức cả đời mình cho quốc gia đồng thời còn là cách động viên để mọi người có thêm động lực để cùng nhau thiết kế xây dựng quốc gia giúp cho nhân dân có được đời sống ấm no .Đoạn trích điển hình nổi bật với nội dung chủ yếu : hiền tài là nguyên khí của quốc gia, có vai trò quan trọng so với vận mệnh quốc gia. Tác giả đúc rút chân lí : Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Vậy Hiền tài là gì ? Cách lập luận của tác giả rất ngặt nghèo và đầy sức thuyết phục : “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp ” .Còn nguyên khí là gì ? Nguyên khí là khí chất bắt đầu tạo ra sự sự sống và quy trình tăng trưởng của sự vật. Hiểu rộng ra, nguyên khí là nền tảng làm ra sự sống còn và tăng trưởng của xã hội và quốc gia .Tư tưởng của Thân Nhân Trung không chỉ chứng minh và khẳng định vai trò quan trọng của hiền tài so với quốc gia mà còn nêu cao sự thiết yếu của việc chăm sóc, đào tạo và giảng dạy và tạo nhiều thời cơ tăng trưởng cho hiền tài. Đất nước nào, xã hội nào cũng có những người hiền tài, tuy nhiên những người hiền tài đó có được phát huy hết những gì mà họ có hay không còn phụ thuộc vào vào việc có trọng dụng hay không trọng dụng của xã hội, quốc gia đó. Một quốc gia, một xã hội muốn tăng trưởng thiết yếu phải chăm sóc tu dưỡng, trọng dụng hiền tài, cần trân trọng, tôn vinh những góp sức, những góp phần của họ, cần bảo vệ, phát huy những giá trị quý giá mà họ đã đem lại cho xã hội, cần tạo một thiên nhiên và môi trường trong sáng, lành mạnh để người hiền tài được phát huy hết tiềm năng, cần có sự chăm sóc đãi ngộ kịp thời, đúng đắn với người hiện tại. Có như vậy thì hiền tài mới ngày càng dồi dào và quốc gia mới thực sự hưng thịnh. trái lại, có hiền tài mà không trọng dụng, thậm chí còn còn tìm cách hủy hoại thì hiền tài hết sạch, không còn những người tài đức để xây đắp quốc gia, xã hội lâm vào suy thoái và khủng hoảng, ngưng trệ, quốc gia tất sẽ đi đến chỗ suy yếu .Tác giả còn nêu ý nghĩa to lớn của việc khắc bia để tên những tiến sỹ so với đương thời và hậu thế. Thứ nhất, là dù có trọng dụng hiền tài như thế nào đi chăng nữa thì mỗi người đều mong ước được khắc tên mình trên bia đá để họ coi đó là niềm tự hào của bản thân khi đã góp được công sức của con người, tuổi trẻ của mình cho quốc gia, để mọi người hoàn toàn có thể biết đến tên tuổi của những người hiền tài và lưu truyền muôn đời sau. Thứ hai, tác giả khẳng định chắc chắn việc dựng bia là một việc thiết yếu và đúng đắn. Ngoài ý nghĩa tôn vinh tên tuổi của những bậc hiền tài, ghi nhớ công lao của những người có góp phần to lớn cho quốc gia, dân tộc bản địa thì mục tiêu của việc dựng bia là để răn dạy lẽ phải, ngăn ngừa sự tha hoá biến chất của những người có tài, có chức quyền trong thiên hạ. Để những người tài trở thành hiền tài, thành nguyên khí quốc gia thì triều đình cần phải có chủ trương đào tạo và giảng dạy và sử dụng hiệu suất cao, phải có những điều răn dạy nghiêm khắc trước mắt và lâu bền hơn. Bia đá sẽ là lời nhắc nhở hiền tài có ý thức rõ ràng hơn về nghĩa vụ và trách nhiệm của mình so với sự hưng vong của quốc gia và dân tộc bản địa. Trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm của ” kẻ sĩ chốn trường ốc lều tranh ” phải như thế nào ? Phải ” tự trọng tấm thân ” rèn đức rèn tài, phải ” ra sức báo đáp ” ân huệ minh quân thánh đế .Với lối liệt kê trùng điệp, trái chiều tích hợp giọng văn sang trọng và quý phái cùng lối nói mạch lạc rõ ràng, dễ hiểu đã khiến cho tất cả chúng ta thấy được công dụng to lớn của việc khắc bia mộ và những ý nghĩa to lớn của việc làm này. Nhân tài của nước ta không nhiều nhưng cũng không quá khan hiếm nhưng để họ trở thành nhân tài thì triều đình, quốc gia cần có những chủ trương hiệu suất cao. Tấm bia đá sẽ là lời nhắc nhở những bậc hiền tài có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của mình so với sự hưng vong của quốc gia .
Bằng phương pháp lập luận chặt chẽ và nghệ thuật sử dụng từ ngữ chính xác, tác giả Thân Nhân Trung đã để lại cho người đời sau bài học thiết thực về cách nhìn nhận, đánh giá, sử dụng nhân tài đúng đắn và hợp lí. Biết phát hiện, đầu tư đào tạo và tôn trọng nhân tài – đặc biệt là hiền tài thì sự nghiệp dân giàu nước mạnh mới mau chóng trở thành hiện thực.
Trong toàn cảnh hội nhập lúc bấy giờ, nhu yếu tăng trưởng quốc gia càng đặt ra một cách bức thiết. Để sánh vai cùng những nước mạnh trong khu vực và trên quốc tế, tất cả chúng ta cần có nhiều hơn nữa những người tài đức. Chính vì thế tư tưởng của Thân Nhân Trung thêm một lần nữa cần được khẳng định tính đúng đắn và văn minh của nó. Đó chính là mục tiêu không riêng gì của một thời đại để kiến thiết xây dựng một quốc gia phồn vinh, thịnh vượng thực sự .
Sưu tầm và tuyển chọn Văn mẫu lớp 10 hay nhất / Đọc Tài Liệu
Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập