Tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục, tác giả

Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơn=> Với phong thái rất riêng của mình, hoàn toàn có thể nói Nguyễn Tuân chính là hiện thân của cái định nghĩa về người nghệ sĩ. Đối với ông, văn chương thẩm mỹ và nghệ thuật phải có phong thái độc lạ, mới lạ .- Sau Cách mạng tháng Tám, phong thái sáng tác của Nguyễn Tuân đã có nhiều chuyển biến quan trọng, không còn cái ngông nghênh, khinh bạc. Ông tìm thấy mối quan hệ ngặt nghèo giữa quá khứ – hiện tại – tương lai, giọng văn trở nên tin yêu, đôn hậu, tìm thấy cái đẹp, chất tài hoa ở những con người lao động thông thường, giọng văn khinh bạc hầu hết để ném vào quân địch dân tộc bản địa hay những mặt trái của xã hội .

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây:

– Trước Cách mạng tháng Tám, phong cách sáng tác của ông gói gọn trọng một chữ ngông. Ngông dựa trên sự tài hoa uyên bác và nhân cách hơn người.

– Sau Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân nhiệt tình tham gia cách mạng và trở thành cây bút tiêu biểu vượt trội của nền văn học mới .- Năm 1941, Nguyễn Tuân lại bị bắt giam một lần nữa vì giao du với những người hoạt động giải trí chính trị .- Sau đó một thời hạn ông lại bị tù vì “ xê dịch ” qua biên giới không có giấy phép .- Nguyễn Tuân học hết bậc Thành chung thì bị đuổi do tham gia một cuộc bãi khóa phản đối một số ít giáo viên Pháp nói xấu người Nước Ta .- Nguyễn Tuân ( 1910 – 1987 ) sinh ra trong một nhà nho nghèo khi Hán học đã tàn, quê gốc ở Thành Phố Hà Nội .

I. Đôi nét về tác giả Nguyễn Tuân

– Nguyễn Tuân sinh năm 1910, mất năm 1987 trong một gia đình nhà Nho khi Hán học đã suy tàn

– Quê thuộc làng Mộc, nay là phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà nội

– Sau khi học hết bậc thành chung, ông viết văn và làm báo

– Cách mạng tháng Tám thành công, ông đến với cách mạng, tự nguyện dùng ngòi bút của mình để phục vụ cuộc kháng chiến

– Từ năm 1948 đến năm 1968, ông là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam

– Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn, một người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông có vị trí to lớn và vai trò không nhỏ đối với nền văn học Việt Nam

– Năm 1996, ông được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật

– Các tác phẩm chính: Vang bóng một thời, Một chuyến đi, Thiều quê hương, Sông Đà, Hà Nội ta đánh Mĩ giỏi…

– Phong cách nghệ thuật: phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân có sự thay đổi trong những sáng tác ở thời kì trước và sau cách mạng tháng Tám song có thể thấy những điểm nhất quán sau:

+ Phong cách của Nguyễn Tuân có thể thâu tóm trong một chữ “ngông”, trong mỗi trang viết của mình, Nguyễn Tuân luôn muốn thể hiện sự tài hoa, uyên bác của bản thân. Chất tài hoa uyên bác của Nguyễn Tuân được thể hiện:

•• Khám phá, phát hiện sự vật ở phương diện thẩm mĩ

•• Nhìn con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ

•• Vận dụng tri thức, vốn hiểu biết trên nhiều lĩnh vực khác nhau để tạo dựng hình tượng

+ Ông là nhà văn của những tính cách độc đáo, của những tình cảm, cảm giác mãnh liệt, của những phong cách tuyệt mĩ,…

+ Kho từ vựng phong phú, tổ chức câu văn xuôi đầy giá trị tạo hình, có nhạc điệu trầm bổng, có phối âm, phối thanh linh hoạt, tài ba…

II. Đôi nét về tác phẩm Người lái đò sông Đà

1. Hoàn cảnh ra đời

– Tác phẩm là kết quả của chuyến đi miền Bắc vừa thỏa mãn thú phiêu lãng vừa để tìm kiếm vẻ đẹp thiên nhiên và chất vàng mười đã qua thử lửa trong tâm hồn của những con người lao động và chiến đấu trên miền sông núi hùng vĩ và thơ mộng đó

– Người lái đò sông Đà là bài tùy bút được in trong tập Sông Đà (1960)

2. Bố cục (3 phần)

– Phần 1 (từ đầu đến “cái gậy đánh phèn”): Vẻ hung dữ của con sông Đà

– Phần 2 (tiếp đó đến “dòng nước sông Đà”): Cuộc sống của con người trên sông Đà và hình ảnh người lái đò sông Đà

– Phần 3 (còn lại): vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của sông Đà

3. Giá trị nội dung

– Người lái đò sông Đà là một áng văn đẹp được làm nên từ tình yêu đất nước say đắm, thiêt tha của một con người muốn dùng văn chương để ca ngợi vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng vừa trữ tình thơ mộng của thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc

– Tác phẩm còn cho thấy công phu lao động nghệ thuật khó nhọc cùng sự tài hoa, uyên bác của người nghệ sĩ Nguyễn Tuân trong việc dùng chữ nghĩa để tái tạo những kì công của tạo hóa và những kì tích lao động của con người.

4. Giá trị nghệ thuật

– Tùy bút pha bút kí, kết cấu linh hoạt, vận dụng được nhiều tri thức văn hóa và nghệ thuật vào trong tác phẩm

– Nhân vật mang phong thái đời thường, giản dị

– Bút pháp: kết hợp hài hào giữa hiện thực và lãng mạn

– Ngôn ngữ hiện đại kết hợp với ngôn ngữ cổ xưa

III. Dàn ý phân tích Người lái đò sông Đà

Dàn ý

I. Mở bài

– Giới thiệu về tác giả Nguyễn Tuân (tiểu sử, sáng tác chính, phong cách nghệ thuật…)

– Giới thiệu khái quát về tác phẩm Người lái đò sông Đà

II. Thân bài

1. Lời đề từ

Nguyễn Tuân chọn đề từ bằng hai câu thơ:

– Đẹp vậy sao tiếng hát con tàu: ca ngợi vẻ đẹp độc đáo, riêng biệt của sông Đà

– Chúng thủy giai đông tẩu/Đà giang độc Bắc lưu: ca ngợi vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của sông Đà

→ Nguyễn Tuân kể chuyện về một dòng sông, về một vùng đất và cuộc sống con người Tây Bắc. Nguyễn Tuân cung cấp cho người đọc hiểu biết phong phú,tình yêu tha thiết với thiên nhiên, đất nước con người Việt Nam. Thiên tùy bút vừa là một công trình khảo cứu công phu, vừa là một áng văn trữ tình giàu tính thẩm mĩ về con Sông Đà.

2. Hình tượng sông Đà

a) Giới thiệu khát quát về sông Đà

– Sông Đà biểu tượng cho vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc – một dòng chảy vĩ đại giữa núi rừng Tây Bắc

– Về địa lí: dòng sông bắt nguồn từ Trung Quốc chảy qua vùng núi cao hiểm trở, tốc độ dòng sông chảy xiết mạnh mẽ.

a) Vẻ đẹp hung bạo, hùng vĩ của sông Đà (phần 1)

– Diện mạo:

+ “Cảnh đá bờ sông dựng vách thành”: lòng sông hẹp, “bờ sông dựng vách thành”, “đúng ngọ mới có mặt trời”, chỗ “vách đá … như một cái yết hầu”.

+ Ở mặt ghềnh Hát Loóng: “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió” một cách hỗn độn, lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đó.

+ Ở Tà Mường Vát: “có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông”, chúng “thở và kêu như cửa cống cái bị sặc nước”

– Tâm địa của sông Đà đưuọc miêu tả qua “thạch trận”:

+ Thạch trận : ” Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông, hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy để vỗ lấy thuyền”

+ Thủy trận :”Đám tảng đám hòn chia làm ba hàng ngang chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền, một cái thuyền đơn độc không biết lùi đi đâu để tránh một cuộc giáp lá cà có đá dàn sẵn trận địa.

+ Ba trùng vi giăng bẫy trên con sông:” Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông” , “vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào”, “còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên trái bên phải đều là luồng chết cả.

→ Với vốn từ cực kì phong phú cùng bút pháp lãng mạn tô đậm để gây ấn tượng mãnh liệt, cảm giác rùng rợn, dựng lên một con sông hung bạo đầy đe dọa với con người.

b) Vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của sông Đà

– Trữ tình ở dáng sông kiều diễm với điểm nhìn từ trên cao xuống, từ tầm xa, bao quát để ngắm một dáng sông thơ mộng , có khi nhà văn nhìn thấy nó bình dị như” một dải dây thừng”, như “một mái tóc mun…áng tóc trữ tình”.

– Trữ tình ở màu sắc sông nước: Nguyễn Tuân nhìn Sông Đà từ nhiều góc độ, lần này từ điểm nhìn thấp hơn và góc nhìn thật đẹp:khi nhìn bằng ánh mắt họa sĩ, khi thì nhìn bằng cảm xúc nhà thi sĩ để say sưa, quan sát tưởng tượng sắc nước Sông Đà, sự thay đổi màu sắc qua các mùa mà mùa nào cũng đẹp, một cách nhìn thật nhiều chiều và đa dạng

– Khung cảnh bờ bãi ven sông với điểm nhìn đậu hẳn xuống mặt sông, là 1 du khách trên sông “Thuyền tôi trôi trên Sông Đà…dòng trên” .

→ Sông Đà dưới ánh mắt của Nguyễn Tuân hiện lên như một dải lụa hiền hòa giữa vùng núi rừng Tây Bắc hoang sơ, hùng vĩ

3. Hình ảnh người lái đò sông Đà

– Giới thiệu chung: ông lái đò Sông Đà làm nghề chở đò dọc trên Sông Đà- nghề vận tải đường nước, ông mang chân dung người lao động sông nước đẹp vạm vỡ khỏe mạnh. Cuộc sống hằng ngày của ông là chiến đầu với con Sông Đà, vật lộn với thiên nhiên để giành giật sự sống, để tồn tại

– Cuộc chiến đấu trên sông Đà – con sông hùng dữ và nham hiểm:

+ Là người từng trải, hiểu biết và thành thạo trong nghề lái đò: “trên sông Đà ông xuôi ngược hưn một trăm lần”, “nhớ tỉ mỉ … những luồng nước”, …

+ Là người mưu trí dũng cảm, bản lĩnh và tài ba: ung dung đối đầu với thác dữ “nén đau giữ mái chèo, tỉnh táo chỉ huy bạn chèo …”, “nắm chắc binh pháp của thần sông thần núi”, động tác điêu luyện “cưỡi đúng ngay trên bờm sóng, phóng thẳng thuyền vào giữa thác …”

+ Là người nghệ sĩ tài hoa: ưa những khúc sông nhiều ghềnh thác, không thích lái đò trên khúc sông bằng phẳng, coi việc chiến thắng “con thủy quái” là chuyện thường

– Trở về với cuộc sống đời thường, sau cuộc chiến “đêm ấy nhà ông đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam..cá túa ra tràn đầy đồng ruộng”. Đó là cuộc sống thường nhật của người lái đò ngày nào cũng chiến đấu với thiên nhiên

→ Cuộc sống bình dị, khiêm nhường nhưng rất đáng khâm phục

III. Kết bài

– Khái quát gia trị nội dung và nghệ thuật của văn bản

+ Nội dung: Người lái đò sông Đà ca ngợi vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng vừa trữ tình thơ mộng của thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc

+ Nghệ thuật: cách sử dụng từ ngữ độc đáo, đắc địa, tài ba, sử dụng vốn hiểu biết trên nhiều lĩnh vực, kết hợp hài hòa giữa bút pháp lãng mạn và hiện thực

– Cảm nhận về văn bản: Người lái đò sông Đà lầ một áng tùy bút xuất sắc, cho thấy tài năng và tấm lòng của người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái Đẹp – Nguyễn Tuân

II. Tác phẩm

1. Tóm tắt tác phẩm

Thiên nhiên Tây Bắc được tô điểm bởi con sông Đà vừa hung bạo vừa trữ tình. Sông Đà có lúc dịu dàng êm ả như người phụ nữ kiều diễm. Nước sông Đà biến hóa theo mùa, phản chiếu trời xuân nắng thu : “ Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, mùa thu lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa ”. Dọc theo sông Đà, có lắm thác nhiều ghềnh, có đá dựng vách thành, có đá tảng, đá hòn bày thế thạch trận, tạo nên cửa sinh, cửa tử. Nổi bật trên bức tranh vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, đầy sức sống đó là hình ảnh ông lái đò sông Đà. Đó là một người mang vẻ đẹp khỏe mạnh của người dân lao động vùng sông nước với thân hình cao to, nước da rám nắng. Ông làm nghề lái đò đã nhiều năm, từng gắn bó với dòng sông Đà, hiểu được tính khí của nó. Ông thuộc nằm lòng từng con thác lớn, thác nhỏ, từng vách đá, luồng nước, từng cửa sinh, cửa tử do thế thạch trận tạo nên. Ông đã dùng kinh nghiệm tay nghề nghề nghiệp cộng với sự chịu khó dũng mãnh đưa con thuyền vượt thác nước sông Đà đầy nguy khốn. Ông đã đưa nhiều chuyến hàng về xuôi bảo đảm an toàn để góp thêm phần vào đời sống. Sau khi vượt sông Đà, ông lái đò quay trở lại đời sống đời thường thanh thản của mình, ông neo thuyền chỗ khúc sông bình lặng, nấu ống cơm lam và buôn chuyện về cá anh vũ, cá dầm xanh .

2. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

– Người lái đò sông Đà in trong tập Sông Đà ( 1960 ), là tùy bút xuất sắc của Nguyễn Tuân .
– Thành quả thu hoạch được sau chuyến đi khó khăn và hào hứng tới miền Tây bắc to lớn, xa xôi .

b. Bố cục (3 phần)

– Phần 1 ( từ đầu đến ” gậy đánh phèn ” ) : Sự kinh hoàng, hung bạo của sông Đà .
– Phần 2 ( tiếp đến ” dòng nước sông Đà ” ) : Cuộc sống con người trên sông Đà, hình tượng người lái đò .
– Phần 3 ( còn lại ) : Vẻ hiền hòa, trữ tình của sông Đà .

2. Tìm hiểu chi tiết

a. Hình tượng con sông Đà

– Lời đề từ : Khẳng định vẻ đẹp và sự độc lạ của sông Đà. Trên trang văn Nguyễn Tuân, sông Đà đại diện thay mặt cho vạn vật thiên nhiên Tây Bắc và là một sinh thể có hồn, sôi động, mang tính cách, tâm hồn, vừa hùng vĩ hung bạo lại vừa thơ mộng, trữ tình .

* Sông Đà hùng vĩ, dữ dội với tính cách hung bạo:

– Vách đá dựng đứng, kì vĩ : ” cảnh đá bờ sông dựng vách thành … sang bờ kia ” .
– Ghềnh Hát Loóng hung ác : ” nước xô đá, đá xô sóng … dễ lật ngửa bụng thuyền ra ” .
– Hút nước vừa trang trọng vừa kinh hoàng : ” như cái giếng bê tông … ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi ” .
– Thác đá : ” nghe như là oán trách … cháy bùng bùng, đá thác từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông … ngỗ ngược, bệ vệ oai phong, hất hàm hiếu chiến ” .

– Sông Đà bố trí thạch trận trùng trùng điệp điệp, đòi tóm lấy mọi con thuyền qua sông.

* Vẻ đẹp thơ mộng và tính cách trữ tình:

– Hình dáng dòng sông mềm mịn và mượt mà : ” như cái dây thừng “, ” như mái tóc tuôn dài ” …
– Màu nước biến hóa theo mùa : ” xanh ngọc bích “, ” lừ lừ chín đỏ ” .
– Sông Đà quyến rũ, mang vẻ đẹp đa chiều : ” như cố nhân “, ” như Đường thi “, …
– Vẻ đẹp đôi bờ : dịu dàng êm ả, nguyên sơ, tràn trề sức sống ( cỏ cây, những con vật lành, đàn cá … )
=> Nghệ thuật xây dựng hình tượng sông Đà : ngôn từ điêu luyện, giàu chất tạo hình ; so sánh, liên tưởng độc lạ, táo bạo ; tiếp cận con sông dưới phương diện cái đẹp, cái tôi trữ tình dạt dào xúc cảm ; vận dụng tri thức của nhiều nghành ; giọng điệu phóng khoáng .
=> Ý nghĩa của hình tượng sông Đà : đại diện thay mặt cho vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên Tây Bắc, đóng vai trò như bức phông nền kì vĩ, làm điển hình nổi bật tài nghệ chèo đò, vượt thác của ông đò .

b. Hình tượng người lái đò sông Đà.

* Vẻ đẹp bình dị của người dân lao động:

– Ông lái đò sinh ra đã gắn bó với dòng sông Đà. Tuổi ngoài 70 nhưng thân hình vạm vỡ như chất sừng mun, giọng nói vẫn khỏe, cặp mắt vẫn tinh tường. Có thể nói ông lái đò là con người của sông nước .
– Ông là người hiểu biết sâu rộng về dòng sông :
+ Đó là một người lái đò lão luyện : “ Trên dòng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi chỉnh tay giữ lái độ sáu chục lần … ” trong thời hạn hơn chục năm làm cái nghề đầy nguy khốn và gian nan này .
+ Ông hiểu biết sâu rộng và rất thành thạo, thành thạo đến mức sông Đà “ so với ông lái đò ấy, như một trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả cái chấm than, chấm câu và những đoạn xuống dòng. Trên dòng sông Đà, ông xuôi, ông ngược hơn một trăm lần rồi, chỉnh tay giữ lái độ sáu chục lần … Cho nên ông hoàn toàn có thể bằng cách lấy mắt mà nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng tổng thể những luồng nước của toàn bộ những con thác hiểm trở. ”
+ Ông có trình độ lái đò rất là điêu luyện và là vị chỉ huy dày dạn kinh nghiệm tay nghề. Giờ đây khi đã rời xa nghề chèo đò nhưng ông vẫn hoài niệm về những ngày tháng gian truân mà vui tươi đó .
* Là một người nghệ sĩ tài hoa :
– Thủy quái sông Đà : ” có diện mạo và tâm địa một thứ quân địch số một “, nguy hại và hung bạo, đầy cạm bẫy với những ghềnh, thác, hút nước, sóng nước, với thạch trận trùng điệp, đầy luồng chết chầu chực nuốt chửng, đập tan con thuyền .
– Người lái đò bước vào cuộc vượt thác giống như vị chỉ huy bước vào trận đánh. Phải đặt nhân vật vào trong môi trường tự nhiên chiến trận mới hoàn toàn có thể thể hiện hết phẩm chất của người lái đò :
+ Ông đò vượt trùng vây thứ nhất : Đá thác hiếu chiến ( ” bệ vệ oai phong, hất hàm ” ), nước thác làm thanh viện ùa vào đòi bẻ cán chèo, đội thuyền, túm lấy thắt lưng, bóp chặt hạ bộ, ông cố nén vết thương, kẹp chặt cuống lái, tiếng chỉ huy vẫn ngắn gọn tỉnh táo .
+ Ông đò vượt trùng vây thứ hai : trùng vây thứ 2 ” tăng thêm cửa tử ” để đánh lừa con thuyền, cửa sinh bị sắp xếp lệch đi, ông đò biến hóa giải pháp, ” cưỡi lên thác sông Đà, lái miết một đường chéo, rảo bơi chèo lên … sấn lên chặt đôi ra ” để mở đường vào cửa sinh .
+ Ông đò vượt qua trùng vây thứ ba : vòng 3 bên phải, bên trái đều là luồng chết, luồng sống ở giữa bọn đá hậu vệ, ông đò ” phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa .. lượn được ” .
=> Ông đò là người anh hùng, người nghệ sĩ trong việc làm chèo đò, vượt thác. Ông đại diện thay mặt cho con người Tây Bắc và là chất vàng mười của quốc gia ta .

c. Giá trị nội dung:

Người lái đò sông Đà là một áng văn đẹp được làm ra từ tình yêu quốc gia say đắm, thiết tha của một con người muốn dùng văn chương để ca tụng vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng, vừa trữ tình, thơ mộng của vạn vật thiên nhiên và nhất là của con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc .

d. Giá trị nghệ thuật:

Tác phẩm đã bộc lộ rõ phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Nét tài hoa bộc lộ qua ngôn từ, hình ảnh, câu văn phát minh sáng tạo mới mẻ và lạ mắt, vốn từ vựng nhiều mẫu mã, ngôn từ đúng mực …

Sơ đồ tư duy – Người lái đò sông Đà

Source: https://camnangbep.com
Category: Học tập

Camnangbep.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây: